Saltar ao contido

Lago de lava

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Lago de lava no Volcán Nyiragongo en estado fundido. (República Democrática do Congo)
Lago de lava no Volcán Erta Ale, Etiopía.
O lago de lava de Halemaʻumaʻu en Kilauea, Hawaiʻi , Estados Unidos).
Lago de lava no cráter Marum, Ambrym, Vanuatu.
Imaxe de satélite que mostra o lago de lava do Monte Erebus, Antártida.
Vista aérea dun lago de lava no cráter Pu'u 'Ō'ō, zona de fenda leste de Kilauea. O cráter ten uns 250 m. de diámetro.
Vista aérea dun lago de lava na parte superior da ventilación Kūpaʻianahā na zona de fenda leste do volcán Kilauea.

Os lagos de lava son grandes volumes de lava fundida, xeralmente basáltica, contidos nun orificio volcánico, nun cráter ou nunha ampla depresión. O termo úsase para describir tanto os lagos de lava que están total ou parcialmente fundidos como os que están solidificados (ás veces denominados "lagos de lava conxelados").

Formación

[editar | editar a fonte]

Os lagos de lava poden formarse de tres xeitos:[1]

  • a partir dun ou máis respiradoiros dun cráter que fai erupción suficiente lava para encher parcialmente o cráter; ou
  • cando a lava se derrama nun cráter ou nunha ampla depresión e enche parcialmente o cráter; ou
  • enriba dun novo orificio que fai erupción de lava continuamente durante un período de varias semanas ou máis e lentamente constrúe un cráter progresivamente máis alto que o terreo circundante.

Comportamentos

[editar | editar a fonte]

Os lagos de lava atópanse nunha variedade de sistemas volcánicos, que van desde o lago basáltico Erta Ale en Etiopía e o volcán andesita basáltica de Villarrica, Chile, ata o único lago de lava de fonolita lno Monte Erebus, Antártida. Observouse que os lagos de lava presentan unha serie de comportamentos. Durante a erupción de Mauna Ulu de 1969–1971 de Kīlauea, Hawaiʻi, observouse un lago de lava "en constante circulación, aparentemente en estado estacionario".[2] Pola contra, un lago de lava na erupción de Puʻu ʻŌʻō de 1983–1984 de Kilauea mostrou un comportamento cíclico cun período de 5–20 minutos; o gas "perforou a superficie" do lago, e a lava drenou rapidamente polo conduto antes do inicio dunha nova fase de actividade do lago.[3]

O comportamento observado está influenciado polos efectos combinados da presión dentro do depósito, a exsolución e a descompresión de burbullas de gas dentro do conduto e, potencialmente, a disolución de burbullas dentro do deposito de magma. Superposto a isto está o efecto das burbullas que soben a través do líquido, e a coalescencia das burbullas dentro do conduto. As interaccións destes efectos poden crear un lago de recirculación en estado estacionario ou un nivel do lago que periódicamente aumenta e despois descende.[4]

Exemplos notables

[editar | editar a fonte]

Os lagos de lava persistentes son un fenómeno raro. Só algúns volcáns albergaron lagos de lava persistentes ou case persistentes durante as últimas décadas:

Os lagos de lava do volcán Ambrym desapareceron tras unha gran erupción en decembro de 2018.[10]

Durante moitos anos, Kīlauea tivo dous lagos de lava persistentes: un na cavidade de ventilación Halemaʻumaʻu dentro da caldeira do cume, e outro dentro do cono Puʻu ʻŌʻō situado na fenda da zona leste do volcán.[11] En maio de 2018, estes dous lagos de lava desapareceron como resultado da aumento da actividade na zona da fenda leste de Kīlauea. O lago de lava de Halemaʻumaʻu regresou en decembro de 2020, despois da primeira erupción de Kīlauea en máis de dous anos.[12] O lago de lava solidificouse despois de que a erupción rematou en maio de 2021, pero volveu de novo cando a actividade eruptiva en Halemaʻumaʻu retomou o 29 de setembro de 2021. Despois da erupción de 2021, ocorreron outras tres o 5 de xaneiro. 2023; 7 de xuño de 2023 e 10 de setembro de 2023. A partir de xaneiro de 2024, Halemaʻumaʻu non está en erupción e o lago de lava xa non está activo.

O lago de lava de Nyiragongo adoita ser o máis grande e voluminoso da historia recente, alcanzando os 700 metros de ancho en 1982,[13] aínda que se cre que o volcán Masaya albergaba un lago de lava aínda máis grande no momento da conquista española, tendo 1.000 metros de ancho en 1670.[14] O lago de lava de Masaya volveu en xaneiro de 2016.[15]

Ademais dos mencionados lagos persistentes de lava, un certo número de aparicións de lagos de lava temporais (ás veces chamados pozas de lava ou estanques de lava, dependendo do seu tamaño e natureza[16]), tamén se observaron e figuran na seguinte táboa #Lista de volcáns que mostraron actividade pasada ou presente do lago de lava.

Lista de volcáns que mostraron actividade pasada ou actual do lago de lava

[editar | editar a fonte]
Volcán Localización
Lagos de lava persistentes ou case persistentes durante as últimas décadas
Erta Ale[6] Etiopía
Monte Erebus[5] Illa Ross, Antártida
Kilauea[7] Halemaʻumaʻu Hawaiʻi (Illa Grande)
Nyiragongo[9] (o máis grande do século pasado) República Democrática do Congo
Ambrym[17] (dous lagos de lava nos cráteres Benbow e Marum dende arredor de 1991;[18] tras un terremoto en decembro de 2018 ambos lagos están enterrados baixo cráteres colapsados) Illa Ambrym, Vanuatu
Monte Michael Illa Saunders, Illas Xeorxia do Sur e Sandwich do Sur
Actividade intermitente recente de lagos de lava
Masaya[15][19] Nicaragua
Monte Yasur Tanna, Vanuatu
Villarrica[20] Chile
Karthala[21] Gran Comora, Comores
Pitón de la Fournaise[22][23] (pequeno estanque de lava temporal no cráter Dolomieu) Reunión
Ol Doinyo Lengai[24][25] (único volcán activo no mundo emitindo lava de carbonatita) Tanzania
Turrialba[26] (lago pequeno) Costa Rica
Actividade de lago de lava non confirmada
Telica[27] (posiblemente en 1971 e 1999–2000) Nicaragua
Tungurahua[28] (posiblemente en 1999) Ecuador
Tofua[29] (posiblemente en 2004 e 2006) Tofua, Tonga
Nabro[30] (posiblemente en 2012) Eritrea
Actividade de lago de lava suxerida por datos de teledetección por satélite
Monte Michael[31] Illa Saunders, Sandwich do Sur
Monte Belinda[32] Illa Jorge, Illas Sandwich do Surs
Mawson Peak[33] Illa Heard
Actividade pasada de lago de lava
Kilauea[7] Puʻu ʻŌʻō cráter (1983-2018, colapsado durante a erupción da Puna de 2018) Hawaiʻi (Illa Grande)
Monte Matavanu[34][35] (durante a erupción de 1905–1911) Illa Savai'i, Samoa
Nyamuragira[35][36] (lago de lava situado dentro da caldeira do cumio, confirmado por primeira vez en 1921, drenado en 1938, e estanque de lava temporal no cono de Kituro no flanco SO, durante a erupción de 1948) República Democrática do Congo
Capelinhos[37][38] (en 1958, unha erupción Surtseyana) Illa do Faial, Azores
Surtsey[39][40][41] (en 1964, durante a erupción de 1963–1967 que levou á formación da illa) Islandia
Tolbachik,[35][42] parte do cpmplexo volcánico Klyuchevskaya (última observación da actividade do lago de lava en 1964), Kamchatka, Rusia
Etna[43] (en 1974) Sicilia, Italia
Ardoukôba[44] (en 1978) Djibuti
Monte Mihara[45] (en 1986) Izu Ōshima, Xapón
Stromboli[46] (en 1986 e 1989) Illas Eolias, Italia
La Cumbre[47] (en 1995) Illa Fernandina, Galápagos
Pacaya[48] (en 2000 e 2001) Guatemala
Actividade de lagos de lava noutros corpos planetarios
Loki Patera[49] Ío
Janus Patera[50] Ío
Pele[50] Ío

Notas

[editar | editar a fonte]
Referencias
  1. ↑ "VHP Photo Glossary: Lava lake". Volcanoes.usgs .gov. Consultado o 2013-08-15. 
  2. ↑ Swanson et al. (1979) "Ground deformation at Pu'u 'O'o. U.S. Geological Survey Chronological narrative of the 1969-71 Mauna Ulu eruption of Kilauea volcano". US Geological Survey Professional Paper 1056
  3. ↑ Wolfe et al. (1988). "Geologic observations and chronology of eruptive events". US Geological Survey Professional Paper 1463
  4. ↑ Witham and Llewellin (2006). "Stability of Lava Lakes". '+Journal of Volcanology and Geothermal Research vol. 158 p.321–332
  5. ↑ 5,0 5,1 "Global Volcanism Program : Erebus". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2006-07-08. Consultado o 2013-08-15. 
  6. ↑ 6,0 6,1 "Global Volcanism Program : Erta Ale". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-02-17. Consultado o 2013-08-15. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "Kīlauea". Programa Global de Vulcanismo. Instituto Smithsoniano. 
  8. ↑ "Remote Mount Michael volcano hosts persistent lava lake". BBC News (BBC News). 3 de xullo de 2019. Consultado o 3 de xullo de 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 "Nyiragongo". Programa Global de Vulcanismo. Instituto Smithsoniano. 
  10. ↑ "Ambrym volcano (Vanuatu) - Smithsonian / USGS Weekly Volcanic Activity Report for 17 de abril-23 de abril de 2019 (Continuing Activity)". Volcano Discovery. 17 de abril de 2019. Consultado o 3 de abril de 2024. 
  11. ↑ "HVO Kilauea Status". Volcanoes.usgs.gov. Arquivado dende o orixinal o 2012-03-08. Consultado o 2013-08-15. 
  12. ↑ "USGS Volcanoes". Consultado o 21 de decembro de 2020. 
  13. ↑ "Global Volcanism Program : Nyiragongo". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  14. ↑ "Pit crater structure and processes governing persistent activity at Masaya Volcano, Nicaragua" (PDF). Eps.mcgill.ca. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2016-03-04. Consultado o 2013-08-15. 
  15. ↑ 15,0 15,1 "Masaya". www.volcanodiscovery.com. Consultado o 2016-11-07. 
  16. ↑ Tazieff, H. (1994). "Permanent lava lakes: Observed facts and induced mechanisms". Journal of Volcanology and Geothermal Research 63 (1–2): 3–11. Bibcode:1994JVGR...63....3T. doi:10.1016/0377-0273(94)90015-9. 
  17. ↑ "Ambrym". Programa Global de Vulcanismo. Instituto Smithsoniano. 
  18. ↑ "Ambrym". volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2014-08-26. Consultado o 2014-09-03. 
  19. ↑ "Masaya". Programa Global de Vulcanismo. Instituto Smithsoniano. 
  20. ↑ "Villarrica". Programa Global de Vulcanismo. Instituto Smithsoniano. 
  21. ↑ "Global Volcanism Program : Karthala". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-18. Consultado o 2013-08-15. 
  22. ↑ Michon, Laurent; Staudacher, Thomas; Ferrazzini, Valérie; Bachèlery, Patrick; Marti, Joan (2007). "Global Volcanism Program : Fournaise, Piton de la". Geophysical Research Letters (Volcano.si.edu) 34 (21). Bibcode:2007GeoRL..3421301M. doi:10.1029/2007GL031248. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  23. ↑ "Terre et Volcans News v4". Terreetvolcans.free.fr. Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 2013-08-15. 
  24. ↑ "Global Volcanism Program : Lengai, Ol Doinyo". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-14. Consultado o 2013-08-15. 
  25. ↑ "Etnatao: Ol Doinyo Lengai Volcano Tanzania". YouTube. 2010-02-11. Arquivado dende o orixinal o 2021-12-19. Consultado o 2013-08-15. 
  26. ↑ "Inspección del interior del cráter activo del volcán Turrialba del 29 de junio del 2017". rsn.ucr.ac.cr. 4 July 2017. 
  27. ↑ "Global Volcanism Program : Telica". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  28. ↑ "Global Volcanism Program : Tungurahua". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-23. Consultado o 2013-08-15. 
  29. ↑ "Global Volcanism Program : Tofua". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  30. ↑ "Eruption volcanique, activité éruptive du volcan Nabro". Activolcans.info. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-28. Consultado o 2013-08-15. 
  31. ↑ "Global Volcanism Program : Michael". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-26. Consultado o 2013-08-15. 
  32. ↑ Patrick, Matthew R.; Smellie, John L.; Harris, Andrew J. L.; Wright, Robert; Dean, Ken; Izbekov, Pavel; Garbeil, Harold; Pilger, Eric (2005). "First recorded eruption of Mount Belinda volcano (Montagu Island), South Sandwich Islands" (PDF). Bulletin of Volcanology 67 (5): 415–422. Bibcode:2005BVol...67..415P. doi:10.1007/s00445-004-0382-6. 
  33. ↑ "Global Volcanism Program : Heard". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  34. ↑ "Global Volcanism Program : Savai'i". Volcano.si.edu. 2013-01-03. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-07. Consultado o 2013-08-15. 
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Tazieff, Haroun, Cratères en feu, éd. Arthaud, 1951.
  36. ↑ "Global Volcanism Program : Nyamuragira". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2010-05-25. Consultado o 2013-08-15. 
  37. ↑ "GC1QN4C Capelinhos Volcano [Faial] (Earthcache) in Arquipélago dos Açores, Portugal created by almeidara". Geocaching.com. Consultado o 2013-08-15. 
  38. ↑ "Fayal". volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2014-04-23. Consultado o 2014-04-21. 
  39. ↑ "Global Volcanism Program : Vestmannaeyjar". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-11-05. Consultado o 2013-08-15. 
  40. ↑ "Inspired by Iceland stories: Tell us the story of your visit to Iceland". Stories.inspiredbyiceland.com. 2011-05-26. Arquivado dende o orixinal o 2012-07-15. Consultado o 2013-08-15. 
  41. ↑ Duncan C. Blanchard, From Raindrops to Volcanoes: Adventures With Sea Surface Meteorology, Dover Publications, 1967.
  42. ↑ "Global Volcanism Program : Tolbachik". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-01-22. Consultado o 2013-08-15. 
  43. ↑ Burton, Michael R. (2005). "Etna 2004–2005: An archetype for geodynamically-controlled effusive eruptions". Geophysical Research Letters 32 (9). Bibcode:2005GeoRL..32.9303B. doi:10.1029/2005GL022527. 
  44. ↑ "Global Volcanism Program : Ardoukôba". Volcano.si.edu. 2013-01-03. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-25. Consultado o 2013-08-15. 
  45. ↑ "Izu-Oshima Volcano Observatory". Consultado o 2014-02-20. 
  46. ↑ "Global Volcanism Program : Stromboli". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2013-03-31. Consultado o 2013-08-15. 
  47. ↑ "Global Volcanism Program : Fernandina". Volcano.si.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-10-16. Consultado o 2013-08-15. 
  48. ↑ Kutterolf, S.; Freundt, A.; Peréz, W. (2008). "Global Volcanism Program : Pacaya". Geochemistry, Geophysics, Geosystems 9 (2). Bibcode:2008GGG.....9.2S02K. doi:10.1029/2007GC001791. 
  49. ↑ Howell, R. R.; R. M. C. Lopes (2007). "The nature of the volcanic activity at Loki: Insights from Galileo NIMS and PPR data". Icarus 186 (2): 448–461. Bibcode:2007Icar..186..448H. doi:10.1016/j.icarus.2006.09.022. 
  50. ↑ 50,0 50,1 Davies, Ashley Gerard (2007). Volcanism on Io : a comparison with Earth. Cambridge University Press. p. 184. ISBN 978-0-521-85003-2. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lago_de_lava&oldid=6809577»