Andrea López Chao
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | século XIX Mondoñedo |
| Morte | século XX |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | mestra |
Andrea López Chao, nada en Mondoñedo en data descoñecida do século XIX, foi unha mestra galega na emigración. Foi directora do Centro Gallego de La Habana e vicepresidenta da asociación Hijas de Galicia. Participou no I Congreso de Mulleres de Cuba en 1923.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Sábese pouco da súa traxectoria en Galicia. Antes de emigrar exerceu como mestra en 1897 en Paradavella, A Fonsagrada. Logo, na escola de Lindín e despois en Couboeira e Viloalle, as tres últimas parroquias do concello de Mondoñedo.[1] En 1898, o xornal El Regional de Lugo, informou sobre o seu nomeamento como mestra interina da escola mixta de Lindín (Mondoñedo) cun soldo anual de 450 pesetas.[2]
Viúva de Santiago Ares Cabanillas, emigrou a Cuba. Alí exerceu a docencia, xogou un papel importante no movemento societario galego na Habana e, preocupada pola situación das mulleres, ocupou relevantes cargos nos movementos feministas.
Centro Gallego de La Habana[editar | editar a fonte]
En 1904, El Norte de Galicia relatou que "Andrea López Chao, mestra que foi de Viloalle, en Mondoñedo, foi nomeada directora do establecemento de ensino Centro Gallego da Habana. Gañou dita praza por oposición e goza dun soldo de 75 pesos oro mensuais".[3]
Alí exerceu como profesora e directora durante anos e, en 1924 ela mesma propuxo o nome do denominado “Plantel de Concepción Arenal”,[4] o cadro de ensino do Centro Galego que cubría clases de ensino primario e clases nocturnas de corte e costura, comercio, taquigrafía etc.[5]
Hijas de Galicia[editar | editar a fonte]
En 1917 constituíuse en Cuba a sociedade Hijas de Galicia para axudar, asistir e defender ás mulleres emigrantes galegas dos abusos e discriminacións. O goberno formábano e dirixían homes, ata que en 1919 reformouse o Regulamento e Andrea López Chao converteuse na primeira muller elixida para ocupar a vicepresidencia da asociación.[6]
I Congreso de Mulleres de Cuba.[editar | editar a fonte]
Andrea López Chao participou en representación de Hijas de Galicia no I Congreso de Mulleres de Cuba, organizado polo Club Femenino de Cuba e celebrado na Habana entre o 1 e o 6 de abril de 1923. Asistiron 31 organizacións e reclamaron o dereito ao sufraxio feminino, a igualdade de dereitos e deberes cos homes, combater a droga e a prostitución, modificar o ensino e protexer á infancia.[4]
No seu discurso, titulado “Actuación de la mujer en el hogar” e reproducido por Eco de Galicia o 22 de abril de 1923, amosou a súa opinión sobre o papel que a muller debía desempeñar na sociedade, considerándoa o eixe transformador das familias e parte decisiva na conformación dunha sociedade mellor.[1]
"Es un hecho, por desgracia demasiado reconocido, el considerar a la mujer como menos capacitada para la resolución de los problemas que agitan a las sociedades. Y, sin embargo, preciso es confesar que el factor más importante y necesario para la resolución de esos problemas, pende tal vez más de la mujer que del hombre (...) En virtud de la inflexibilidad misma de las leyes naturales, la mujer está armada del derecho y del poder de educar; y las instituciones humanas no cumplirán sus deberes para con la Patria, si no secundan su labor, si no respaldan los derechos de esas creaciones de la Naturaleza (...) En una palabra, la familia, y en su seno la mujer, es la destinada a educar la generación que crece para honra, defensa y engrandecimiento de la Patria; y a la Patria toca proteger con su escudo la seguridad y libertad de la familia"Eco de Galicia, nº 189, 22-04-1923
Xubilouse como directora do Concepción Arenal en 1935,[7] e foi directora auxiliar do presidente da Sección.[8] En 1936 concedéronlle a carta de naturalización cubana.[9] Seguiu participando nos actos do Centro Galego polo menos ata 1940.[10]
Recoñecementos[editar | editar a fonte]
Andrea López Chao aparece na novela Sándalo, de María Xosé Porteiro, editada por Galaxia en 2019.[11][12]
Obra[editar | editar a fonte]
- Discurso pronunciado por Andrea López Chao no I Congreso Nacional de Mujeres, celebrado na Habana entre o 1 e 6 de abril de 1923. Eco de Galicia (nº189), 22 de abril de 1923.[4][13]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ 1,0 1,1 "Andrea López Chao, unha mestra mindoniense pioneira do feminismo en Cuba. Caderno de campo de Antonio Reigosa". Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ "La ciudad". El regional: diario de Lugo (nº 9931): p. 3. 27 de abril de 1898. Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ "Cabos sueltos. Nos alegramos". El Norte de Galicia (nº 985): p. 2. 3 de xuño de 1904. Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "Andrea L. Chao, una maestra de Mondoñedo en el I Congreso de Mujeres de Cuba en 1923". La Voz de Galicia (en castelán). 6 de maio de 2018. Consultado o 14 de marzo de 2021.
- ↑ "Centro Gallego de La Habana - EcuRed". www.ecured.cu (en castelán). Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ "Emigrantes de Viveiro y Ribadeo presidieron Hijas de Galicia en Cuba". La Voz de Galicia (en castelán). 8 de marzo de 2020. Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ Diario de la Marina, 14-9-1935, p. 9.
- ↑ Diario de la Marina, 18-4-1936, p. 13.
- ↑ Diario de la Marina, 11-8-1936, p. 9.
- ↑ Diario de la Marina, 22-6-1940, p. 10.
- ↑ "«Unha mestra de Mondoñedo promoveu a atención a galegas prostituídas en Cuba»". La Voz de Galicia (en castelán). 26 de maio de 2019. Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ "“Para dar cun relato da emigración, hai que loitar contra o esquecemento, contra a amnesia inducida e sen mitificar nada”". Praza Pública. 21 de xuño de 2019. Consultado o 13 de marzo de 2021.
- ↑ "Andrea López Chao. Álbum das mulleres. culturagalega.org". culturagalega.gal. Consultado o 13 de marzo de 2021.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- González Pagés, Julio César (2003). Emigración de mujeres gallegas a Cuba: Las Hijas de Galicia. Concello de Vigo