Cortes de Aragón

Para o concello da provincia de Teruel véxase: Cortes de Aragón, Teruel.

Cortes de Aragón

As Cortes de Aragón (en aragonés: Cortz d'Aragón, en catalán: Corts d'Aragó) exercen a función lexislativa da comunidade autónoma de Aragón, aproban os seus orzamentos, impulsan e controlan a acción da Deputación Xeral, e exercen as demais competencias que lles confiren a Constitución, o Estatuto e as demais normas do ordenamento xurídico. As Cortes elixen, de entre os seus membros, a un Presidente, unha Mesa e unha Deputación Permanente. Están compostas por 67 deputados.

A súa denominación procede da institución histórica do Reino de Aragón desde a súa fundación en 1188 ata comezos do século XVIII. O Decreto de Nova Planta en 1711 anulou os Foros de Aragón facendo desaparecer as Cortes de Aragón. As Cortes de Aragón recupéranse a finais do século XX a través do actual parlamento autonómico da Comunidade Autónoma de Aragón.

Parlamento autonómico

As modernas Cortes de Aragón reuníronse por primeira vez en Calatayud.

Na actualidade, as Cortes de Aragón exercen a función lexislativa da comunidade autónoma de Aragón, segundo se establece no artigo 12 do Estatuto de Autonomía. Tamén aproban os orzamentos, impulsan e controlan a acción da Deputación Xeral de Aragón e exercen as demais competencias que lles confiren a Constitución, o Estatuto e as demais normas do ordenamento xurídico.

Ademais, designan aos senadores que han de representar á Comunidade autónoma no Senado; exercen a iniciativa lexislativa para que as Cortes Xerais aproben unha Lei; poden exercitar a iniciativa de reforma da Constitución Española; ratifican os convenios e acordos de cooperación nos que a Comunidade Autónoma de Aragón sexa parte; interpoñen recursos de inconstitucionalidade; elixen ao Xustiza de Aragón, ao auditor xeral de Aragón e elixen ou propoñen o nomeamento de cargos noutros organismos: conselleiros no Consello Asesor de Radio Televisión Española en Aragón, vogais na Xunta Electoral de Aragón ou conselleiros nas Caixas de Aforro da Comunidade.

Sede

Fachada do Palacio da Aljafería.

Este Palacio, construído na segunda metade do século XI por iniciativa de Al-Muqtadir como residencia dos reis hudís de Saraqusta. Reflectiu o esplendor alcanzado polo reino taifa no período do seu máximo apoxeo político e cultural, chamado o "Palacio da Alegría".

Foi utilizado como residencia por Pedro IV de Aragón e posteriormente, na planta principal, levouse a cabo a reforma que converteu as súas estancias en palacio dos Reis Católicos en 1492. En 1593 experimentou outra reforma que o convertería en fortaleza militar, primeiro con deseños renacentistas e máis tarde como acuartelamento de militares. Nos Sitios de Zaragoza sufriu grandes danos. Foi finalmente restaurado na segunda metade do século XX.

É monumento histórico artístico dentro da arquitectura mudéxar de Aragón desde 1986.

Presidentes

O actual presidente das Cortes de Aragón na XI Lexislatura é Marta Fernández Martín de Vox tralas eleccións de 2023.

Lista de Presidentes das Cortes de Aragón
Lexislatura	Nome	Partido	Inicio	Fin
I Lexislatura	Antonio Embid Irujo	PSOE-Aragón	1983	1987
II Lexislatura	Juan Bautista Monserrat Mesanza	CDS	1987	1991
III Lexislatura	Ángel Cristóbal Montes	PP	1991	1995
IV Lexislatura	Emilio Eiroa García	PAR	1995	1999
V Lexislatura	José María Mur	PAR	1999	2003
VI Lexislatura	Francisco Pina Cuenca	PSOE-Aragón	2003	2007
VII Lexislatura			2007	2011
VIII Lexislatura	José Ángel Biel Rivera	PAR	2011	2015
IX Lexislatura	Antonio José Cosculluela Bergua	PSOE-Aragón	2015	2016
	Violeta Barba Borderías	Podemos	2016	2019
X Lexislatura	José Javier Sada Beltrán	PSOE-Aragón	2019	2023
XI Lexislatura	Marta Fernández Martín	VOX	2023	no cargo

Composición

As Cortes de Aragón están formadas por 67 deputados, de acordo co disposto no Estatuto de Autonomía de Aragón. A circunscrición electoral é provincial, de modo que cada unha das tres provincias aragonesas ten asignado un número de deputados proporcionais á súa poboación:

• Provincia de Huesca: 18 deputados.
• Provincia de Teruel: 14 deputados.
• Provincia de Zaragoza: 35 deputados.

VIII Lexislatura (2011-2015)

Grupos parlamentarios nas Cortes de Aragón durante a VIII Lexislatura
Grupo parlamentario		Partido	Portavoz	Líder	Escanos
Grupo Popular nas Cortes de Aragón		PP	Antonio Torres Millera	Luisa Fernanda Rudi (P)	30
Grupo Socialista		PSOE	José Javier Sada	Eva Almunia	22
Grupo do Partido Aragonés		PAR	Alfredo Valeriano Boné	José Ángel Biel	7
Grupo Chunta Aragonesista		CHA	Nieves Ibeas	José Luis Soro	4
Grupo Esquerda Unida de Aragón		IU	Adolfo Barrena	Adolfo Barrena	4

Repartición histórica (1983-2011)

Eleccións autonómicas
	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011	2015	2019	2021
Lexislatura	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI
PSOE	33	27	30	19	23	27	30	22	18	24	23
PPa	18	13	17	27	28	22	23	30	21	16	28
PAR	13	19	17	14	10	8	9	7	6	3	1
CHAb	-	-	-	2	5	9	4	4	2	3	3
IUc	1	2	3	5	1	1	1	4	1	1	1
UCD-CDS	1	6	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Podemos	-	-	-	-	-	-	-	-	14	5	1
VOX	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3	7
Total	66	67	67	67	67	67	67	67	67	67	67
Goberno	PSOE	PAR/PP	PAR/PP ata 1993 PSOE desde 1993	PAR/PP	PAR/PSOE	PAR/PSOE	PAR/PSOE	PAR/PP			PP/Vox
Lexislatura	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI
aAP ata 1989, como AP-PDP-UL en 1983 bUA-CHA en 1987 cPCA ata 1986

Véxase tamén

Outros artigos

• Deputación Xeral de Aragón
• Estatuto de Autonomía de Aragón

Ligazóns externas

• Cortes de Aragón (en castelán)