Paio (nome)
Paio é un nome propio de orixe grega na súa variante galego-portuguesa[1]. Chega ao galego proveniente do latín: Pelagius, e á súa vez do grego: Πελάγιος. O seu significado é "Aquel que ten vontade de escoller"[2]. O nome Paio é froito da síncope do nome latino. Existe a forma culta: Pelaxio. O nome Paio deu orixe aos apelidos galegos: Pais e Páez. Nos documentos galegos medievais aparecen as variantes arcaicas: Pai, Payo, Pae, Paay ou Pay.
Pola súa banda en portugués tamén coexiste a forma culta Pelágio. Os apelidos son Pais, Paes (grafía arcaica).
En castelán a variante do nome é Pelayo, e este deu orixe ao apelido patronímico: Peláez..
O nome en Galiza[editar | editar a fonte]
Paio foi un nome común en Galiza como o demostra a abundante toponimia asociada ao nome (Paio, O Paio), especialmente a San Paio (ou Sampaio), mártir galego nado en Crecente no século X. En total existen no país, corenta parroquias baixo a advocación do santo (Véxase: Parroquias de Galicia baixo a advocación de san Paio). Ademais existen moitos lugares co nome do Santo, e diversas igrexas e conventos, onde salienta o Convento de San Paio de Antealtares en Santiago de Compostela.
Hoxe en día a variante galega Paio está en desuso, con só sete rexistros[3]. A variante castelá Pelayo tampouco é común en Galiza, só 136 varóns posúen o nome, sendo, porén abundante en Asturias e León, principalmente por ser o lugar de orixe do lendario Paio de Asturias[4].
Onomástica[editar | editar a fonte]
- 26 de xuño, San Paio, mártir galego.
Variantes noutras linguas[editar | editar a fonte]
- Alemán: Pelagius
- Castelán: Pelayo
- Catalán: Pelai, Pellai
- Éuscaro: Pelagio
- Francés: Pélage
- Galego: Paio, Pelaxio
- Inglés: Pelagius
- Italiano: Pelagio
- Latín: Pelagius
- Occitano: Pelagi
- Polonés: Pelagiusz
- Portugués: Paio, Pelágio[5]
Personaxes[editar | editar a fonte]
Galegos[editar | editar a fonte]
- Paio, ermitán galego descubridor do sepulcro do Apóstolo Santiago (século IX);
- San Paio, mártir cristián galego (911 -925).
- Paio Soares de Taveirós, trobador do século XIII.
- Paio Gómez Chariño, poeta e nobre galego do século XIII.
- Paio Gómez de Soutomaior, nobre galego que viviu nos séculos XIV e XV.
Outros[editar | editar a fonte]
- Pelaxio, monxe britano a quen se atribúe a doutrina do pelaxianismo (c. 360-435);
- Paio I, papa da Igrexa Católica entre o 556 e o 561 (c. 500-561);
- Paio II; papa da Igrexa Católica entre o 579 e o 590 (f. 590);
- Paio de Asturias, caudillo lendario de Asturias (c. 718 - 737).