Saltar ao contido

Dolores Corbella Díaz

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:BiografíaDolores Corbella Díaz
Biografía
Nacemento1 de xullo de 1959 Editar o valor en Wikidata (65 anos)
Santa Cruz de Tenerife, España Editar o valor en Wikidata
EducaciónUniversidade de La Laguna Editar o valor en Wikidata
Actividade
Campo de traballoFiloloxía Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónlingüista, filóloga, profesora universitaria Editar o valor en Wikidata
EmpregadorUniversidade de La Laguna (1997–)
Universidade de La Laguna Editar o valor en Wikidata
Membro de
Premios
BNE: XX925746 Dialnet: 99202

Dolores Corbella Díaz, nada en Santa Cruz de Tenerife o 1 de xullo de 1959, é unha filóloga española, experta en lexicografía diferencial e en historia da lingua, académica de número da RAE, ocupando a cadeira d.[1]

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Corbella defendeu a súa tese de doutoramento en 1984 e en 1987 optou á praza de Profesora titular. Unha década despois, accedeu á Cátedra de Filoloxía Románica da Universidade de La Laguna, converténdose naquel momento nunha das catedráticas máis novas da súa especialidade. Impartiu docencia e conferencias en centros como a Fundación Duques de Soria, Cilengua ou El Colegio Nacional (México), así como na Universidade de Granada, a Universidade Rovira i Virgili, a Universidade dá Coruña, a Universidade Complutense de Madrid, a Universidade de Rostock, a Universidade de Heidelberg, a Universidade de Paderborn, a Universidade de Lausana, a Universidade de Évora ou a Universidade da Cidade de Nova York.

É membro da Sociedade de Lingüística Románica, da Rede de Lexicografía (RELEX), da Asociación de Historia da Lingua Española (AHLE) e da Asociación de Lingüística e Filoloxía de América Latina (ALFAL). Formou parte da xunta directiva da Asociación española de Lexicografía (AELex). Pertence ao comité evaluador de varias axencias, revistas e editoriais, así como ao comité científico de diversos congresos e proxectos panhispánicos. Foi coordinadora da sección «Fontes para a historia do español» do XXI Deutscher Hispanistengag (29 de marzo ao 2 de abril de 2017), presidenta da sección de Lexicografía do XXIXe Congrés international de linguistique et de philologie romanes[2] (Copenhague, 2019) e do comité organizador do XXXe Congrés international de linguistique et de philologie romanes (La Laguna, 2022). Na ULL, dirixe o grupo de investigación «LexHis» (Lexicografía e Historia) e foi investigadora principal de varios proxectos competitivos, o último concedido para o período 2021-2024. O 17 de marzo de 2021 o Goberno de Canarias outorgoulle o Premio de Canarias na modalidade de Investigación e Innovación[3][4].

Durante máis dunha década Corbella coordinou a sección de Filoloxía do Instituto de Estudos Canarios, do que foi ademais vicedirectora e directora. Baixo a súa dirección, este centro modernizou o seu funcionamento e trasladouse á actual sede na Casa de Ossuna, no centro histórico da cidade de La Laguan. Ocupou tamén varios cargos de xestión na súa Universidade, da que chegou a ser Vicesecretaria xeral.[5] En 2015 foi nomeada académica correspondente da RAE como representante territorial de Canarias e, en 2022, elixida académica de número, ocupando a cadeira «d».[6][7]Tomou posesión o 16 de abril de 2023 cun discurso titulado "Un mar de palabras", no que disertou sobre o panhispanismo. Deulle a réplica Pedro Álvarez de Miranda de la Gándara[8]

Traballo lexicográfico

[editar | editar a fonte]

O seu labor xunto a Cristóbal Corrales (catedrático emérito de Lingua Española) foi recoñecido internacionalmente polos avances que os seus traballos supuxeron para a lexicografía diferencial. A primeira publicación importante nesta liña de investigación foi a edición do Tesoro lexicográfico del español de Canarias (1992; 1996). A partir desta publicación, foi coautora de diversos dicionarios que inciden nesta temática como o Diccionario diferencial (1996), o Dicionario ejemplificado de canarismos (2009) ou o Diccionario histórico del español de Canarias (2001; 2013), este último publicado en aberto na páxina web da Fundación Rafael Lapesa desde decembro de 2014.[9] Os seus dicionarios serviron de modelo para outros proxectos similares que se levaron a cabo ou están en execución en varias zonas do español europeo e en países como Porto Rico, Venezuela, Cuba ou a República Dominicana.[10]

Outra das súas liñas de investigación foi a tradución e edición dos textos da expansión atlántica, un traballo interdisciplinar que realizou no seo do IEMyR (Instituto de Estudos Medievais e Renacentistas da ULL), do que foi cofundadora. Dentro do grupo «Derroteros atlánticos», que coordina desde os seus inicios, traballou e segue colaborando con especialistas como Eduardo Aznar (Catedrático de Historia Medieval) e Antonio Tejera (Catedrático de Arqueoloxía, Premio Canarias de Patrimonio histórico).[11]

Premios e recoñecementos

[editar | editar a fonte]
  • 2008 Premio de investigación Canarias-América da Casa de Colón.
  • 2010 Nomeamento de muller canaria. Concello de San Cristóbal de la Laguna e Orfeón La Paz.
  • 2011 Premio de investigación filológica da Real Academia Española.
  • 2013 Membro de honra do Instituto de Estudos Canarios.
  • 2015 Académica correspondente por Canarias da Real Academia Española.
  • 2016 Premio de investigación do IUEM (Instituto Universitario de Estudos da Muller).
  • 2021 Premio de Canarias na modalidade de Investigación e Innovación.
  • 2022 Académica de número (cadeira «d») da Real Academia Española.[12][13]

Principais obras

[editar | editar a fonte]
  • Libro de Apolonio 1(992, 1999 (2ª ed.)). Madrid: Cátedra, 305 pp.
  • Tesoro lexicográfico del español de Canarias (1992, 1996 (2ª ed.)). Con C. Corrales e Mª Á. Álvarez. Madrid-Canarias: Real Academia Española-Goberno de Canarias, 3 vols., 2822 pp.
  • Diccionario diferencial del español de Canarias (1996). Con C. Corrales e Mª Á. Álvarez. Madrid: Arco/Libros, 1339 pp.
  • El español de Canarias hoy: análisis y perspectivas (1996). Madrid/Frankfurt: Iberoamericana/Vervuert, 303 pp.
  • Dicionario histórico del español de Canarias. (2001, 2013 (2ª ed.)). Con C. Corrales. La Laguna: IECan, 2 vols., 2069 pp. Versión digital na páxina web da RAE.[14] Incluído en el Tesoro de diccionarios históricos de la lengua desde novembro de 2021.
  • Lle Canarien. Manuscritos, transcripción y traducción (2003). Con B. Pico e E. Aznar. La Laguna: IECan, 491 pp.
  • Historiografía lingüística en el ámbito hispánico (2007). Con J. Dorta. Madrid: Arco/Libros, 611 pp.
  • Diccionario ejemplificado de canarismos (2009). Con C. Corrales. La Laguna: IECan, 2 vols., 2264 pp.
  • Tesoro léxico canario-americano (2010). Con C. Corrales. Las Palmas de Gran Canaria: Casa de Colón, 1198 pp.
  • La Crónica de Guinea. Un modelo de etnografía comparada (2012). Con E. Aznar e A. Tejera. Barcelona: Edicions Bellaterra, 346 pp.
  • Lexicografía hispánica del siglo XXI (2012). Madrid: Arco/Libros, 574 pp.
  • Islas y voces del azúcar I (2014). Con A. Viña e C. Corrales. La Laguna/Las Palmas de Gran Canaria: AHPT/AHPLP, 385 pp.
  • Léxico azucarero atlántico (2014). Con C. Corrales e A. Viña. Logroño: Cilengua, 318 pp.
  • Diccionario de historia natural, de José de Vise y Clavijo.(2014). Con C. Corrales. Santa Cruz de Tenerife: Ed. Idea, 2 vols., 649+692 pp.
  • Islas y voces del azúcar II (2016). Con A. Viña e C. Currais. La Laguna/Las Palmas de Gran Canaria: AHPT/AHPLP, 351 pp.
  • Los viajes africanos de Alvise Cadamosto (2017). Con E. Aznar e A. Tejera. La Laguna: IECan, 182 pp.
  • Español y portugués en contacto. Préstamos léxicos e interferencias (2017). Con A. Fajardo. Berlín/Boston: De Gruyter, 430 pp.
  • Historia del léxico español y Humanidades digitales (2018). Con A. Fajardo e J. Langenbacher. Berlín: Peter Lang, 498 pp.
  • La canariedad encubierta de Benito Pérez Galdós (2020). Con C. Currais. Las Palmas de Gran Canaria - La Laguna: Casa Museo Pérez Galdós / IECan, 231 pp.
  • África y sus islas en el manuscrito de Valentim Fernandes (2021). Con E. Aznar. Madrid: Dykinson, 275 pp.

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]


Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ gaprsa (2023-04-16). "La filóloga de la Universidad de La Laguna Dolores Corbella ingresa en la RAE para ocupar la silla d". Consultado o 2023-04-17. 
  2. ↑ "Eventos - Universidad de la Laguna". eventos.ull.es. Arquivado dende o orixinal o 17 de abril de 2023. Consultado o 2023-04-17. 
  3. ↑ Press, Europa (2021-03-17). "María Isabel Nazco, Dolores Corbella y María del Rosario Álvarez Premios Canarias 2021". Consultado o 2021-03-21. 
  4. ↑ Lojendio, Jorge Dávila / Sergio (2021-03-21). "“María, soy el presidente”" (en castelán). Consultado o 2021-03-21. 
  5. ↑ Laguna, Universidad de La. "Facultad de Humanidades - Sección de Filología - Universidad de La Laguna: Portal E-Guía". Arquivado dende o orixinal o 3 de abril de 2018. Consultado o 3 de abril de 2018. 
  6. ↑ "La catedrática de la ULL Dolores Corbella ingresa en la Real Academia Española - ULL - Noticias". ULL - Noticias (en castelán). 21 de decembro de 2015. Consultado o 27 de marzo de 2018. 
  7. ↑ "La filóloga Dolores Corbella, elegida para ocupar la silla «d» de la RAE" (en castelán). Consultado o 2022-02-17. 
  8. ↑ Olaya, Vicente G. (2023-04-16). "Dolores Corbella, nueva académica de la RAE, recuerda que el español pertenece a los “hablantes anónimos”, no solo “a poetas, novelistas y periodistas”" (en castelán). Consultado o 2023-04-17. 
  9. ↑ "La web del Instituto Rafael Lapesa difunde el Diccionario del Español de Canarias creado por filólogos de la ULL - ULL - Noticias". ULL - Noticias (en castelán). 17 de decembro de 2014. Consultado o 27 de marzo de 2018. 
  10. ↑ "Los filológos de la ULL Dolores Corbella y Cristóbal Corrales presentan el Tesoro Léxico Canario Americano - ULL - Noticias". ULL - Noticias (en castelán). 7 de xullo de 2010. Consultado o 3 de abril de 2018. 
  11. ↑ "Instituto Universitario de Estudios Medievales y Renacentistas". Arquivado dende o orixinal o 3 de abril de 2018. Consultado o 3 de abril de 2018. 
  12. ↑ Morales, Manuel (2022-02-17). "La filóloga Dolores Corbella, primera canaria elegida académica de la RAE" (en castelán). Consultado o 2022-02-19. 
  13. ↑ "La filóloga canaria Dolores Corbella entra en la Real Academia Española" (en castelán). 2022-02-17. Consultado o 2022-02-19. 
  14. ↑ "Diccionario Histórico del Español de Canarias(DHECan)". apps2.rae.es. Consultado o 2023-04-17. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dolores_Corbella_Díaz&oldid=6687962»