Eichhornia crassipes

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Eichhornia crassipes é unha planta acuática da familia das Pontederiaceae. Ten bulbos con aire que lle permiten flotar e dá flores moradas. É orixinaria das augas doces das rexións cálidas de América do Sur, nas concas Amazónica, e da Prata. Distribúese en ríos, lagos e charcas. A súa abundancia cambia drasticamente as condicións das zonas húmidas. É usada como planta medicinal, fertilizante de chans e decorativa. Actualmente colonizou case todos os continentes onde se converte nunha especie invasora. Está incluída na lista das 100 especies exóticas invasoras máis daniñas do mundo.

En Galicia está catalogada como especie exótica invasora.[1]

Ilustración.

Descrición[editar | editar a fonte]

E. crassipes é unha planta acuática perenne flotante (ou hidrófita) orixinaria dos trópicos e subtrópicos de América do Sur. Con follas anchas, grosas, brillantes e ovaladas, pode elevarse ata 1 m de altura sobre a superficie da auga. As follas teñen 10-20 cm de ancho nun talo, que flota sobre a superficie da auga por medio de nódulos flotantes en forma de bulbos na súa base. Teñen talos longos, esponxosos e bulbosos. As raíces plumosas que colgan libremente son de cor negra violácea. Un talo erecto soporta unha única espiga de 8 a 15 flores notoriamente atractivas, na súa maioría flores de lavanda a rosa con seis pétalos. Cando non está en flor, o xacinto de auga pódese confundir con Limnobium spongia[2] ou con Limnobium laevigatum.

Unha das plantas de crecemento máis rápido coñecidas, reprodúcese principalmente a través de estolóns, que finalmente forman plantas fillas. Ademais, cada planta pode producir miles de sementes ao ano, e estas sementes poden permanecer viables durante máis de 28 anos.[3] Os E. crassipes medran vigorosamente, e os grupos poden duplicar o seu tamaño nunha ou dúas semanas.[4] En canto ao número de plantas máis que ao tamaño, dise que se multiplican por máis de cen, en cuestión de 23 días.

No seu rango nativo, estas flores son polinizadas por abellas e poden reproducirse tanto sexual como clonalmente. A invasividade de E. crassipes está relacionada coa súa capacidade de clonarse, e é probable que todos os parches grandes formen parte da mesma forma xenética.

E. crassipes ten tres formas de flores e chámanse "tristilos". Os morfos das flores chámanse pola lonxitude dos seus pistilos: longos, medianos e curtos.[5] Porén, as poboacións de Tristylous limítanse á variedade nativa de E. crassipes de América do Sur das terras baixas; no rango introducido, prevalece o morfo M, o morfo L ocorre ocasionalmente e o morfo S está completamente ausente..[6] Esta distribución xeográfica dos morfos florais indica que os eventos fundadores xogaron un papel destacado na propagación mundial da especie.[7]

Hábitat[editar | editar a fonte]

Habita en corpos de auga doce como: ríos, lagoas, charcas e encoros dos trópicos e subtrópicos localizados a latitudes non maiores de 40°N e 45°S. Temperaturas menores de 0 °C afectan o seu crecemento do mesmo xeito que a alta salinidade. Con todo, corpos de auga eutroficados que conteñen niveis altos de nitróxeno, fósforo, potasio do mesmo xeito que augas contaminadas con metais pesados como cobre e chumbo non limitan o seu crecemento xa que pode ancorarse e enraizar en chans saturados de auga por un curto período.

Despois das grandes enchentes dos ríos, forma os camalotales ou camalotes, especie de illas flotantes coas súas raíces entrelazadas. Mantéñense á boia, grazas aos pecíolos das follas, que son esponxosos e están engrosados; e posúen un tecido con celas ou espazos amplos cheos de aire que lle permite á planta manterse na superficie. Ao seu paso moitas veces arrastran e transportan animais e plantas variados.[8]

Orixe e distribución xeográfica[editar | editar a fonte]

Área de orixe: América do Sur, principalmente nas chairas de Venezuela e Colombia.

Distribución secundaria

Estados Unidos, México, Centroamérica, As Antillas e partes máis cálidas do hemisferio occidental; os trópicos do Vello Mundo.

A planta foi introducida en México durante a xestión de Porfirio Díaz, polo ministro de Fomento Carlos Pacheco, alá pola década de 1880, como un insumo do proxecto piscícola de Esteban Chazarí, tiña como propósito ser o obxecto onde desovaran as carpas, con todo, na estación do Lerma escapou, e algúns anos despois xa estaba no lago de Chapala e aínda segue alí.[9]

Usos e carácter invasor[editar | editar a fonte]

É praga en diversas rexións do planeta. Por exemplo, en España, debido ao seu potencial colonizador e constituír unha ameaza grave para as especies autóctonas, os hábitats ou os ecosistemas, esta especie foi incluída no Catálogo Español de Especies Exóticas Invasoras, regulado polo Real Decreto 630/2013, de 2 de agosto, estando prohibida en España a súa introdución no medio natural, posesión, transporte, tráfico e comercio.[10] A súa eliminación no río Guadiana esixe moitos medios.[11]

No seu hábitat.
E. crassipes no lago de Zumpango, Estado de México, México.

Porén, nalgúns países, polas súas características depurativas e facilidade de proliferación, Eichhornia crassipes utilizouse como fitorremediador : a planta obtén da auga todos os nutrientes que precisa para o seu metabolismo, sendo o nitróxeno e o fósforo, xunto cos ións de potasio, calcio, magnesio, ferro, amonio, nitrito, sulfato, cloro, fosfato e carbonato, os máis importantes. Posúe un sistema radicular que pode ter asociados microorganismos que favorecen a acción depurativa da planta e son capaces de reter nos seus tecidos unha gran variedade de metais pesados (como cadmio, mercurio e arsénico especificamente). O mecanismo para logralo pasa pola formación de complexos entre o metal pesado e os aminoácidos presentes no interior da célula, previa absorción destes metais a través das raíces. [8] Eichhornia crassipes ten unha gran cantidade de celulosa sobre todo nas raíces e é neste polisacárido onde se conservan os metais pesados,[12] en diferentes investigacións utilizouse para tratar augas contaminadas con cromo procedentes do sector curtideiro, utilizando biomasa seca e triturada para o deseño e desenvolvemento de biofiltros biolóxicos.[13] Con estes sistemas de tratamento, a auga podería tratarse dun xeito máis económico e fácil de aplicar.[14]

Os guaranís, que a denominan "aguape", usábana como medicina para a febre, a dor de cabeza e as diarreas. Tamén se atopou que é útil para a diabetes, contusións e, mesmo, como afrodisíaco. Tamén se usa para a fabricación de compost, papel e fibras téxtiles.[15]

Taxonomía[editar | editar a fonte]

Eichhornia crassipes foi descrita por (Mart.) Solms e publicada en Monographiae Phanerogamarum 4: 527. 1883.[16]

Etimoloxía

Eichhornia: nome xenérico que foi outorgado en honra de Johann Albrecht Friedrich Eichhorn (1779-1856), ministro prusiano de Educación e Benestar Social, asesor xudicial e político.[17]

crassipes: epíteto latino que significa "con pé groso".[18]

Sinónimos
  • Eichhornia cordifolia Gand.
  • Eichhornia crassicaulis Schltdl.
  • Eichhornia crassicaulis Schlecht.
  • Eichhornia speciosa Kunth
  • Heteranthera formosa Miq.
  • Piaropus crassipes (Mart.) Raf.
  • Piaropus mesomelas Raf.
  • Pontederia crassicaulis Schltdl.
  • Pontederia crassicaulis Schlecht.
  • Pontederia crassipes Mart.
  • Pontederia crassipes Roem. & Schult. basónimo
  • Pontederia elongata Balf.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Fichas identificativas de Especies exóticas invasoras
  2. ↑ "Limnobium spongia". UF / IFAS Center for Aquatic and Invasive Plants. 
  3. ↑ Sullivan, Paul R; Wood, Rod (2012). Water hyacinth (Eichhornia crassipes (Mart.) Solms) seed longevity and the implications for management (PDF). 18th Australasian Weeds Conference. Melbourne. 
  4. ↑ Dickinson, Richard; Royer, France (2014). Weeds of North America. University of Chicago Press. p. 625. ISBN 978-0-226-07658-4. Water hyacinth forms large floating mats.. Under ideal conditions populations may double in size every 6–18 days .
  5. ↑ "Eichhornia crassipes (water hyacinth)". Invasive Species Compendium. CABI. Consultado o 14 de novembro de 2017. 
  6. ↑ Barrett, Spencer C.H. (1977) Tristyly in Eichhornia crassipes (Water Hyacinth). Biotropica, 9: 230–238
  7. ↑ Barrett, Spencer C.H. (1989) Waterweed invasions. Scientific American, 260: 90–97.
  8. ↑ 8,0 8,1 Camalotes. Historia natural de una planta viajera. Por Alicia Poi, Universidad Nacional del Nordeste. En Revista Ciencia Hoy, Arxentina, Vol 25, N° 150 - Xul/Ago 2016
  9. ↑ Juan Manuel Cervantes Sánchez y Teresa Rojas Rabiela, “Introducción del lirio acuático (Eichhornia crassipes) a México durante el Porfiriato”, publicado en: Quipu, Revista Latinoamericana de Historia de las Ciencias y la Tecnología, vol. 13, núm. 2, maio-agosto de 2000, pp. 177-190. - Leer máis en: Historia de la ciencia lirio acuático en México en el porfiriato Arquivado 07 de novembro de 2014 en Wayback Machine.
  10. ↑ "Real Decreto 630/2013, de 2 de agosto, por el que se regula el Catálogo español de especies exóticas invasoras.". Boletín Oficial del Estado. 
  11. ↑ https://www.lavanguardia.com/local/extremadura/20191015/471004560016/finaliza-la-retirada-de-camalote-en-el-tramo-villanueva-de-la-serena-playa-de-medellin-y-baden-de-valdetorres.html
  12. ↑ Carreño Sayago, Uriel Fernando (2020). "“Buchón de agua” (Eichhornia Crassipes): impulsor de la fitorremediación". 
  13. ↑ Design and development of a biotreatment of E. crassipes for the decontamination of water with Chromium (VI), por Uriel Fernando Carreño Sayago Fundación Universitaria los Libertadores 28/04/2021
  14. ↑ Sayago, Carreño; Fernando, Uriel (2021/1). "Design, Scaling, and Development of Biofilters with E crassipes for Treatment of Water Contaminated with Cr (VI)" (en inglés) 13 (9): 1317. doi:10.3390/w13091317. Consultado o 2021-07-21. 
  15. ↑ La invasión del 'chapapote' vegetal, por Juan Carlos De La Cal Diario El Mundo 08/11/2015
  16. ↑ "Eichhornia crassipes". Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultado o 30 de maio de 2012. 
  17. ↑ "En Nombres Botánicos". Arquivado dende o orixinal o 15 de maio de 2010. Consultado o 28 de setembro de 2014. 
  18. ↑ En Epítetos Botánicos


Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eichhornia_crassipes&oldid=6709966»