Extinción do Triásico-Xurásico

Intensidade das extincións mariñas no Fanerozoico

%

Millóns de anos

Nesta imaxe clicable, T-J representa a desaparición de xéneros de animais mariños durante a extinción do Triásico-Xurásico

A extinción do Triásico-Xurásico, extinción masiva do Triásico-Xurásico ou evento de extinción do Triásico-Xurásico foi un dos maiores episodios de extinción masiva do Fanerozoico que ocorreu na fronteira entre o Triásico e o Xurásico, hai 201,3 millóns de anos (Ma),^[1] que afectou profundamente á vida nos mares e na terra. No mar, unha clase enteira, a dos conodontos,^[2] e o 34% dos xéneros mariños despareceron.^[3] En terra, extinguíronse todos os arcosauros que nos eran crocodilomorfos (é dicir, Sphenosuchia e Crocodyliformes) nin Avemetatarsalia (é dicir, pterosauros e dinosauros), xunto con algúns dos restantes terápsidos e moitos dos grandes anfibios.

Efectos

Polo menos a metade das especies que se sabe que vivían na Terra naquel tempo desapareceron durante esta extinción en masa. Isto deixou vacantes moitos nichos ecolóxicos terrestres, permitindo que os dinosauros asumisen unha posición dominante durante o Xurásico. Este evento ocorreu nun espazo de tempo relativamente curto, de menos de 10 000 anos, e tivo lugar xusto antes de que a Panxea empezase a dividirse e separarse. Na área de Tübingen (Alemaña) encóntrase un leito de ósos do Triásico-Xurásico, que é característico deste límite.^[4]

A análise estatística das perdas de vida no mar nesa época suxiren que a dimiución en diversidade foi causada máis por un descenso na especiación que por un incremento nas extincións.^[5]

Teorías actuais

Téñense suxerido varias explicacións para este episodio de extinción, pero todas teñen problemas sen resolver:

Un cambio climático gradual, flutuacións no nivel do mar ou un pulso na acidificación oceánica^[6] durante o Triásico tardío chegou a un punto de inflexión. Porén, isto non explica a rapidez da extinción nos ambientes mariños.
Un impacto dun asteroide puido ser a causa, pero ata agora non se atopou un cráter de impacto desa época dabondo grande.

Un candidato é o cráter Rochechouart, moi erosionado, de Francia, que foi datado recentemente en hai 201 ±2 millóns de anos,^[7] pero ten 25 km de diámetro (posiblemente tiña orixinalmente 50 km), polo que parece ser demasiado pequeno.^[8] O impacto responsable do depósito de Manicouagan anular ocorreu uns 12 millóns de anos antes deste episodio de extinción, e actualmente o cráter Rochechouart se cre que foi causado por parte do mesmo impactador fragmentado.

Erupcións volcánicas masivas, concretamente de fluxos basálticos na provincia magmática do Atlántico Central liberarían grandes cantidades de dióxido de carbono ou dióxido de xofre e aerosois, que causarían un quecemento global intenso (por causa do CO
2) ou un arrefriamento (por causa do SO
2).^[9]^[10]

A composición isotópica de solos fósiles do final do Triásico e inicios do Xurásico foi ligada a unha grande excursión negativa de isótopos do carbono (Whiteside et al. 2010). Os isótopos do carbono de lípidos (n-alcanos) derivados da cera das follas de plantas e da lignina e o carbono orgánico total de dúas seccións de sedimentos lacustres intercalados en capas co basalto da provincia magmática do Atlántico Central no leste de Norteamérica mostran excursións de isótopos do carbono similares ás atopadas na maioría das seccións mariñas da baía de St. Audrie, Somerset, Inglaterra; a correlación suxire que o episodio de extinción do final do Triásico empezou ao mesmo tempo nos ambientes terrestres e mariños, lixeiramente antes dos basaltos máis antigos do leste de Norteamérica, pero simultáneo coa erupción dos fluxos máis antigos de Marrocos (tamén suxerido por Deenen et al., 2010), cun conseguinte efecto invernadoiro por CO
2 e unha crise de biocalcificación mariña.

As erupcións na provincia magmática do Atlántico Central contemporáneas, a extinción en masa, e as excursións isotópicas do carbono obsérvanse nos mesmos lugares, o que debuxa un panorama de causa volcánica para esta extinción masiva. A disociación catastrófica dos hidratos de gas (proposta como unha posible causa da maior extinción en masa de todos os tempos, a denominada extinción do Permiano-Triásico ao final do Permiano) puido esaxerar as condicións do efecto invernadoiro tamén no límite Triásico-Xurásico.

Notas

↑ Algunhas fontes (Whiteside et al 2010) dan a data de hai 201,4 Ma.
↑ The extinction of conodonts —in terms of discrete elements— at the Triassic-Jurassic boundary
↑ Graham Ryder; David E. Fastovsky; Stefan Gartner (1996). The Cretaceous-Tertiary Event and Other Catastrophes in Earth History. Geological Society of America. p. 19. ISBN 9780813723075.
↑ Johannes Baier: Der Geologische Lehrpfad am Kirnberg (Keuper; SW-Deutschland) Arquivado 02 de outubro de 2011 en Wayback Machine.. - Jber. Mitt. oberrhein. geol. Ver, N. F. 93, 9-26, 2011.
↑ Bambach, R.K.; Knoll, A.H.; Wang, S.C. (December 2004). "Origination, extinction, and mass depletions of marine diversity". Paleobiology 30 (4): 522–542. ISSN 0094-8373. doi:10.1666/0094-8373(2004)030<0522:OEAMDO>2.0.CO;2.
↑ T.M. Quan, B. van de Schootbrugge, M.P. Field, "Nitrogen isotope and trace metal analyses from the Mingolsheim core (Germany): Evidence for redox variations across the Triassic-Jurassic boundary", Global Biogeochemical Cycles, 22 2008: "a series of events resulting in a long period of stratification, deep-water hypoxia, and denitrification in this region of the Tethys Ocean basin"; M. Hautmann, M.J. Benton, A. Toma, "Catastrophic ocean acidification at the Triassic-Jurassic boundary", Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie 249.1, July 2008:119-127.
↑ Schmieder, M.; Buchner, E.; Schwarz, W. H.; Trieloff, M.; Lambert, P. (2010-10-05). "A Rhaetian ⁴⁰Ar/³⁹Ar age for the Rochechouart impact structure (France) and implications for the latest Triassic sedimentary record". Meteoritics & Planetary Science 45 (8): 1225–1242. Bibcode:2010M&PS...45.1225S. doi:10.1111/j.1945-5100.2010.01070.x.
↑ Smith, Roff (2011-11-16). "Dark days of the Triassic: Lost world". Nature (en inglés) 479 (7373): 287–289. Bibcode:2011Natur.479..287S. PMID 22094671. doi:10.1038/479287a. Consultado o 2011-11-18.
↑ Tanner, L. H.; J. F. Hubert; et al. (7 June 2001). "Stability of atmospheric CO2 levels across the Triassic/Jurassic boundary". Nature 411 (6838): 675–677. PMID 11395765. doi:10.1038/35079548.
↑ Blackburn, Terrence J.; Olsen, Paul E.; Bowring, Samuel A.; McLean, Noah M.; Kent, Dennis V; Puffer, John; McHone, Greg; Rasbury, Troy; Et-Touhami7, Mohammed (2013). "Zircon U-Pb Geochronology Links the End-Triassic Extinction with the Central Atlantic Magmatic Province". Science 340 (6135): 941–945. Bibcode:2013Sci...340..941B. PMID 23519213. doi:10.1126/science.1234204.

Véxase tamén

Bibliografía

Hodych, J. P.; G. R. Dunning (1992). "Did the Manicougan impact trigger end-of-Triassic mass extinction?". Geology 20: 51–54. Bibcode:1992Geo....20...51H. doi:10.1130/0091-7613(1992)020<0051:DTMITE>2.3.CO;2.
McElwain, J. C.; D. J. Beerling; F. I. Woodward (27 August 1999). "Fossil Plants and Global Warming at the Triassic-Jurassic Boundary". Science 285 (5432): 1386–1390. PMID 10464094. doi:10.1126/science.285.5432.1386.
McHone, J.G. (2003), Volatile emissions of Central Atlantic Magmatic Province basalts: Mass assumptions and environmental consequences, in Hames, W.E. et al., eds., The Central Atlantic Magmatic Province: Insights from Fragments of Pangea. American Geophysical Union Monograph 136, p. 241-254.
Tanner, L.H.; S.G. Lucas; M.G. Chapman (2004). "Assessing the record and causes of Late Triassic extinctions". Earth-Science Reviews 65 (1–2): 103–139. Bibcode:2004ESRv...65..103T. doi:10.1016/S0012-8252(03)00082-5. [1]
Whiteside, Jessica H.; Paul E. Olsen; Timothy Eglinton; Michael E. Brookfield; Raymond N. Sambrotto (March 22, 2010). "Compound-specific carbon isotopes from Earth's largest flood basalt eruptions directly linked to the end-Triassic mass extinction". PNAS 107 (15): 6721–5. Bibcode:2010PNAS..107.6721W. PMC 2872409. PMID 20308590. doi:10.1073/pnas.1001706107. Arquivado dende o orixinal o 21 de abril de 2012.
Deenen, M.H.L.; M. Ruhl; N.R. Bonis; W. Krijgsman; W. Kuerscher; M. Reitsma; M.J. van Bergen (2010). "A new chronology for the end-Triassic mass extinction". EPSL.
Tetsuji Onoue; Honami Sato; Daisuke Yamashita; Minoru Ikehara; Kazutaka Yasukawa; Koichiro Fujinaga; Yasuhiro Kato; Atsushi Matsuoka (2016-07-08). "Bolide impact triggered the Late Triassic extinction event in equatorial Panthalassa". Scientific Reports.

Ligazóns externas

Teorías sobre a extinción do Triásico-Xuráxico
A extinción masiva do Xurásico-Triásico
Un misterio de hai 200 millóns de anos, historia de BBC News, 12-Out-2011

[1] Algunhas fontes (Whiteside et al 2010) dan a data de hai 201,4 Ma.

[2] The extinction of conodonts —in terms of discrete elements— at the Triassic-Jurassic boundary

[3] Graham Ryder; David E. Fastovsky; Stefan Gartner (1996). The Cretaceous-Tertiary Event and Other Catastrophes in Earth History. Geological Society of America. p. 19. ISBN 9780813723075.

[4] Johannes Baier: Der Geologische Lehrpfad am Kirnberg (Keuper; SW-Deutschland) Arquivado 02 de outubro de 2011 en Wayback Machine.. - Jber. Mitt. oberrhein. geol. Ver, N. F. 93, 9-26, 2011.

[5] Bambach, R.K.; Knoll, A.H.; Wang, S.C. (December 2004). "Origination, extinction, and mass depletions of marine diversity". Paleobiology 30 (4): 522–542. ISSN 0094-8373. doi:10.1666/0094-8373(2004)030<0522:OEAMDO>2.0.CO;2.

[6] T.M. Quan, B. van de Schootbrugge, M.P. Field, "Nitrogen isotope and trace metal analyses from the Mingolsheim core (Germany): Evidence for redox variations across the Triassic-Jurassic boundary", Global Biogeochemical Cycles, 22 2008: "a series of events resulting in a long period of stratification, deep-water hypoxia, and denitrification in this region of the Tethys Ocean basin"; M. Hautmann, M.J. Benton, A. Toma, "Catastrophic ocean acidification at the Triassic-Jurassic boundary", Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie 249.1, July 2008:119-127.

[Schmieder-7] Schmieder, M.; Buchner, E.; Schwarz, W. H.; Trieloff, M.; Lambert, P. (2010-10-05). "A Rhaetian ⁴⁰Ar/³⁹Ar age for the Rochechouart impact structure (France) and implications for the latest Triassic sedimentary record". Meteoritics & Planetary Science 45 (8): 1225–1242. Bibcode:2010M&PS...45.1225S. doi:10.1111/j.1945-5100.2010.01070.x.

[RSmith-8] Smith, Roff (2011-11-16). "Dark days of the Triassic: Lost world". Nature (en inglés) 479 (7373): 287–289. Bibcode:2011Natur.479..287S. PMID 22094671. doi:10.1038/479287a. Consultado o 2011-11-18.

[9] Tanner, L. H.; J. F. Hubert; et al. (7 June 2001). "Stability of atmospheric CO2 levels across the Triassic/Jurassic boundary". Nature 411 (6838): 675–677. PMID 11395765. doi:10.1038/35079548.

[blackburn2013-10] Blackburn, Terrence J.; Olsen, Paul E.; Bowring, Samuel A.; McLean, Noah M.; Kent, Dennis V; Puffer, John; McHone, Greg; Rasbury, Troy; Et-Touhami7, Mohammed (2013). "Zircon U-Pb Geochronology Links the End-Triassic Extinction with the Central Atlantic Magmatic Province". Science 340 (6135): 941–945. Bibcode:2013Sci...340..941B. PMID 23519213. doi:10.1126/science.1234204.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]