Dereito canónico
O dereito canónico (do grego κανον kanon, regra, norma ou medida) é unha xurisprudencia que conforma unha especialidade do dereito. A súa finalidade é estudar e desenvolver a regulación xurídica da Igrexa católica.[1] Esta definición abrangue tres conceptos que causaron controversia sobre a súa consideración ao longo da historia: a súa finalidade, o seu carácter xurídico e a súa autonomía científica.
Igrexa católica
[editar | editar a fonte]
_Especial_tratado_sobre_los_decretos_de_non_cultu.png)
A Igrexa católica está dotada desde os inicios dunha organización propia e un ordenamento xurídico específico, cos acordos conciliares como as súas principais fontes normativas.
Conta cos seus propios tribunais, avogados e avogadas e códigos completamente articulados e con principios xerais do dereito.
Historia do dereito canónico
[editar | editar a fonte]Os canons dos concilios compleméntanse con decretos papais. Están recollidos en recompilacións como o Liber Extra (1234), o Liber Sextus (1298) e as Clementinas (1317). Entre 1140 e 1142, Graciano o Mozo redactou a Concordia discordantium canonum ou Decreto de Graciano. Este tenta conciliar a morea de canons existentes desde séculos anteriores, moitos deles contraditorios entre si.
Posteriormente creouse o Corpus Iuris Canonici. Esta colección incluía as principais obras canónicas oficiais e particulares, compostas entre 1140 e 1503.
No século XX iniciouse un proceso de codificación formal mediante a recompilación do extenso corpo de normas, complexo e difícil de interpretar. Aínda que dita recompilación comezou no pontificado de Pío X, o primeiro Código de Dereito Canónico foi promulgado por Bieito XV en 1917, que derrogou a Corpus Iuris Canonici. Este feito é considerado o acontecemento intraeclesial máis importante deste pontificado, pois o Código constituíuse como un elemento básico da organización da Igrexa católica.
O Código de Dereito Canónico (Codex Iuris Canonici) actualmente vixente foi promulgado por Xoán Paulo II o 25 de xaneiro de 1983, que derrogou o de 1917. Consta de sete libros, que tratan, en orde, dos seguintes asuntos:
- Normas xerais
- O pobo de Deus
- A función de ensinar da Igrexa
- As funcións de santificar a Igrexa
- Os bens temporais da Igrexa
- As sancións na Igrexa
- Os procesos
Este código de dereito canónico só estaba en vigor para a Igrexa católica de rito latino. As Igrexas Católicas sui iuris de ritos orientais comezaron a codificación en 1917, mais ficou inconclusa. Só se promulgaron algunhas partes antes do Concilio Vaticano Segundo. Tras estabelecer o Código latino en 1983, comezou unha nova codificación oriental que terminou en 1990. Ficou así estabelecido o Código dos Canons das Igrexas Orientais (Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium), actualmente en vigor.
Especialidades do dereito canónico
[editar | editar a fonte]O dereito canónico pode dividirse en distintas ramas. Estas inclúen:
- Dereito canónico constitucional
- Dereito canónico fundamental
- Dereito canónico administrativo
- Dereito canónico penal
- Dereito canónico procesual
- Dereito canónico sacramental
- Dereito canónico matrimonial
- Dereito canónico oriental
Igrexas anglicanas
[editar | editar a fonte]Na Igrexa de Inglaterra, as cortes eclesiásticas que antes decidían cuestións como matrimonios, divorcios, testamentos ou difamación, aínda teñen xurisdición para algúns asuntos relacionados coa Igrexa. Estes inclúen a disciplina do clero, a propiedade eclesiástica ou o aspecto inmobiliario. O seu status separado remóntase ao século XII, cando os pobos normandos as separaron das cortes mixtas que utilizaban os pobos saxóns.
En contraste cos outros sistemas xurídicos anglosaxóns, a lei que se utiliza en temas eclesiásticos é, en parte, similar ao dereito continental. Tras a Reforma protestante, as cortes eclesiásticas en Inglaterra ficaron adscritas á coroa. Henrique VIII fíxose cargo da lexislación nesta materia e estabeleceu un corpo específico de letrados para as cuestións do dereito canónico. A mediados do século XIX reduciuse en gran medida a xurisdición destes tribunais.
Outras igrexas anglicanas aínda manteñen os seus sistemas privados de dereito canónico. Entre outras, figuran a Igrexa Episcopal nos EUA ou a Igrexa Anglicana do Canadá.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Lombardía, Pedro (2005). Parte General Derecho Canónico.
