Limón: Diferenzas entre revisións
m Bot: Engado: ba:Лимон |
|||
Liña 67: | Liña 67: | ||
{{Link FA|hr}} |
{{Link FA|hr}} |
||
{{Link FA|sl}} |
{{Link FA|sl}} |
||
[[am:ሎሚ]] |
|||
[[an:Limón]] |
|||
[[ar:ليمون]] |
|||
[[arz:لامون]] |
|||
[[ast:Citrus limon]] |
|||
[[az:Limon]] |
|||
[[ba:Лимон]] |
|||
[[bar:Limauni]] |
|||
[[bat-smg:Cėtrėna]] |
|||
[[be:Лімон]] |
|||
[[be-x-old:Лімон]] |
|||
[[bg:Лимон]] |
|||
[[bn:লেবু]] |
|||
[[bo:ལེ་མོན།]] |
|||
[[br:Suraval]] |
|||
[[bs:Limun]] |
|||
[[ca:Llimoner]] |
|||
[[chr:ᎴᎹᏂ]] |
|||
[[chy:Vé'ôhkêheóvemá'xeme]] |
|||
[[ckb:لیمۆ]] |
|||
[[co:Limonu (arburu)]] |
|||
[[cs:Citron]] |
|||
[[cv:Лимон]] |
|||
[[cy:Lemon]] |
|||
[[da:Citron]] |
|||
[[de:Zitrone]] |
|||
[[dsb:Citronowy bom]] |
|||
[[el:Λεμόνι]] |
|||
[[en:Lemon]] |
|||
[[eo:Citrono]] |
|||
[[es:Citrus × limon]] |
|||
[[et:Harilik sidrunipuu]] |
|||
[[eu:Limoiondo]] |
|||
[[fa:لیموترش]] |
|||
[[fi:Sitruuna]] |
|||
[[fr:Citron]] |
|||
[[ga:Líomóid]] |
|||
[[gan:檸檬]] |
|||
[[gu:લીંબુ]] |
|||
[[gv:Limon]] |
|||
[[he:לימון]] |
|||
[[hi:नीबू]] |
|||
[[hr:Limun]] |
|||
[[hsb:Citronowc]] |
|||
[[ht:Sitron]] |
|||
[[hu:Citrom]] |
|||
[[id:Sitrun]] |
|||
[[io:Citrono]] |
|||
[[is:Sítróna]] |
|||
[[it:Citrus × limon]] |
|||
[[ja:レモン]] |
|||
[[jv:Lémon]] |
|||
[[ka:ლიმონი]] |
|||
[[kaa:Limon]] |
|||
[[kk:Лимон]] |
|||
[[kn:ನಿಂಬೆ]] |
|||
[[ko:레몬]] |
|||
[[koi:Лимон]] |
|||
[[ku:Lîmon]] |
|||
[[kv:Лимон]] |
|||
[[la:Limon]] |
|||
[[lad:Limon]] |
|||
[[lb:Zitroun]] |
|||
[[lez:Лимон]] |
|||
[[ln:Ndímo]] |
|||
[[lt:Tikrasis citrinmedis]] |
|||
[[lv:Citrons]] |
|||
[[mk:Лимон]] |
|||
[[ml:നാരകം]] |
|||
[[mn:Нимбэг]] |
|||
[[mrj:Лимон]] |
|||
[[ms:Lemon]] |
|||
[[my:ရှောက်]] |
|||
[[nah:Limacuahuitl]] |
|||
[[nds-nl:Zitroun (vrucht)]] |
|||
[[ne:कागती]] |
|||
[[nl:Citroen (vrucht)]] |
|||
[[nn:Sitron]] |
|||
[[no:Sitron]] |
|||
[[nv:Chʼil łitsooí díkʼǫ́zhígíí]] |
|||
[[oc:Citron]] |
|||
[[os:Лимон]] |
|||
[[pa:ਨਿੰਬੂ]] |
|||
[[pam:Lemon]] |
|||
[[pcd:Limon]] |
|||
[[pl:Cytryna zwyczajna]] |
|||
[[pms:Citrus limon]] |
|||
[[pnb:نمبو]] |
|||
[[ps:ليمو]] |
|||
[[pt:Limão]] |
|||
[[qu:Puquy k'allku]] |
|||
[[ro:Lămâi]] |
|||
[[ru:Лимон]] |
|||
[[rue:Цітрон]] |
|||
[[sa:जम्बीरम्]] |
|||
[[sc:Limone]] |
|||
[[scn:Citrus limon]] |
|||
[[sh:Limun]] |
|||
[[simple:Lemon]] |
|||
[[sk:Citrón]] |
|||
[[sl:Limona]] |
|||
[[so:Liin dhanaan]] |
|||
[[sq:Limoni]] |
|||
[[sr:Limun]] |
|||
[[su:Jeruk mipis]] |
|||
[[sv:Citron]] |
|||
[[sw:Limau]] |
|||
[[ta:எலுமிச்சை]] |
|||
[[te:నిమ్మ]] |
|||
[[tg:Лимӯ]] |
|||
[[th:เลมอน]] |
|||
[[tl:Lemon]] |
|||
[[to:Lemani]] |
|||
[[tr:Limon]] |
|||
[[tum:Zobala]] |
|||
[[udm:Лимон]] |
|||
[[uk:Лимон]] |
|||
[[ur:لیموں]] |
|||
[[vec:Limonara]] |
|||
[[vi:Chanh tây]] |
|||
[[war:Limon]] |
|||
[[yi:לימענע]] |
|||
[[zh:柠檬]] |
|||
[[zh-min-nan:Lê-bóng]] |
|||
[[zh-yue:檸檬]] |
Revisión como estaba o 23 de marzo de 2013 ás 22:25
O limón é o froito do limoeiro (Citrus limon L.), da familia das Rutáceas. Orixinario do Sueste Asiático e descoñecido para os antigos gregos e romanos, o limoeiro estendeuse pola zona mediterránea introducido polos árabes entre os anos 1000 e 1200. A primeira referencia sobre este citrino atópase no libro de Nabathae sobre agricultura, datando do século III ou IV.
Hai relatos de limoeiros cultivados en Xenova a mediados do século XV, así como referencias á súa existencia nos Azores en 1494.
Séculos máis tarde, os limóns utilizáronse pola mariña británica para combater o escorbuto, xa que proporcionaban unha gran cantidade de vitamina C: o sumo do limón contén aproximadamente 500 miligramos de vitamina C e 50 gramos de ácido cítrico por litro. Actualmente é unha das froitas máis coñecidas e utilizadas no mundo.
As súas aplicacións na vida doméstica son innúmeras. Co suco da froita, prepáranse refrixerantes, sorbetes, mollos e aperitivos, ben como remedios, xaropes e produtos de limpeza. Da casca, extráese unha esencia aromática usada en perfumaría e no preparo de licores e xabóns.
Características
Híbrido cultivado, as árbores son pequenas (non atinxe máis de 6 metros de altura), espinescentes, moi ramificadas, de caule e ramos castaño claros; as follas son alternas, oblóngoelípticas, con puntuacións translúcidas; as inflorescencias son de flores axilares, albas ou violetas, en cacho. Reprodúcese por estacas de gallos, en solo areoso e ben estercado, de preferencia en rexións de clima quente ou temperado. Propágase tamén por sementes, que requiren solo leve e fértil, en lugar soleado e protexido dos ventos.
Frutifica durante todo o ano, en innúmeras variedades, que aínda que muden no tamaño e na textura da casca, que pode ser lisa ou enrugada, canto á cor, varían do verde escuro ao amarelo claro, excepto unha das especies, que se asemella a unha tanxerina.
Fisicamente o limón caracterízase por ser de forma ovalada con picos nos extremos da diagonal superior e ter unha pel de grosor moi variable (duns poucos milímetros a case un centímetro). Cando está madura, a pel é de cor marela polo exterior e case branca polo interior.
Contén ácido cítrico, hesperidina e entre as vitaminas: a vitamina C (ácido ascórbico) -uns 30mg en 100g-, e as vitaminas A, B1 (tiamina), B2 (riboflavina), B3 (ácido nicotínico), B5 (ácido pantoténico) e B6. Minerais: calcio, cobre, cloro, ferro, fósforo, magnesio, manganeso, potasio, sodio e xofre.
Utilización
Úsanse as follas, a casca do froito e mais o suco do froito. Aínda que é comestíbel, non é habitual comelo tal como se colle da árbore por ter un sabor moi ácido. Os que teñen cor amarela ou amarelo-esverdeada, cultívanse sobre todo polo sumo, aínda que a polpa e a casca tamén se utilicen en culinaria. Os limóns conteñen unha gran cantidade de ácido cítrico, o que lles confire un gusto ácido.
Os limóns e as limas sérvense regularmente como limoada (sumo de limón natural con auga e azucre), ou como adorno para as bebidas tales como Coca-cola cunha rodela dentro ou na borda do copo.
É moi apreciado en repostería por potenciar o sabor e o seu zume por ser refrescante. Ademais, é amplamente utilizado como desinfectante e desengraxante tanto só como combinado con outros produtos de limpeza.
Produción e exportacións
As variedades mais abundantes no mercado son: Lisbon, Eureka, Primofiori e Verna. España é o maior exportador de Europa e México o maior produtor do mundo.
Produción de limóns e limas ( toneladas ). Fonte FAO. | ||
---|---|---|
País | Ano 2004 | Ano 2002 |
México | 1.824.890 | 1.725.090 |
India | 1.420.000 | 1.440.000 |
Irán | 1.100.000 | 1.040.000 |
España | 1.050.000 | 919.700 |
Arxentina | 950.000 | 1.313.266 |
Brasil | 950.000 | 984.551 |
Estados Unidos de América | 732.000 | 733.001 |
China | 618.300 | 520.568 |
Italia | 550.000 | 486.410 |
Turquía | 535.000 | 525.000 |
Véxase tamén
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Limón |