Lipari
Lipari | |
---|---|
Lipara | |
![]() Vista aérea de Lipari | |
![]() Localización da illa | |
Situación | |
País | ![]() |
Comuna | Lipari |
Provincia | Mesina |
Arquipélago | Illas Eolias |
Mar | Mar Mediterráneo |
Coordenadas | 38°28′N 14°57′L / 38.467, -14.950Coordenadas: 38°28′N 14°57′L / 38.467, -14.950 |
Xeografía | |
Superficie | 37´29 km² |
Punto máis alto | 602 m. |
Demografía | |
Poboación | 11.231 hab. (2009) |
Lingua propia | Italiano |
Lipari (latín Lipara, grego Λιπάρα) e a maior das illas Eolias, ten 9.000 hab., e a súa capital homónima, 4.400.
Tamén se denomina ao arquipélago das Eolias illas Lipari , nome da maior das sete, onde se adoita desembarcar como principal base de operacións radiais.
A Piazza Ugo dei Sant'Onofrio, no desembarcadoiro de Marina Curta, constitúe o punto focal de Lipari. O ano 2000 foi inscrita xunto ao resto do arquipélago na lista do Patrimonio da Humanidade da UNESCO.
Historia[editar | editar a fonte]
Lipara chamouse inicialmente Meligunis e adoptou o nome de Lipara por Liparo, o fillo de Ausón.
Diodoro Sículo di que a primeira colonia grega (doria) fundouse cara ao 580-577 a.C., pero Eusebio sitúa a fundación no ano 627 a.C. Fundárona colonos de Cnido e da illa de Rodas baixo a dirección de Pentathlos, un cnidio, polo que se considerou colonia desta cidade. Outras versións din que non foi Pentathlos o fundador senón os seus fillos. A colonia prosperou, pero se houbo de defender dos piratas tirrenos e creouse unha frota que derrotou algunhas veces aos tirrenos (etruscos). Pero a mesma xente de Lipari tamén practicou a piratería e unha vez capturaron un valioso cargamento romano que se enviaba a Delfos. O maxistrado xefe da illa Timasiteo, fixo retornar inmediatamente o cargamento e enviouno ao seu destino final.
A primeira expedición ateniense a Sicilia dirixida por Laques (427 a.C.) achou a Lipari aliada a Siracusa (cidade tamén dórica) e foron atacadas polos atenienses e pola frota de Regio sen moito éxito.
En 396 a.C. aparece outra vez aliada a Siracusa polo que foi atacada pola frota cartaxinesa de Himilcón que a ocupou e cobrou unha taxa de 30 talentos, pero non a conservou; no 304 a.C. foi atacada por Agatocles sen motivo aparente, e o siracusano levou un botín de 50 talentos que perdeu ao regreso nunha tormenta.
Non moito máis tarde Lipari caeu en mans dos cartaxineses e romanos ao comezar a Primeira Guerra Púnica (264 a.C.), e converteuse na principal base naval cartaxinesa. Ao quinto ano de guerra (260 a.C.) o cónsul romano Cneo Cornelio foi rexeitado nun ataque e foi capturado coas súas forzas; no 257 a.C. unha batalla naval librouse entre romanos e cartaxineses nos arredores de Lipari; poucos anos máis tarde (251 a.C.) foi ocupada polos romanos baixo o mando de C. Aurelio, e desde entón permaneceu no seu poder.
As illas non volven ser mencionadas ata as guerras entre Sexto Pompeio e Octavio no 36 a.C., cando Lipari foi outra vez unha base naval importante dominada por Pompeio, pero conquistada por Agripa que estableceu a súa frota na illa Vulcano desde onde atacou a Pompeio en Milas e Mesina.
Continuou sendo unha cidade próspera durante todo o período imperial romano baseada na súa frota e o comercio de alume, que as illas producían pola súa natureza volcánica. Cicerón, no entanto, menciónaa como unha cidade pequena. Foi utilizada a miúdo como lugar de exilio e no século IV converteuse en refuxio de monxes.
No século V foi sede dun bispo. En 543 establecéronse alí os ostrogodos, pero despois foi recuperada polos bizantinos. Entrou en decadencia no século VIII e IX cos ataques dos piratas musulmáns e da actividade volcánica do Monte Pelato e da Figgia Vecchia (729). Os musulmáns devastaron a cidade e levaron aos seus habitantes en 838.
As illas estiveron deshabitadas durante dous séculos ata que chegaron os normandos en 1083 e establecéronse alí monxes beneditinos, que fundaron un mosteiro e establecéronse algúns colonos. A señoría das illas foi dada ao mosteiro en 1091 polo Papa Urbano II. O abade Ambrosio promulgou en 1095 unha constitución que daba aos habitantes o dereito de propiedade e de herdanza sobre a terra que cultivasen, o que favoreceu o repoboamento e a ocupación dos terreos abandonados. Os privilexios fiscais dados polos reis anxevinos e logo da Coroa de Aragón enriqueceu outra vez a illa.
A illa foi atacada por Jeireddín Barbarroxa aliado do rei de Francia en 1544, cunha frota de 150 naves que saquearon a illa logo dun asedio. A gran catedral, unha obra de grande envergadura, foi incendiada así como as casas, e os 8.000 habitantes foron deportados. A illa quedou baleira por segunda vez. Carlos V fixo construír un muro na cidade e deu grandes beneficios fiscais que permitiron repoboar a illa bastante rapidamente con cataláns e xente de Campania. Co perigo de novos ataques as illas quedaron incorporadas ao reino das Dúas Sicilias en 1589. Ata pasado o 1700 non quedou descartado o perigo turco e a cidade volveuse a expandir. As illas pasaron a Italia co Reino das Dúas Sicilias.
Poboación[editar | editar a fonte]
Os 9.000 habitantes censados e a infraestrutura hostaleira superan con fartura ás demais illas.
Lugares de interese e monumentos[editar | editar a fonte]
- O xa citado desembarcadoiro de Marina Curta, desde o que se pode observar a catedral de San Bartolo.
- Vestixios neolíticos que se poden atopar espallados en distintos edificios da cidade vella.
- O Museo arqueolóxico é un dos máis importantes de Italia en canto a arqueoloxía submarina:
- Desde coleccións de ánforas mariñas a sarcófagos de pedras que datan da dominación grega, pasando por máscaras e utensilios de obsidiana.
- O edificio está situado nun peñón coñecido como Castelo de Lípari, que serviu desde tempos antigos como fortaleza natural.
- O museo conserva aínda moitas pegadas da súa herdanza histórica, xa que durante a época grega e romana serviu como necrópole, e máis tarde, durante o renacemento, albergou o núcleo medieval da cidade.
- As coleccións que se exhiben proveñen das escavacións arqueolóxicas realizadas en varias illas Eolias, especialmente na necrópole de Pantálica, formada por máis de 5.000 tumbas do século XII a.C.
- Móstrase a relación dos obxectos co seu lugar de orixe mediante reconstrucións e estratigrafías.
Notas[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Lipari en Curlie (en inglés)
- Il museo archeologico Arquivado 07 de marzo de 2016 en Wayback Machine.
- Storia della contrada Diana Arquivado 12 de setembro de 2019 en Wayback Machine.
![]() |
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Lipari |