Raio (descarga eléctrica)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Unha treboada con descargas eléctricas.
Descarga eléctrica.

Un raio é unha descarga eléctrica que se produce entre as nubes de chuvia ou entre unha destas nubes e a terra. A descarga é visíbel con traxectorias sinuosas e ramificacións irregulares que teñen ás veces moitos quilómetros de distancia, fenómeno coñecido como lóstrego ou relampo. Tamén se produce unha onda sonora chamada trono.

Como se produce o raio[editar | editar a fonte]

Estes fenómenos prodúcense polas diferenzas de potencial nas atmosferas da Terra e doutros planetas. Un exemplo de ocorrencia de raios noutros planetas é en Xúpiter, cuxas tempestades se detectan dende a terra a través dos radiotelescopios.

En xeral, os raios caen para restabelecer o equilibrio das masas electrónicas entre as nubes entre si, entre as nubes e o solo ou entre o solo e as nubes.

O raio cae no momento en que as cargas eléctricas acadan a enerxía suficiente para superar a resistencia eléctrica do ar, ocorrendo entón a descarga de forma explosiva, luminosa e violenta. O raio tende a caer por norma en lugares altos que o conduzan ata a terra, lugar onde debe ir a parar para perder por completo toda a súa carga eléctrica.

Tipos de raio[editar | editar a fonte]

Raio intra-nubrado e inter-nubrado[editar | editar a fonte]

Raios intra-nubrados no ceo de Tolosa.
Raios inter-nubrados en Marrocos.

A disposición das cargas eléctricas na tormenta, tal como se explica anteriormente, crea as diferenzas de potencial entre o cumio, o centro e a base da tormenta. Cando a potencia eléctrica é o suficientemente grande, o aire entre os diferentes niveis non basta como illante e prodúcese unha descarga. O raio xerado entón pode producirse entre as diferentes partes das nubes ou entre nubes veciñas.

Como estas capas están en xeral máis cerca entre elas que entre elas e o chan, este tipo de raios será o primeiro en producirse. A medida que a tormenta colle altura, estendéndose verticalmente e que a potencia eléctrica aumenta, o raio nube-chan predominará, pero sen estar nunca só por completo. O cambio de proporción entre o tipo inter ou intra-nubrado e nube-chan resulta ser por conseguinte unha indicación do estadio de desenvolvemento do cúmulonimbo.

Prevención do impacto dun raio[editar | editar a fonte]

Raio caendo sobre a torre Eiffel.
Aviso médico
Aviso médico
Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos.
Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

Existen situacións nas que o perigo de recibir o impacto dun raio xérase en poucos minutos. Coñecer o dato da velocidade de propagación do son (que é de 340 m/s), podería impedir un accidente mortal, pois serve para calcular a que distancia caerá o raio. Para determinar se caen cerca os raios, só é necesario contar os segundos entre relampo e trono, e dividir este número entre tres. O resultado estará dado en quilómetros.

Só se deben abandonar as medidas de precaución se a tormenta se encontra a máis de dez quilómetros de distancia (30 segundos entre relampo e trono).

Outro elemento para saber se o raio pode "dispararse" en fraccións de segundo, é o campo electrostático, que erguenos o vello, aviso dunha descarga electromagnética mortal.

Os lugares máis seguros durante unha tormenta eléctrica son os edificios e os vehículos, xa que conducen a electricidade ata o chan pola súa parte exterior, sen danar aos seus ocupantes.

Dentro dun edificio deben tomarse as seguintes precaucións:

  • Pechar/situarse lonxe de portas e ventás.
  • Situarse lonxe de instalacións eléctricas.
  • Non usar teléfonos fixos, só inalámbricos ou móbiles.

Dentro dun vehículo deben tomarse as seguintes precaucións:

  • Pechar todas as portas e ventás.
  • Non tocar partes metálicas do vehículo.
  • Por ningún motivo abandonar o vehículo.

En caso de que o individuo sexa sorprendido pola tormenta eléctrica mentres está ao aire libre, recoméndase o seguinte:

  • En caso de haber un edificio ou vehículo moi cerca, intentar chegar a el.
  • Situarse lonxe de obxectos altos (árbores, postes ou calquera obxecto que sobresaínte).
  • Buscar unha zona que se encontre un pouco máis baixa que o terreo circundante.
  • Non deitarse, xa que a terra húmida conduce moi ben a electricidade.
  • Intentar agacharse o máis posible, pero tocando o piso só coas plantas dos pés.
Sabina fendida por un raio.

En caso de sufrir a caída dun raio, a probabilidade de morte non é tan grande como poida parecer, xa que o 94% dos afectados sobreviven. Non obstante, hai que ter presente que se ben o impacto non resulta mortal, as secuelas poden ser permanentes. Algunhas das consecuencias son as seguintes:

  • Perda da consciencia, amnesia temporal ou perda total da memoria.
  • Funcionamento irregular de órganos temporal ou permanente.
  • Morte de certos membros ou órganos do corpo.
  • Perda da capacidade de sentir frío: resulta frecuente en persoas con este problema contraer catarros, gripes, pulmonías e hipotermias, que si poden causarlles a morte.
  • Outras secuelas: en moitos casos, precísase de tratamento psicolóxico para que o afectado esqueza o accidente e perda o medo á chuvia, ás tormentas, ou incluso ás simples nubes.

Historia[editar | editar a fonte]

Foi no século XVIII practicamente que comezou o estudo sistemático da electricidade. Naquela época non se coñecía unha teoría que explicase o fenómeno das tempestades e os raios que nelas se manifestaban. Benjamin Franklin comprobou a hipótese da orixe eléctrica dos raios, concibindo ademais os pararraios coa finalidade de protexer as edificacións da acción dos mesmos.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]