Lipari

Lipari
	Lipara
	Vista aérea de Lipari
	Localización da illa
Situación
País	Italia
Comuna	Lipari
Provincia	Mesina
Arquipélago	Illas Eolias
Mar	Mar Mediterráneo
Coordenadas	Coordenadas: 38°28′00″N 14°57′00″L / 38.46666667, 14.95
Xeografía
Superficie	37,29 km²
Punto máis alto	602 m
Demografía
Poboación	11.231 hab. (2009)
Lingua propia	Italiano
	v; c; e;

Lipari (latín Lipara, grego Λιπάρα) e a maior das illas Eolias, ten 9.000 hab., e a súa capital homónima, 4.400.

Tamén se denomina ao arquipélago das Eolias illas Lipari , nome da maior das sete, onde se adoita desembarcar como principal base de operacións radiais.

A Piazza Ugo dei Sant'Onofrio, no desembarcadoiro de Marina Curta, constitúe o punto focal de Lipari. O ano 2000 foi inscrita xunto ao resto do arquipélago na lista do Patrimonio da Humanidade da UNESCO.

Historia[editar | editar a fonte]

Lipara chamouse inicialmente Meligunis e adoptou o nome de Lipara por Liparo, o fillo de Ausón.

Diodoro Sículo di que a primeira colonia grega (doria) fundouse cara ao 580-577 a.C., pero Eusebio sitúa a fundación no ano 627 a.C. Fundárona colonos de Cnido e da illa de Rodas baixo a dirección de Pentathlos, un cnidio, polo que se considerou colonia desta cidade. Outras versións din que non foi Pentathlos o fundador senón os seus fillos. A colonia prosperou, pero se houbo de defender dos piratas tirrenos e creouse unha frota que derrotou algunhas veces aos tirrenos (etruscos). Pero a mesma xente de Lipari tamén practicou a piratería e unha vez capturaron un valioso cargamento romano que se enviaba a Delfos. O maxistrado xefe da illa Timasiteo, fixo retornar inmediatamente o cargamento e enviouno ao seu destino final.

A primeira expedición ateniense a Sicilia dirixida por Laques (427 a.C.) achou a Lipari aliada a Siracusa (cidade tamén dórica) e foron atacadas polos atenienses e pola frota de Regio sen moito éxito.

En 396 a.C. aparece outra vez aliada a Siracusa polo que foi atacada pola frota cartaxinesa de Himilcón que a ocupou e cobrou unha taxa de 30 talentos, pero non a conservou; no 304 a.C. foi atacada por Agatocles sen motivo aparente, e o siracusano levou un botín de 50 talentos que perdeu ao regreso nunha tormenta.

Non moito máis tarde Lipari caeu en mans dos cartaxineses e romanos ao comezar a Primeira Guerra Púnica (264 a.C.), e converteuse na principal base naval cartaxinesa. Ao quinto ano de guerra (260 a.C.) o cónsul romano Cneo Cornelio foi rexeitado nun ataque e foi capturado coas súas forzas; no 257 a.C. unha batalla naval librouse entre romanos e cartaxineses nos arredores de Lipari; poucos anos máis tarde (251 a.C.) foi ocupada polos romanos baixo o mando de C. Aurelio, e desde entón permaneceu no seu poder.

As illas non volven ser mencionadas ata as guerras entre Sexto Pompeio e Octavio no 36 a.C., cando Lipari foi outra vez unha base naval importante dominada por Pompeio, pero conquistada por Agripa que estableceu a súa frota na illa Vulcano desde onde atacou a Pompeio en Milas e Mesina.

Continuou sendo unha cidade próspera durante todo o período imperial romano baseada na súa frota e o comercio de alume, que as illas producían pola súa natureza volcánica. Cicerón, no entanto, menciónaa como unha cidade pequena. Foi utilizada a miúdo como lugar de exilio e no século IV converteuse en refuxio de monxes.

No século V foi sede dun bispo. En 543 establecéronse alí os ostrogodos, pero despois foi recuperada polos bizantinos. Entrou en decadencia no século VIII e IX cos ataques dos piratas musulmáns e da actividade volcánica do Monte Pelato e da Figgia Vecchia (729). Os musulmáns devastaron a cidade e levaron aos seus habitantes en 838.

As illas estiveron deshabitadas durante dous séculos ata que chegaron os normandos en 1083 e establecéronse alí monxes beneditinos, que fundaron un mosteiro e establecéronse algúns colonos. A señoría das illas foi dada ao mosteiro en 1091 polo Papa Urbano II. O abade Ambrosio promulgou en 1095 unha constitución que daba aos habitantes o dereito de propiedade e de herdanza sobre a terra que cultivasen, o que favoreceu o repoboamento e a ocupación dos terreos abandonados. Os privilexios fiscais dados polos reis anxevinos e logo da Coroa de Aragón enriqueceu outra vez a illa.

A illa foi atacada por Jeireddín Barbarroxa aliado do rei de Francia en 1544, cunha frota de 150 naves que saquearon a illa logo dun asedio. A gran catedral, unha obra de grande envergadura, foi incendiada así como as casas, e os 8.000 habitantes foron deportados. A illa quedou baleira por segunda vez. Carlos V fixo construír un muro na cidade e deu grandes beneficios fiscais que permitiron repoboar a illa bastante rapidamente con cataláns e xente de Campania. Co perigo de novos ataques as illas quedaron incorporadas ao reino das Dúas Sicilias en 1589. Ata pasado o 1700 non quedou descartado o perigo turco e a cidade volveuse a expandir. As illas pasaron a Italia co Reino das Dúas Sicilias.

Poboación[editar | editar a fonte]

Os 9.000 habitantes censados e a infraestrutura hostaleira superan con fartura ás demais illas.

Lugares de interese e monumentos[editar | editar a fonte]

O xa citado desembarcadoiro de Marina Curta, desde o que se pode observar a catedral de San Bartolo.
Vestixios neolíticos que se poden atopar espallados en distintos edificios da cidade vella.
O Museo arqueolóxico é un dos máis importantes de Italia en canto a arqueoloxía submarina:
Desde coleccións de ánforas mariñas a sarcófagos de pedras que datan da dominación grega, pasando por máscaras e utensilios de obsidiana.
O edificio está situado nun peñón coñecido como Castelo de Lípari, que serviu desde tempos antigos como fortaleza natural.
O museo conserva aínda moitas pegadas da súa herdanza histórica, xa que durante a época grega e romana serviu como necrópole, e máis tarde, durante o renacemento, albergou o núcleo medieval da cidade.
As coleccións que se exhiben proveñen das escavacións arqueolóxicas realizadas en varias illas Eolias, especialmente na necrópole de Pantálica, formada por máis de 5.000 tumbas do século XII a.C.
Móstrase a relación dos obxectos co seu lugar de orixe mediante reconstrucións e estratigrafías.

Notas[editar | editar a fonte]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Lipari en Curlie (en inglés)
Il museo archeologico Arquivado 07 de marzo de 2016 en Wayback Machine.
Storia della contrada Diana Arquivado 12 de setembro de 2019 en Wayback Machine.