Portas de Cilicia
| ||||
| Localización | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Xeografía | ||||
| Altitude | 1.280 m  | |||
O paso de Gülek, tamén coñecido como Portas de Cilicia ou Porta de Ferro (turco: Gülek Boğazı ou Külek Boazi), é un paso polas montañas Tauros que une as chairas baixas de Cilicia coa meseta de Anatolia a través dunha estreita garganta fluvial, Gökoluk. A súa altitude máxima é de aproximadamente 1050 metros.[1]
As Portas foron, durante milenios, un paso comercial e militar esencial na rexión.[2] A entrada sur das Portas de Cilicia atópase aproximadamente a 44 km ao norte de Tarso, e a norte leva a Capadocia.
Historia[editar | editar a fonte]
A distancia entre a meseta de Anatolia e a chaira de Cilicia é de aproximadamente 110 km, que na antigüidade supuña uns cinco días aproximadamente. Yumuktepe (actual Mersin), que custodia o lado do paso en Adana, con 23 estratos con restos de ocupación, é un dos asentamentos fortificados máis antigos do mundo, con orixes que se remontan até o 4.500 a.C. O camiño antigo era un camiño para caravanas de mulas e non para vehículos de rodas.
A Biblia afirma que Paulo de Tarso e Silas pasaron por alí nas súas viaxes por Siria e Cilicia. A Epístola aos Gálatas menciona as cidades de Derbe, Listra e Iconio como cidades visitadas por Paulo na súa primeira viaxe misioneira (Feitos 14; Gálatas 1). Paulo, segundo a Biblia, fala de "perigos" en "ríos" e "ladróns" (2 Corintios 11:26), o que pode explicar por que, no 4.500 a.C., na entrada sur do paso foi construída unha das primeiras fortalezas existentes e que se acabou convertendo en Mersin.
Tamén houbo unha gran presenza de expedicións históricas pola zona como as levadas a cabo polos hititas; o exército dos "Dez Mil"; Alexandre Magno no 333 a. C. antes da batalla de Issos; Septimio Severo no 194;[3] Paulo camiño de Galacia e parte do exército da Primeira cruzada ou a expedición de Roger de Flor coa Compañía Catalá do Oriente permaneceu ás portas da Porta de Ferro tras derrotar aos turcos na batalla de Cibistra en 1304.[4] Tamén alí se atopaba a fortaleza medieval de Baberon (ou Barbaron), que fora construída polo reino armenio de Cilicia.[5]
No alto, ao suroeste das Portas, está Gülek Kalesi (en armenio: Kuklak; árabe: Kawlāk), unha gran fortificación de considerable antigüidade que conserva evidencias dos períodos de ocupación bizantino e árabe, pero é principalmente unha construción armenia dos séculos XII e XIII.[6] Os seus muros e torres ao sur e ao oeste cobren unha distancia de máis de 450 metros. Debaixo das Portas de Cilicia atópase a fortaleza armenia medieval de Anahşa coas súas grandes torres en forma de ferradura e tres entradas.[7] Tamén nas proximidades das Portas hai un forte construído na década de 1830, por Ibrahim Pasha de Exipto durante a súa a súa revolta contra os otománs na que ocupou Cilicia, e que volveu a poder otomán en 1840.[8]
Primeira guerra mundial[editar | editar a fonte]
Os enxeñeiros alemáns que dirixiron a construción dun ferrocarril de vía estreita, de 60 cm de largo, que unía a terminal de Haydarpaşa de Istambul con Bagdad (o "Ferrocarril Berlín-Bagdad") non seguiron o camiño empinado, estreito e sinuoso polo paso senón que construíron unha morea de viadutos e túneles (37 en total) que están entre as marabillas da enxeñería ferroviaria.[9] A liña foi aberta en 1918 e foi utilizada para levar tropas otomás e subministracións militares á fronte de Mesopotamia durante a Primeira Guerra Mundial.[9]
Unha proba da súa dificultade de paso se deu cando, o 28 de maio de 1920, 40 soldados turcos impediron o paso de 500 soldados franceses.[3]
Estado actual[editar | editar a fonte]
A principios do século XX, construíuse unha vía férrea de vía estreita polo paso e no momento actual, está cruzada por unha grande autoestrada de seis carrils (E-90). Tamén está proxectado que esa autoestrada chegue a unir Ancara, a capital de Turquía, co corredor sur do Mediterráneo, que discorre entre Mersin e Sanliurfa, preto de Tarso.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Larned, Josephus Nelson (1922). The New Larned History for Ready Reference, Reading and Research: The Actual Words of the World's Best Historians, Biographers and Specialists; a Complete System of History for All Uses, Extending to All Countries and Subjects and Representing the Better (en inglés). C.A. Nichols Publishing Company.
- ↑ Ramsay, Sir William Mitchell (1890). The Historical Geography of Asia Minor (en inglés). Londres: John Murray.
- ↑ 3,0 3,1 "livius.org". livius.org (en inglés). 26 de outubro de 2008. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2008. Consultado o 5 de febreiro de 2024.
- ↑ Redacción (15 de agosto de 2022). "La Companyia Catalana d'Orient derrota els turcs en la batalla de Cibistra". elnacional.cat (en catalán). Consultado o 5 de febreiro de 2024.
- ↑ Ghazarian (2000), p. 122.
- ↑ Edwards (1987), pp. 62–65, 139–142, 281, 283, pls.6a-8b, 91a–94a
- ↑ "he Christian Architecture of the Levant: Anahşa". charlvarchive.org (en inglés). 2019. Consultado o 6 de febreiro de 2024.
- ↑ Canard (1991), p. 38
- ↑ 9,0 9,1 "The Cilician gates". trainsofturkey.com (en inglés). 4 de novembro de 2011. Consultado o 5 de febreiro de 2024.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Canard, M. (1991). "Cilicia". En Lewis, B.; Pellat, CH.; Schnatt, J. The Encyclopaedia of Islam (vo. II: C-G) (en inglés). Leiden: E. J. Brill. pp. 34–39. ISBN 90 04 07026 5.
- Edwards, Robert W. (1987). The Fortifications of Armenian Cilicia. Serie: Dumbarton Oaks Studies XXIII (en inglés). Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Studies Trustees for Harvard University. ISBN 0-88402-163-7.
- Ghazarian, Jacob G. (2000). The Armenian Kingdom in Cilicia During the Crusades: The Integration of Cilician Armenians with the Latins, 1080-1393 (en inglés). Richmond, Surrey: Curzon Press. ISBN 0-7007-1418-9.
- Larned, (1922). (en inglés). ., Josephus Nelson (1922). The New Larned History for Ready Reference, Reading and Research: The Actual Words of the World's Best Historians, Biographers and Specialists; a Complete System of History for All Uses, Extending to All Countries and Subjects and Representing the Better. C.A. Nichols Publishing Company.