Adélia Prado

Adélia Prado

Biografía
Nacemento	13 de decembro de 1934 (89 anos) Divinópolis (Brasil)
Relixión	Catolicismo
Actividade
Ocupación	escritora, poetisa
Premios
(2024)  Premio Camões (2024, 2024)  Prêmio Machado de Assis (2010)  Prêmios Literários da Fundação Biblioteca Nacional (pt) (2010)  Prêmio APCA (pt) (2007)  Prêmio ABL de Literatura Infantojuvenil (pt) (1997)  Orde do Mérito Cultural (1978)  Premio Jabuti de Literatura

Adélia Luzia Prado de Freitas, nada en Divinópolis o 13 de decembro de 1935, é unha poeta, profesora, filósofa, novelista e narradora, vinculada ao Modernismo brasileiro. Considerada a máis grande poeta viva do Brasil, e unha das máis grandes de todos os tempos.

Foi Premio Camões en 2024.

A súa obra retrata a vida cotiá con perplexidade e encanto, guiada pola fe cristiá e impregnada polo aspecto lúdico, unha das características do seu estilo singular. En 1976 enviou o manuscrito Bagagem a Affonso Romano de Sant'Anna, quen escribiu unha columna de crítica literaria no Jornal do Brasil . Admirado, acabou cedendo os manuscritos a Carlos Drummond de Andrade, quen alentou a publicación do libro na Editora Imago nun artigo da mesma revista.

Mestra de formación, ensinou durante 24 anos, ata que a súa carreira como escritora se converteu na súa actividade central. En canto á literatura brasileira, a aparición da escritora supuxo a revalorización do feminino nas letras e das mulleres como seres pensantes, tendo en conta que Adélia encarna os roles de intelectual e nai, esposa e ama de casa.

Traxectoria

Adélia Luzia Prado Freitas naceu en Divinópolis, Minas Xerais, o 13 de decembro de 1935, filla do traballador ferroviario João do Prado Filho e Ana Clotilde Corrêa. Nesa vila rural leva unha vida tranquila: comeza os seus estudos no Grupo Escolar Padre Matias Lobato e vive na rúa Ceará.

En 1950 faleceu a súa nai. Este acontecemento fai que a autora escriba os seus primeiros versos. Daquela, realizou o bacharelato no Ximnasio Nossa Senhora do Sagrado Coração.

Ao ano seguinte comeza o curso de Maxisterio da Escola Normal Mário Casassanta, que rematou en 1953. Comezou a dar clases no Ximnasio Estatal Luiz de Mello Viana Sobrinho en 1955.

En 1958 casou, en Divinópolis, con José Assunção de Freitas, empregado do Banco do Brasil S. A. Desta unión nacerían cinco fillos: Eugênio (en 1959), Rubem (1961), Sarah (1962), Jordano (1963) e Ana Beatriz (1966).

Antes do nacemento da súa última filla, a escritora e o seu marido iniciaron o curso de Filosofía na Facultade de Filosofía, Ciencias e Letras de Divinópolis.

En 1972 morreu o seu pai e, en 1973, licenciouse en Filosofía. Naquela ocasión, enviou unha carta e orixinais dos seus novos poemas ao poeta e crítico literario Affonso Romano de Sant'Anna, quen os someteu a Carlos Drummond de Andrade para a súa consideración.

En 1975, Drummond propúxolle a Pedro Paulo de Sena Madureira, da Editora Imago, que publicase o libro de Adélia, cuxos poemas lle pareceron "fenomenais". O poeta envía os orixinais á editorial do que sería Bagagem. O 9 de outubro Drummond publicou no Jornal do Brasil unha crónica que chamaba a atención sobre a obra aínda inédita da escritora. O libro foi lanzado no Río de Janeiro, en 1976, coa presenza de Antônio Houaiss, Raquel Jardim, Carlos Drummond de Andrade, Clarice Lispector, Juscelino Kubitschek, Affonso Romano de Sant'Anna, Nélida Piñón e Alphonsus de Guimaraens Filho, entre outros.

O ano 1978 estreou O Coração disparatado, que foi galardoado co Premio Jabuti, da Cámara do Libro do Brasil.

Debutou en prosa ao ano seguinte, con Soltem os cachorros. Co éxito da súa carreira como escritora, viuse obrigada a abandonar a docencia despois de 24 anos de traballo. Durante este período impartiu clases no Instituto Nossa Senhora do Sagrado Coração, Facultade de Filosofía, Ciencias e Letras de Divinópolis, Fundación Geraldo Corrêa — Hospital São João de Deus, Escola Estadual São Vicente e Escola Estadual Martin Cyprien, impartindo clases de Educación Relixiosa, Moral e Cívica, Filosofía da Educación, Relacións Humanas e Iniciación á Filosofía. A súa obra, O Clarão, un auto de Nadal escrita en colaboración con Lázaro Barreto, ponse en escena en Divinópolis.

En 1980 dirixiu o grupo de teatro afeccionado Cara e Coragem nunha montaxe de O Auto da Compadecida, de Ariano Suassuna. Ao ano seguinte, aínda baixo a súa dirección, o grupo escenificaría A Invasão, de Dias Gomes. Publicou Cacos para um vitral. Lucy Ann Carter presentou, no Departamento de Literatura Comparada, da Universidade de Princeton, o primeiro dunha serie de estudos universitarios sobre a obra de Adélia Prado.

En 1981 saíu Terra de Santa Cruz.

De 1983 a 1988 exerceu como Xefa da División de Cultura do Departamento Municipal de Educación e Cultura de Divinópolis, por invitación do alcalde Arístides Salgado dos Santos.

Os componentes da banda publicouse en 1984.

En 1985, participou nun programa de intercambio cultural en Portugal entre autores brasileiros e portugueses, e na Habana, Cuba, no II Encontro de Intelectuais pola Soberanía dos Pobos da Nosa América.

Fernanda Montenegro estrea, no Teatro Delfim - Río de Xaneiro, en 1987, o espectáculo Dona Doida: um interlúdio, baseado en textos dos libros da autora. A produción, baixo a dirección de Naum Alves de Souza, tivo un grande éxito, xa que foi presentada en varios estados brasileiros e tamén nos Estados Unidos, Italia e Portugal.

En 1988, actuou en Nova York, durante a Semana da Poesía Brasileira, evento promovido polo Comité Internacional de Poesía. Publícase A faca no peito.

Participa, en Berlín, Alemaña, no Línea Colorada, un encontro entre escritores latinoamericanos e alemáns.

En 1991 publicouse a súa Poesia Reunida.

En 1993 volve á Concellería Municipal de Educación e Cultura de Divinópolis, incorporándose ao equipo de orientación pedagóxica baixo a dirección da secretaria Teresinha Costa Rabelo.

En 1994, despois de anos de silencio poético, sen palabras, sen versos, Adélia Prado rexorde co libro O homem da mão seca. A autora di que o libro comezou en 1987, pero, despois de rematar o primeiro capítulo, foi golpeada por un ataque de depresión, que bloquearía a súa obra literaria durante moito tempo. Asegurou que ve "a aridez como unha experiencia necesaria" e que "esta vez no deserto" foille ben. Durante este período, afirmou, levouna a buscar axuda dun psiquiatra.

A obra Duas horas da tarde no Brasil estreouse en 1996 no Teatro Sesi Minas, de Belo Horizonte, un texto adaptado da obra do autor por Kalluh Araújo e a filla de Adélia, Ana Beatriz Prado.

Estréanse Manuscritos de Felipa e Oráculos de maio. En maio, participa na serie "O escritor por si mesmo", no ISM-São Paulo. En Belo Horizonte, baixo a dirección de Rui Moreira, preséntase O sempre amor, un espectáculo de danza de Teresa Ricco baseado en poemas da escritora.

Adelia adoita dicir que a vida cotiá é a condición mesma da literatura. Vivindo na pequena en Divinópolis, cidade de aproximadamente 200.000 habitantes, están na súa prosa e poesía temas recorrentes da vida provincial, a nena que ordena a cociña, a misa, certo cheiro a mato, os veciños, a xente de alí.

A obra poética de Adélia Prado atópase entre as máis relevantes do século XXI no Brasil, flanqueada por nomes como Augusto Branco e Bruna Lombardi, segundo un estudo que tivo en conta a propagación da súa obra tanto ao público en xeral como en webs especializadas en literatura, obras académicas e a referencia aos seus textos en obras literarias doutros autores.

Silencio poético

A literatura brasileira, ademais de estar fortemente marcada pola presenza de Adélia Prado, estivo marcada tamén por un período de silencio poético no que a escritora "calou a súa pluma". Despois de O Homem da Mão Seca, de 1994, Adélia pasou cinco anos sen publicar novo título, unha fase que posteriormente explica ela mesma como "un período de desolación. Son estados psíquicos que se producen, traendo bloqueo, aridez, o deserto" . Oráculos de maio, poemario, e Manuscritos de Felipa, unha prosa curta, marcaron o regreso, ou a ruptura do silencio. Rubem Alves refírese a estes silencios en A Festa de Babette.

Influencia

Tanto o escritor brasileiro Rubem Alves como o mozambicano Mia Couto citaron ao autor como influencia.

Cronoloxía

• 1950: Escribe os seus primeiros versos, despois da morte da súa nai.
• 1951: Comeza a impartir clases na Escola Normal Mário Casassanta.
• 1953: Remata a docencia
• 1955: Comeza a impartir clases no Ximnasio Estatal Luiz de Mello Viana Sobrinho.
• 1958: Casa con José Assunção de Freitas.
• 1959: Nace o primeiro fillo, Eugênio
• 1961: Nace o fillo Rubem
• 1962: Nace a filla Sarah
• 1963: Nace o fillo Jordano
• 1966: Nace a filla Ana Beatriz
• 1972: Morre o pai
• 1973: Licenciouse en Filosofía pola Facultade de Filosofía, Ciencias e Letras de Divinópolis e nese mesmo ano leronse os poemas de Carlos Drummond de Andrade
• 1975: Publica o primeiro libro Bagagem, despois da recomendación de Drummond á editorial Imago. Despois, Drummond publica unha crónica no Jornal do Brasil destacando a obra aínda inédita de Adélia.
• 1976: Lanza Bagagem en Río de Janeiro, coa presenza de Juscelino Kubitschek, Carlos Drummond de Andrade, Clarice Lispector, Affonso Romano de Sant'Anna, Nélida Piñón, entre outros.
• 1978: Estrea O Coração Disparado, polo que recibe o Premio Jabuti, da Cámara Brasileira do Libro .
• 1979: Lanza a súa primeira prosa, Solte os cachorros
• 1980: Dirixe a produción de Auto da Compadecida, de Ariano Suassuna do grupo de teatro afeccionado Cara e Coragem.
• 1981: Publica Cacos para um Vitral e Terra de Santa Cruz ; Ese mesmo ano presentouse no Departamento de Literatura Comparada da Universidade de Princeton, Estados Unidos, o primeiro dunha serie de estudos sobre a obra.
• 1983-1988: Xefe da División de Cultura da Concellería Municipal de Educación e Cultura da súa cidade natal.
• 1984: Publica Os Componentes da Banda
• 1985: Participa nun programa de intercambio cultural entre autores brasileiros e portugueses, celebrado en Portugal, e no II Encontro de Intelectuais pola Soberanía dos Pobos da Nosa América, en Cuba.
• 1987: Estrea do espectáculo Dona Doida: um Interlúdio, baseado en textos dos libros da autora, posta en escena por Fernanda Montenegro, no Teatro Delfim, de Río de Xaneiro
• 1988: Publica A Faca no Peito e participa na Semana Brasileira de Poesía en Nova York
• 1991: Publica Poesia Reunida
• 1994: Publica O home da Mão seca
• 1996: Estrea no Brasil da obra Duas Horas da Tarde, adaptada da obra da autora pola súa filla Ana Beatriz Prado e Kalluh Araújo, no Teatro Sesi Minas, de Belo Horizonte.
• 1999: Publica Oráculos de maio e Manuscritos de Felipa
• 2000: Estrea do monólogo Dona da Casa, adaptación de José Rubens Siqueira de Manuscritos de Felipa
• 2005: Publica Quero Minha Mãe
• 2006: Falece o irmán, Frei Antonio do Prado, OFM
• 2010: Estrea The Length of the Day
• 2011: Lanza Carmela Vai à Escola
• 2014: Recibe a Orde do Mérito Cultural polo goberno brasileiro.

Obras

Poesía

• Bagagem (1976). Imago
• O coração disparado (1978). Nova Fronteira
• Terra de Santa Cruz (1981). Nova Fronteira
• O pelicano (1987). Guanabara
• A faca no peito (1988). Rocco
• Oráculos de maio (1999). Siciliano
• Louvação para uma cor (poema)
• A duração do dia (2010). Record
• Miserere (2013). Record

Prosa

Relatos

• Solte os cachorros (1979). Nova Fronteira
• Filandras (2001). Record

Novela

• Cacos para um vitral (1980). Nova Fronteira
• Os componentes da banda (1984). Nova Fronteira
• O homem da mão seca (1994). Siciliano
• Manuscritos de Filipa (1999). Siciliano
• Quero minha mãe (2005). Record. Novela curta.

Infantil

• Quando eu era pequena (2006). Record
• Carmela vai à escola (2011). Record

Antoloxía

• Mulheres & Mulheres (1978). Nova Fronteira
• Palavra de Mulher (1979). Fontana
• Contos Mineiros (1984). Ática
• Poesia Reunida (1991). Siciliano (Bagagem, O Coração Disparado, Terra de Santa Cruz, O Pelicano e A Faca no Peito).
• Antologia da Poesia Brasileira (1994). Embaixada do Brasil em Pequim
• Prosa Reunida (1999). Siciliano

Ballet

• A imagem reflectida - Ballet no Teatro Castro Alves - Salvador - Bahia - Dirección artística de Antônio Carlos Cardoso. Poema escrito especialmente para a composición homónima de Gil Jardim.
• Cacos Para um Vitral - Rose Ballet School of Dance - Divinópolis - MG - Dirección Artística: Mírian Lopes e Yan Lopes. Espectáculo baseado en referencias aos poemas da escritora.

Libros colectivos

• A Lapinha de Jesus (en colaboración con Lázaro Barreto) (1969). Vozes
• Caminhos de Solidariedade (en colaboración con Lya Luft, Marcos Mendonça e outros) (2001). Gente

Inglés

• Adélia Prado: Thirteen Poems. Tradución de Ellen Watson. Suplemento do The American Poetry Review, jan/fev 1984.
• The Headlong Heart (Poesias de Terra de Santa Cruz, O coração Disparado e Bagagem). Tradución de Ellen Watson, New York, 1988, Livingston University Press.
• The Alphabet in the Park (O Alfabeto no Parque). Tradução de Ellen Watson, Middletown, CT USA, Wesleyan University Press, 1990.
• Ex-Voto (Ex-Voto). Tradução de Ellen Doré Watson, North Adams, MA, USA, Tupelo Press, 2013.

Castelán

• El Corazón Disparado. Tradución de Cláudia Schwartz e Fernando Noy, Bos Aires, Leviatan, 1994.
• Bagagem. Tradución de José Francisco Navarro Huamán. México, Universidade Iberoamericana, próximamente.

Participación en antoloxías

• Assis Brasil (org.). A Poesia Mineira no Século XX. Imago, 1998.
• Hortas, Maria de Lurdes (org.). Palavra de Mulher, Fontoura, 1989.
• Sem Enfeite Nenhum. In Prado Adélia et al. Contos Mineiros. Ática, 1984.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Entrevista a Adélia Prado
• Poemas de Adélia Prado
• Revista Poesia Sempre (Biblioteca Nacional), ano 13, n.20 – Adélia Prado
• Biografía de Adélia Prado na Enciclopedia Cultural Itaú
• Artigo "A poética mística de Adélia Prado"
• Artigo "A duración etérea do día: o xénero na poética encarnada de Adélia Prado"
• Artigo "Adélia Prado e a polémica sobre o proceso de creación poética e o papel da inspiración"
• Artigo "Adélia Prado e a poética da reserva"
• Artigo "Erotismo e amor feminino en Adélia Prado"
• Artigo "Adélia Prado e a crítica literaria brasileira"
• Artigo "A dona da casa poética de Adélia Prado"