Saltar ao contido

Rudistas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Hippuritoida»)
Rudistas
Rango fósil: Xurásico Superior - Cretáceo Superior

Rudistas do Cretáceo das montañas Omani, Emiratos Árabes. Escala: 10 mm.
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Mollusca
Clase: Bivalvia
Subclase: Heterodonta
Orde: Hippuritoida†
Newell, 1965
Familias

Os rudistas (Hipuritoida) son unha orde extinta de moluscos bivalvos heterodontes. Tiñan dúas válvulas asimétricas e normalmente unha delas estaba unida ao substrato (organismos sésiles ). Aparecen no rexistro fósil do Xurásico Tardío, a súa maior diversificación prodúcese durante o Cretáceo e extínguense no evento de extinción masiva do límite Cretáceo-Paleóxeno (límite K-Pg). Durante o Cretáceo foron os principais responsables da formación de arrecifes no mar Tetis. Os arrecifes de rudistas teñen un importante interese económico como posibles trampas de petróleo, debido á alta porosidade das súas facies.

Descrición

[editar | editar a fonte]
Hippurites.

Presentaban cunchas grosas con dúas capas: unha externa calcítica e outra aragonítica interna. As formas xurásicas eran alongadas, con dúas válvulas semellantes, a miúdo de forma tubular. As dicerátidas tiñan dúas válvulas grosas enroladas en espiral (di-ceras, dous cornos), mentres que nos requiénidos só se enrola a válvula fixa, coa outra, libre, de morfoloxía opercular. Algunhas especies non coloniais, como Requienia ou Toucasia, tiñan cunchas grandes e macizas, con estruturas de pregamentos e cristas na válvula inferior, que lles proporcionaban unha forte fixación ao substrato.

Os rudistas, hipúrítidos e radiolítidos, que construían arrecifes do Cretáceo, eran moi robustos, con cunchas moi grosas e as dúas válvulas moi diferentes. Tiñan unha válvula cónica ou cilindrocónica que estaba ancorada verticalmente no substrato, coa outra moi diferente e reducida que actuaba como opérculo (como tapa libre). O tamaño destas formas cónicas é moi variable, desde uns poucos centímetros ata case dous metros de altura.

Suponse que os rudistas eran filtradores, como a maioría dos bivalvos actuais, e que tamén eran capaces de manter algún tipo de relación simbionte coas zooxantelas (algas dinoflaxeladas), como algúns bivalvos e corais.

Biocronoloxía e evolución

[editar | editar a fonte]

Os fósiles máis antigos atribuídos a Hippuritoida corresponden ao Oxfordiano (Xurásico Tardío) e a desaparición do grupo coincide coa extinción masiva a finais do Maastrichtiano (Cretáceo Tardío) (Steuber et al., 2002).

A orixe do grupo atópase nos dicerátidos, a finais do Xurásico Tardío.

Os Requiénidas tiveron o seu apoxeo no medio do Cretáceo Inferior.

Os caprínidos e os ictiosarcolitidos extinguíronse no Cenomaniano, e foron substituídos polos hipúrítidos, dominantes durante o Cretáceo tardío.

Os radiolítidos desenvolvéronse a partir do Aptiano (Cretáceo Inferior), presentando a maior diversidade do grupo.

Paleoecoloxía

[editar | editar a fonte]
Arrecifes rudistas: afloramento con varios biostromas superpostos do Turoniano.

Os rudistas foron os principais construtores de arrecifes nos mares tropicais durante o Cretáceo. Asentáronse en ambientes pouco profundos, agrupando numerosos individuos, o que permitiu o atrapamento de sedimentos, que consolidaron e reforzaron as colonias. Algunhas especies aumentaron a cohesión entre os individuos producindo cementacións entre as cunchas. Consérvanse numerosos fósiles en posición de vida, polo que se puido observar como se apoiaban e suxeitaban entre si.

Suponse que habitaban en augas pouco profundas, xa que a súa asociación con algas dasicladaceas parece indicar que os rudistas necesitaban auga turbia e ben osixenada e que a profundidade non superaría os 5 m. Tamén estarían expostos a condicións subaéreas (estarían "no aire") durante as mareas de primavera.

Suponse que o éxito dos rudistas, desprazando os corais, debeuse, en parte, á maior temperatura e salinidade dos mares durante o Cretáceo.

Paleobioxeografía

[editar | editar a fonte]

Os rudistas habitaban todos os mares tropicais e subtropicais da súa época, principalmente o mar Tetis, na Europa actual, Asia, norte de África, América do Norte e as Antillas. Pola extensa distribución xeográfica deste grupo suponse que os estadios larvarios eran planctónicos.

Os antilocrapínidos estaban restrinxidos ao Caribe actual e os dictyoptychids só se coñecen do norte de África e da Península Arábiga.

Sistemática

[editar | editar a fonte]
Radiolites.

Os rudistas colócanse na orde Hippuritoida (ás veces Rudista, Rudistes ou Pachydontos, termos agora en desuso).

Os fósiles rudistas foron descritos por primeira vez por Philippe-Isidore Picot de Lapeyrouse en 1781[1] en Rennes-les-Bains (rexión de Corbières, Francia) nun lugar coñecido como "Montaña de Cornos".[2]

  1. Picot de Lapeyrouse, Ph. I. (1781). Déscription de plusieurs nouvelles espèces d'orthocératites et d'ostracites. Erlang: W. Walther. 
  2. Bilotte, Michel (2009). "La Montagne des Cornes" (PDF). Un passé historique, un présent alarmant, un futur hypothétique (en francés). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de agosto de 2023. Consultado o 7 de enero de 2011. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]