Stuart Carvalhais

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaStuart Carvalhais

Panteón 'Jazigo' de Stuart Carvalhais en Lisboa
Nome orixinal(pt) José Herculano Stuart Torrie de Almeida Carvalhais Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento7 de marzo de 1887 Editar o valor em Wikidata
Samouco, Portugal (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Morte12 de marzo de 1961 Editar o valor em Wikidata (74 anos)
Lisboa, Portugal Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadePortugal
Reino de Portugal Editar o valor em Wikidata
Grupo étnicoportugués / escocés
Actividade
Ocupaciónilustrador Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua portuguesa Editar o valor em Wikidata

José Herculano Stuart Torrie de Almeida Carvalhais , nado en Vila Real, o 7 de marzo de 1887 e finado en Lisboa o 2 de marzo de 1961, máis coñecido como Stuart Carvalhais, foi un polifacético artista portugués: fixo unha carreira principalmente como pintor, debuxante, ilustrador, caricaturista, autor de banda deseñada e deseñador gráfico, pero tamén se dedicou á fotografía, á decoración, á escenografía e mesmo ao cinema.[1]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Quim e Manecas

Fillo de pai portugués, de familias rurais adiñeiradas do Douro, e de nai escocesa e inglesa, pasou parte da súa infancia en España[Cómpre referencia] e regresou a Portugal en 1891. Asiste ao Real Instituto de Lisboa (1901-1903); traballa como pintor de azulexos no atelier de Jorge Colaço (1905). Cunha incipiente formación convencional, Stuart Carvalhais foi principalmente autodidacta.[2]

A súa primeira experiencia nos xornais é como fotoxornalista; publica os primeiros debuxos no xornal O Século en 1906; ao ano seguinte, comezou a traballar en banda deseñada.[3] En 1911 foi un dos responsables da revista humorística A Sátira;[4] colaborou na fundación da Sociedade de Humoristas Portugueses, cuxo presidente é Manuel Gustavo Bordalo Pinheiro (fillo de Rafael Bordalo Pinheiro). Participou nas dúas exposicións organizadas por ese colectivo en 1912 e 1913, xunto a Cristiano Cruz, Jorge Barradas, Emmerico Nunes e Almada Negreiros, entre outros.[5]

En 1912 e 1913 pasou uns meses en París, sobrevivindo precariamente; traballa como ilustrador para o xornal Gil Blas e ve obras de Corot, Seurat e Daumier. Casou con Fausta Moreira, vendedora de peixe, pouco despois de regresar a Lisboa; un ano despois naceu o seu único fillo, Raúl Carvalhais.[6]

Aínda que republicano (e máis tarde, antifascista), a súa crítica centraríase "nos que o merecen" e, en 1914, colabora no xornal monárquico satírico Papagaio Real [7] (1914), entón baixo a dirección artística de Almada Negreiros.[1] Comezou a súa pioneira banda deseñada, titulada inicialmente Quim e Manecas (1915-1953), a serie máis longa da banda deseñada portuguesa, con máis de 500 episodios; Estes dous personaxes deron lugar á primeira película cómica portuguesa (1916), desaparecida desde entón, na que o propio Stuart interpreta o papel do pai de Manecas.[8] [9]

A década de 1920 son os anos máis exitosos de Stuart. Dirixe ABC a Rir, publica traballos na revista Ilustração [10] (a cuxa fundación está vinculado), en Diário de Lisboa, Diário de Notícias, A Corja, O Espectro (DC Comics), A Choldra[11] (1926), O Sempre Fixe, ABC-zinho... Son moitos os encargos e a súa actividade gráfica está diversificada, incluíndo postais ilustradas, varios traballos para o Bristol Club e a editorial musical Sasseti; gaña dous premios en certames internacionais. Participa cun cadro na decoración do café A Brasileira, no Chiado (1925).[1] [12]

Aínda no ámbito da prensa, a súa colaboración artística pódese atopar en varios xornais e revistas, especialmente na Gazeta dos Caminhos de Ferro de Portugal e Hespanha [13] (1888-1898) e na súa continuación, a Gazeta dos Caminhos de Ferro [14] (1899-1971), nas revistas Illustração Portugueza [15] iniciadas en 1903, O Zé [16] (1910-1919), O Século Cómico[17] (1913-1921), Contemporânea [18] (1915- 1926), Renovação (1925-1926) [19] O Riso davictoria [20] comezou en 1919, O domingo ilustrado[21] (1925-1927), no semanario Repórter X [22] (1930-1935) e na edición do Diário de Lisboa[23] (1933).

En 1932 realiza a súa única exposición individual na Casa da Imprensa; en 1948 foi galardoado co premio Domingos Sequeira na exposición do SNI.

Traballa para o teatro como escenógrafo e vestiario; proba a súa man no cine (O Condenado, con Mário Huguin), traballando como actor, decorador, escenógrafo e deseñador gráfico.[1]

Ao longo da súa vida Stuart produciu miles de debuxos e ilustracións nunha actividade constante onde é difícil illar expresións ou estilos marcados no tempo; "O dominio dos trazos de Stuart, que lle permite variar os rexistros, amosa sobre todo o manifesto desexo de liberdade creativa, alimentado por un enorme apetito experimental". Até a súa vida persoal, ensombrecida polo alcoholismo e a inestabilidade financeira, obrigouno a experimentar con materiais inesperados e pouco ortodoxos, desde soportes usados (papel de envolver, tapas de caixas), a pinturas e materiais de marcado improvisados (café, viño, paus de fósforos queimados). "Profundo coñecedor do 'basfond ' lisboeta, marca un rexistro da capital que se cruza coa súa propia, servindo con resultados sorprendentes no uso da mancha [...] e das texturas, na definición ou languidez da liña, na ritmos do trazo". Así, enxeñoso e elegante na ilustración, esencial na caracterización fisionómica, en cada personaxe, en cada situación representada, Stuart revela con eficacia os conceptos que se lle asocian. Usará estes instrumentos para falar, sobre todo, dunha Lisboa contraditoria, "viva, enteira, elegante ás veces, amarga outras".[1]

Casa de Stuart Carvalhais[editar | editar a fonte]

Casa de Stuart Carvalhais en Queluz

Stuart Carvalhais vivía en Queluz na rúa Conde de Almeida Araújo. Unha das escolas da cidade leva o seu nome: Escola Secundária Stuart Carvalhais.

Aínda que forma parte do patrimonio histórico da cidade, a súa vivenda foi derrubada polos novos propietarios en outubro de 2009, tras ser vendida en poxa pública onde o concello non exerceu o seu dereito de preferencia.[24]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 FERREIRA, Emília – Stuart Carvalhais. In: A.A.V.V. – Centro de Arte Moderna José de Azeredo Perdigão: Roteiro da coleção. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2004, p. 28
  2. ↑ COTRIM, João Paulo – Stuart: A Rua e o Riso. Lisboa: Assírio & Alvim, 2006, p. 11-13. ISBN 972-37-1113-3
  3. ↑ COTRIM, João Paulo – Stuart: A Rua e o Riso. Lisboa: Assírio & Alvim; 2006, p. 18. ISBN 972-37-1113-3
  4. ↑ Rita Correia (7 de febreiro de 2011). "Ficha histórica:A Sátira. Revista humorística de caricaturas (1911)" (PDF). Consultado o 16 de xaneiro de 2015. 
  5. ↑ FRANÇA, José Augusto – A arte em Portugal no século XX. Lisboa: Livraria Bertrand, 1991, p. 33
  6. ↑ COTRIM, João Paulo – Stuart: A Rua e o Riso. Lisboa: Assírio & Alvim, 2006, p. 23
  7. ↑ Rita Correia (16 de novembro de 2014). "Ficha histórica: Papagaio real : semanário monarchico : política, caricatura e humorismo (1914)" (pdf). Consultado o 19 de febreiro de 2015. 
  8. ↑ BOLÉO, João Paiva; PINHEIRO, Carlos Bandeiras – Stuart Carvalhais: aventuras de Manecas e João Manuel. Lisboa: Contador-Mor, Bedeteca de Lisboa, 1996, p. 8
  9. ↑ COTRIM, João Paulo – Stuart: A Rua e o Riso. Lisboa: Assírio & Alvim, 2006, p. 22, 23
  10. ↑ Ilustração (1926-1975) cópia digital, Hemeroteca Digital
  11. ↑ "A Choldra [1926]". hemerotecadigital.cm-lisboa.pt. Consultado o 2023-01-09. 
  12. ↑ FRANÇA, José Augusto – A arte em Portugal no século XX. Lisboa: Livraria Bertrand, 1991, p. 110
  13. ↑ Gazeta dos Caminhos de Ferro de Portugal e Hespanha (1888-1898) cópia digital, Hemeroteca Digital
  14. ↑ Gazeta dos Caminhos de Ferro (1899-1971) cópia digital, Hemeroteca Digital
  15. ↑ Illustração portugueza (1903-1980) cópia digital, Hemeroteca Digital
  16. ↑ Pedro Mesquita (24 de fevereiro de 2014). "Ficha histórica:O Zé : sucessor do jornal O Xuão (1910-1919)" (pdf). Consultado o 28 de marzo de 2016. 
  17. ↑ "O Seculo Comico : suplemento humoristico de O Seculo  [1917-1921]". hemerotecadigital.cm-lisboa.pt. Consultado o 2023-01-09. 
  18. ↑ Contemporânea (1915-1926) cópia digital, Hemeroteca Digital
  19. ↑ Jorge Mangorrinha (1 de Março de 2016). "Ficha histórica:Renovação : revista quinzenal de artes, litertura e atualidades (1925-1926)" (pdf). Consultado o 18 de maio de 2018. 
  20. ↑ Helena Bruto da Costa (14 de Julho de 2007). "Ficha histórica: O riso d'a vitória : quinzenário humorístico" (pdf). Consultado o 1 de outubro de 2015. 
  21. ↑ O domingo ilustrado : noticias & actualidades graficas, teatros, sports & aventuras, consultorios & utilidades (1925-1927) cópia digital, Hemeroteca Digital
  22. ↑ Rita Correia (11 de janeiro de 2016). "Ficha histórica: Repórter X : semanário de grandes reportagens e de critica a todos os acontecimentos sensacionais de Portugal e Estrangeiro (1930-1935)" (pdf). Consultado o 14 de Outubro de 2016. 
  23. ↑ Diário de Lisboa : edição mensal (1933) cópia digital, Hemeroteca Digital
  24. ↑ "Património histórico da cidade restaurado: casa de Stuart Carvalhais restaurada pelos proprietarios actuais". Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2016. Consultado o 28 de outubro de 2009. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stuart_Carvalhais&oldid=6470015»