Lira italiana napoleónica
| Lira italiana napoleónica † | |
|---|---|
| Lira italiana napoleonica en italiano | |
 | |
| Ámbito: |  Reino de Italia |
| Fracción: | 100 centésimos. |
| Moedas: | 1, 3 e 10 centésimos. 1, 5, 10 e 15 soldos. 1, 2, 5, 20 e 40 liras. |
| Emisor: | Banco de Francia |
A lira italiana napoleónica foi, xunto co franco francés, a moeda oficial do Reino de Italia baixo o poder napoleónico, entre 1806 e 1814.
Historia[editar | editar a fonte]
Contexto histórico-numismático[editar | editar a fonte]
De xeito análogo ao caso de Francia, a moeda baseada no vello sistema diñeiro, o soldo e a libra —chamada lira en Italia— mantívose vixente ata o século XVIII. Co éxito da Revolución Francesa e o nacemento da I República, o 7 de outubro de 1793, intentouse introducir en Italia unha nova moeda decimal con base na republicana francesa, cunha unidade de 9 gramos de prata fina.[1] Francia cambiou a súa moeda nacional o 7 de abril de 1795, pasando da libra tornesa ao franco francés, que quedou regulado definitivamente pola Lei do 7 de abril de 1803. O franco debía ser de 900 milésimas de prata e cuñaríanse tamén moedas de 20 francos de ouro, igualmente de 900 milésimas, cun peso teórico de 6,251612 g, creando así un sistema bimetálico cunha relación entre o ouro e a prata de 1:15,5.[2]
En 1796, co inicio da Campaña de Italia dirixida por Napoleón Bonaparte, o nacemento das "repúblicas irmás" e a conquista de Italia, as moedas utilizadas na Península Itálica sufriron unha transformación.[2] No Reino de Sardeña, substituído no período napoleónico pola República Subalpina, o escudo piemontés foi substituído polo franco e, mediante un decreto do 13 de marzo de 1801, ordenouse a emisión de moedas de 5 e de 20 francos desta república.[3] A moeda de 5 francos seguía as prescricións establecidas en Francia en 1795, en tanto que a de 20 francos, cuñada en homenaxe da batalla de Marengo, se cuñou cuns parámetros de tamaño diferentes, que se oficializarían dous anos despois, mediante unha lei de 1803.[4] Na República Lígur reorganizouse a moeda coa introdución dun novo sistema baseado na lira xenovesa;[5] no Reino de Etruria a situación seguiu a ser confusa e arraigou a cuñaxe do florín do Gran Ducado de Toscana;[2][6] finalmente, no Reino das Dúas Sicilias mantívose a piastra ata 1812, cando Joachim Murat introduciu a nova lira napolitana, copia fiel do franco francés e que se mantivo en circulación durante tres anos[7].[8]
O nacemento da lira italiana[editar | editar a fonte]
Na Italia noroccidental Napoleón creou en 1805 o chamado Reino de Italia, que polo Decreto do 21 de marzo de 1806 pasou a dotarse dunha nova moeda, intercambiable co franco francés á par, a lira italiana.[9] Cuñáronse en cobre moedas de 1, 3 e 5 centésimos, en billón a de 10 centésimos, en para as de 25, 50 e 75 centésimos, e 1, 2 e 5 liras, e en ouro de 20 e 40 liras, todas elas cos pesos e coas medidas establecidas pola citada lei de 1803.[10][11]
Moedas[editar | editar a fonte]
Todas estas moedas foron deseñadas e gravadas polo escultor e medallista boloñés Luigi Manfredini (1771-1840), e da súa produción encargáronse as cecas de Boloña, Milán e Venecia.[12]
| Nome | Imaxe | Príodo | Parámetros técnicos | Cecas | Tiraxe | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Peso | Módulo | Aliaxe | |||||
| 1 centésimo [13] |
|
1807-1813 | 2,1 g | 19 mm | Cobre
95 % |
Boloña
Milán Venecia |
51.132.733 |
| 3 centésimos [14] |
|
6,3 g | 24 mm | 19.087.136 | |||
| Soldo (5 cent.) [15] |
|
10,9 g | 27 mm | 15.297.819 | |||
| 10 centésimos [16] |
|
1808-1813 | 2,0 g | 18 mm | Prata
20 % |
Milán | 6.665.007 |
| 5 soldos (25 cent.) [17] |
|
1808-1814 | 1,2 g | 15 mm | Prata
90 % |
Boloña
Milán Venecia |
10.381.586 |
| 10 soldos (50 cent.) [18] |
|
2,5 g | 18 mm | 6.399.013 | |||
| 15 soldos (75 cent.) [19] |
|
3,7 g | 21 mm | Milán | 52.999 | ||
| 1 lira [20] |
|
5,0 g | 23 mm | Boloña
Milán Venecia |
5.131.340 | ||
| 2 liras [21] |
|
10 g | 28 mm | 3.020.176 | |||
| 5 liras [22] |
|
25 g | 38 mm | 17.533.111 | |||
| 20 liras [23] |
|
6,4 g | 21 mm | Ouro
90 % |
Milán | 454.506 | |
| 40 liras [24] |
|
1807-1814 | 12,9 g | 26 mm | 878.503 | ||
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Taracchini, A. (1999). Páxina 65.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Taracchini, A. (1999). Páxina 66.
- ↑ "Repubblica Subalpina". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ Gigante, F. (2017). Páxinas 197-198.
- ↑ "Repubblica Ligure". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Etruria". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno delle Due Sicilie". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ Gigante, F. (2017). Páxinas 556-564.
- ↑ Taracchini, A. (1999). Páxina 67.
- ↑ "Napoleone I. Regno d'Italia". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ Gigante, F. (2017). Páxinas 211-228.
- ↑ Imbellone, A. (2007). "Manfredini, Luigi". En Dizionario biografico degli italiani. Vol. 68. Istituto dell'Enciclopedia Italiana.
- ↑ "Regno d'Italia: Centésimo". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 3 centésimi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: soldo". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 10 centesimi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 5 soldi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 10 soldi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 15 soldi (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 1 lira". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 2 lire". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 5 lire o Scudo (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 20 lire o Marengo (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
- ↑ "Regno d'Italia: 40 lire". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Lira italiana napoleónica  |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Gigante, F. (2017). Catalogo Gigante. 25ª ed. Gigante, Varese. ISBN 978-88-89805-18-3
- Nardini, L. (ed.) (1808). Tariffe del corso e valore delle monete, reali decreti a ciò relativi, e ragguaglio della lira italiana colle altre legalmente in corso nel Regno d'Italia. Milán.
- Taracchini, A. (1999). Addio, cara Lira. Pendragon, Boloña. ISBN 9788883420146
