Máis alá!

Máis alá!
Autor/a	Manuel Antonio e Álvaro Cebreiro
Lingua	lingua galega
Xénero(s)	manifesto
Data de pub.	28 de xuño de 1922
	[ editar datos en Wikidata ]

Este artigo trata sobre o manifesto vangardista de Manuel Antonio e Álvaro Cebreiro. Para o programa da TVG véxase: Máis alá.

"Máis alá!"^[1] é un manifesto vangardista publicado en Galicia por Manuel Antonio e Álvaro Cebreiro o 28 de xuño^[2] de 1922.^[3]

Características e obxectivos[editar | editar a fonte]

Debaixo do título, a xeito de lema explicativo, figura a seguinte introdución: Sin pretensión de suficenza doutoral, nin de ningún outro xeito somellante, a rebeldía duns mozos galegos fai esta chamada á Mocidade intelectual da nosa terra^[4].

“Máis alá!” comparte trazos cos manifestos vangardistas característicos do seu tempo^[5]. O seu obxectivo era renovar a literatura da época, que desde o seu punto de vista quedara ancorada no pasado. Tamén pretendía a creación dun novo movemento político, literario e artístico. Trátase de textos de aparencia urxente estruturados a partir dun discurso agresivo, rebelde e rompedor. O manifesto asume o principio que mellor define a estética vangardista: a ruptura coa tradición.

“Máis alá!” critica os escritores en activo que seguían aínda o patrón marcado por Rosalía ou Curros, poetas do século anterior. Segundo o manifesto, ese seguimento epigonal por parte de autores coma Carré^[6] ou Lugrís Freire (aínda que non chega a citar nomes) xa non achega nada novo á literatura.

O texto reivindica a liberdade do acto creativo e a non submisión ás regras lingüísticas ou literarias. Constituía un procedemento de modernidade que, como meses antes lle expuxera Antonio Villar Ponte ao autor principal nunha carta^[7], xa non consistiría só en fuxir da vella versificación impecable e rimada, mais tampouco en afastarse do clasicismo para seguir as correntes en voga. A verdadeira modernidade, alén dos debates entre o novo e antigo, habería centrarse única e exclusivamente na “forma de expresión”.

Así e todo, este manifesto presenta algunha diferenza cos textos arquetípicos das vangardas europeas.^[5] Por exemplo, non propón ningún “-ismo” ou escola nin se adhire a unha xa existente, é dicir, non tenta crear unha corrente literaria coma no caso do dadaísmo ou do futurismo, por exemplo. Ademais conta coa particularidade de centrarse en Galicia, ao tratar temas como a defensa da lingua ou o proxecto republicano galego.

Temas principais[editar | editar a fonte]

“Nós non podemos ollar sin carraxe o baixo e noxento ruralismo de Losada. Nin ise intrés en convertir o galego n-a fala intérprete de tódalas indecenzas e vulgaridás que tiveron Losada e a maioría d`os mestres menores. Nin a valdeirez verbalista, importación madrileña e co-isto xa se di todo, de Curros. [...]

Hai os que teñen algún valor e desmínten-o espresándose en castelán. Pero hai aínda unha razón dorde supremo: a nosa Fala é nosa. Pospol-a a outra calquera, é unha forma de suicidio.

Arrenegamos de mestres e dos seus consellos [...] Arrenegamos da Lei e da Costume [...] Arrenegamos dos temas obrigados [...] Arrenegamos de toda imitanza”

—Extracto do manifesto Máis alá! (1922).^[8].

Os temas principais do manifesto^[1], que non se ordenan con exactitude en función do título dos apartados nos que se subdivide, son:

a ruptura coa tradición, a denuncia dos que “escreven hoxe como si vivisen n-o antonte d´os séculos” (“Os vellos”) e das estéticas conservadoras, desfasadas e acríticas (“O ruralismo”, “Os devanceiros”)
o perigo de anquilosamento dun movemento político que non actualice as formas artísticas (“A nosa razón”)
a crítica, tanto desde un punto de vista patriótico como desde o individualismo artístico, contra o seguimento epigonal de certa literatura española (Valle-Inclán) ou das vangardas doutras culturas estranxeiras, (“`Pollitos bien´”, “Nós”, “Desbotando”, “Individoalismo”)
a defensa da lingua galega como ferramenta ideal dos escritores galegos (“Tamén hai outros”, “A fala”), necesariamente monolingües
o chamamento explícito, especialmente dirixido á xente nova, para a liberdade absoluta, a modernidade e a República galega (“Desbotando”, “Mocedade!”)

Recepción e significación[editar | editar a fonte]

Nun contexto de ruptura política e cultural no seo do incipiente nacionalismo, "Máis alá!" provocou unha agre polémica^[9]. Foi criticado polo galeguismo máis conservador (Carré e Lugrís, pero tamén Florencio Vaamonde e Eladio Rodríguez González) e tampouco o recibiu con parabéns o cenáculo ourensán (Vicente Risco, Eugenio Montes), quen coñecían ben as vangardas aínda que se mostraban críticos con elas. A tónica xeral, pois, abalou entre a indiferenza e a hostilidade, o que non contribuíu precisamente á integración de Manuel Antonio nin da súa proposta no sistema literario galego da época.