Capela de San Miguel de Celanova

	Situado en Celanova
	País España
	42°09′08″N 7°57′23″O / 42.152352, -7.956489

Capela de San Miguel de Celanova
	Celanova
	Instancia de capela
	Epónimo Arcanxo Miguel
Persoas e organizacións
	Diocese diocese de Ourense
Localización
	Situado en Celanova
	País España
	42°09′08″N 7°57′23″O / 42.152352, -7.956489
Fontes e ligazóns
	Redes
	Wikidata C:Commons

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Capela de San Miguel.

A capela de San Miguel de Celanova é unha construción prerrománica de estilo mozárabe, ou de repoboación,^[1] a carón do mosteiro de San Salvador de Celanova. Foi declarada Monumento Nacional en 1923.^[2]

Descrición

Da época da fundación do mosteiro só resta, na horta, esta pequena capela prerrománica de influencia mozárabe consagrada a San Miguel (coñecida como Capela de San Miguel), única no seu estilo en Galicia. Foi construída entre os anos 937^[3] e 942^[4] e ergueuna San Rosendo como santuario-oratorio e hospedería para peregrinos^[5] dedicado ao seu irmán o conde Froilán Gutiérrez, creador do mosteiro de San Salvador, nas proximidades.

O material é perpiaño granítico^[3] de gran calidade.

O templo consta de tres espazos que están delimitados por arcos de ferradura: a nave ou vestíbulo, o espazo central e a ábsida. O primeiro, presenta unha entrada lateral e sobre o lintel aparece unha inscrición en latín, na que se menciona ao conde Froilán. Está cuberta, interiormente, por unha bóveda de canón e o seu muro refórzase con contrafortes e, exteriormente, está cuberto por un tellado a dúas augas. Tamén contén unha pequena fiestra cun arco de ferradura.

Inscrición no lintel	Placa conmemorativa coa tradución

† Auctor huius operis tu Deus esse crederis: dele pe- cata omnibus te Christe pie orantibus: instat præseis memoria indigno famulo Froila: que obtat et in Domino te coniurat o bone dilecte qui legis ut me pec- catore memoria habeas sacra et oratione	Ti, oh Deus, autor desta obra es crido Ti, oh Cristo, borra os pecados dos que rezan: O presente recordo recomenda a Froila, o teu indigno servo quen desexa e no señor vos conxura, oh ben amado, que les isto para que te lembres de min, pecador, na sagrada oración.

O corpo central, ou cruceiro, tamén leva contrafortes no muro exterior, tellado a catro augas que se apoia sobre unha cornixa decorada con modillóns ou canzorros de rolos con baixorrelevos nos que alternan espirais e rosetas de seis pétalos, semellantes aos de Santiago de Peñalba (León)^[6]. Interiormente, garda unha bóveda de arestas que se apoia sobre arcos de ferradura que caen sobre canzorros lobulados. A ábsida está cuberta por un tellado a dúas augas e a menor altura có primeiro corpo. Interiormente ten unha planta case circular, moi pequena, de 1,35 m de diámetro, separada do resto da construción por un arco de ferradura enmarcado por un alfiz, e está cuberto por unha cúpula galonada.^[6]

A orientación, cara ao leste, está pensada para que o sol nacente atravese, nos equinocios, as fiestras do corpo central.^[7]

O investigador da Universidade de Vigo Roberto Vázquez Rozas defende que a capela foi construída segundo as proporcións matemáticas de Euclides^[8]. O módulo central ten 3,836 metros de longo, o duplo da lonxitude do rectángulo da ábsida (1,915 m x 2,31 de ancho). Estas proporcións están relacionadas coas medidas árabes, que posiblemente determinaron o tamaño da edificación. Así, na capela aparece a relación de proporción de 6, 9 e 12 pés árabes na ábsida, a nave e o espazo cadrado central. Isto responde aos principios da sección áurea expostos por Euclides cara ao século III a. C.

Pola súa parte o escritor e enxeñeiro celanovés Xosé Benito Reza Rodríguez sinala na súa obra sobre a capela que a súa xeometría é o resultado de aplicar un módulo equivalente ao diámetro da ábsida (1,35 m), tanto en planta como en alzado; sendo este módulo igual á diagonal dun cadrado de 3 pés árabes de lado ou 3√2.^[9]

Galería de imaxes

Planta
Vista exterior
Arco de ferradura e alfiz
Modillóns ou canzorros interiores.
Ábsida
Modillóns ou canzorros exteriores con espirais alternando con rosetas de 6 pétalos.
Detalle das xaneliñas