Igrexas románicas catalás da Vall de Boí

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Igrexas románicas catalás da Vall de Boí
Modelo das igrexas da Vall de Boí en Cataluña en Miniatura
Lleida en España
Lleida
Lleida
Patrimonio da Humanidade - UNESCO
PaísEspaña España
TipoCultural
CriteriosII, IV
Inscrición2000 (24ª Sesión)
Rexión da UNESCOEuropa e América do Norte
Identificador988

As Igrexas da Vall de Boí son un conxunto de nove igrexas de arte románica declaradas Patrimonio da Humanidade pola UNESCO, e está situada na Vall de Boí, na comarca catalá, de Alta Ribagorça (provincia de Lleida).

Patrimonio da Humanidade[editar | editar a fonte]

A UNESCO declarou Patrimonio da Humanidade en 2000 nove igrexas:

Código Nome Lugar Coordenadas
988-001 Sant Feliu de Barruera Barruera 42°30′17.2″N 0°48′13.1″L / 42.504778, -0.803639
988-002 Sant Joan de Boí Boí 42°31′41.7″N 0°50′01.0″L / 42.528250, -0.833611
988-003 Santa Maria de Taüll Taüll 42°31′01.4″N 0°51′03.4″L / 42.517056, -0.850944
988-004 San Clemente de Taüll Taüll 42°30′59.6″N 0°50′59.4″L / 42.516556, -0.849833
988-005 Santa Maria de Cóll Cóll 42°26′35.3″N 0°44′43.9″L / 42.443139, -0.745528
988-006 Santa Maria de Cardet Cardet 42°29′03.8″N 0°46′36.3″L / 42.484389, -0.776750
988-007 La Nativitat de Durro Durro 42°30′09.9″N 0°49′19.1″L / 42.502750, -0.821972
988-008 Sant Quirc de Durro Durro 42°30′08.6″N 0°49′25.3″L / 42.502389, -0.823694
988-009 Santa Eulàlia d'Erill la Vall Erill la Vall 42°31′49.6″N 0°49′55.8″L / 42.530444, -0.832167

Historia dos Frescos da Vall de Boí[editar | editar a fonte]

Fresco de Cristo Pantocrátor de San Clemente de Taüll, recoñecido como unha das obras mestras da arte románica.

Durante o inicio do século XX houbo un grande esforzo para estudar e catalogar as pinturas murais románicas nas igrexas da zona do Vall de Boí. Esta actividade foi impulsada tanto polos intereses académicos dos eruditos como polos comerciantes de arte (cuxos motivos eran as ganancias financeiras).

En 1904 e 1906 o Clube de Sendeirismo de Cataluña organizou as primeiras viaxes a "entre outras" a Vall de Boí, co obxectivo de recoller plans, fotografías e tomar notas. Posteriormente, en xuño de 1907, unha expedición do Institut d'Estudis Catalans comprometeuse a estudar, documentar e fotografar edificios e obras de arte culturalmente importantes na Val de Arán e na Alta Ribagorça que incluía a Vall de Boí.

Como resultado, entre 1905 e 1909, a Xunta dos Museos de Barcelona fixo unha reprodución fiel destes frescos dos Pireneos, e a publicación destes traballos desatou o desexo da súa adquisición por parte de museos e coleccionistas privados.

En 1919 moitos intermediarios estaban implicados na compra e venda destes traballos, que foron principalmente para museos e coleccións privadas nos Estados Unidos. Nun caso documentado, artesáns italianos e polacos foron pagados polo industrial e coleccionista de arte sen escrúpulos Lluis Planidura para sacar frescos das igrexas illadas e venderon a ábsida da igrexa de Santa María de Mur ao Museo de Belas Artes de Boston en 1921 (totalmente legal) antes de que se detivese polo clamor de artistas e conservadores españois.[1][2]

A rexión de Taüll converteuse nunha excepción a esta tendencia, xa que a poboación local negouse a deixar que os frescos e outras obras de arte de abandonaran as súas igrexas.[3] Esta acción escalou ao nivel da Mancomunitat de Catalunya e do bispo de La Seu d'Urgell. Finalmente, acordouse que os frescos estarían mellor gardados no Museo Nacional de Arte de Cataluña (MNAC), a salvo de posibles roubos ou operacións sen escrúpulos. Un equipo de restauradores italianos levou a cabo a tarefa de retirar as pinturas das paredes e, nalgúns casos, substituír as obras por reproducións in situ.

As pinturas románicas de Taüll conservadas no MNAC pasaron a ser mundialmente famosas. O interese polos académicos e os profesionais de arte levou a un estudo sistemático de todos os restantes murais románicos da zona de Vall de Boí, e a maioría destas están agora baixo protección segura no MNAC de Barcelona e no Museo de Vic.

San Clemente de Taüll[editar | editar a fonte]

San Clemente de Taüll.

A igrexa de San Clemente de Taüll consagrouse o 10 de decembro de 1123 polo bispo de Roda. Trátase dunha igrexa con tres naves separadas por columnas cilíndricas, rematadas por tres ábsidas semicirculares. O tellado, de dúas augas, está construído en madeira. Xunto ao edificio sitúase un campanario de seis pisos que, malia estar adscrito ao edificio, non é parte integrante del.

A entrada principal está situada na fachada sur e é arqueado. Dentro da igrexa había moitos frescos dun pintor descoñecido chamado o Mestre de Taüll. O Pantocrátor da igrexa, conservado no Museo Nacional de Arte de Cataluña (MNAC), é considerado un dos mellores exemplos de arte románico de Cataluña.

Santa María, Taüll[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Santa Maria de Taüll.

Tamén consagrouse en 1123 e traballou como parroquia do municipio de Taüll durante o século XVIII. A súa estrutura é moi similar á de San Clemente. Planta basílica, formada por tres naves e tres ábsidas. O campanario está no centro da nave. No seu interior tamén se atoparon moitos frescos estudados en 1907 por Josep Puig i Cadafalch. Destaca o fresco que representa a Santa María co neno no seu colo e tamén se mostra no MNAC.

Sant Joan de Boí[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Sant Joan de Boí.
Campanario de Sant Joan de Boí.

Tamén é unha igrexa de tres naves. Orixinalmente, o tellado estaba feito de madeira pero despois cambiouse a unha cobertura de pedra. O campanario, de claro estilo longobardo, está unido á nave lateral situada no sur. Consérvanse só dous dos seus pisos orixinais, xa que o último nivel do campanario foi engadido máis tarde. Só se conserva o ábsida da igrexa. Tamén ten unha notable colección de pinturas do século XII entre as que destacan as que representan a varios animais míticos. Os orixinais, as pinturas de Sant Joan en Boí, atópanse no MNAC, mentres que as reproducións pódense ver na igrexa.

Santa Eulàlia d'Erill la Vall[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Santa Eulàlia d'Erill la Vall.

Foi declarado ben monumental histórico artístico en 1962. O edificio é dunha soa nave con ábsida semicircular. O lado exterior ten un pórtico decorado con columnas cilíndricas. O campanario, típico exemplo de arquitectura longobarda da Vall de Boí, ten seis pisos, cunha altura total de 23 metros. Está decorado con ventás dobres que enmarcan os arcos. Na sancristía atopouse un grupo escultórico do século XII coñecido como "El Davallament". A escultura consérvase por separado: unha parte está no MNAC e outra no Museo Episcopal de Vic.

Sant Feliu, Barruera[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Sant Feliu de Barruera.

Aparece documentada por primeira vez a finais do século XIII, pero pouco se sabe da súa historia. Situado no municipio de Barruera, é un edificio dunha soa nave con bóveda de canón. A nave está encabezada por unha ábsida semicircular.

La Nativitat, Durro[editar | editar a fonte]

Artigo principal: La Nativitat de Durro.

Situada a 1.386 metros de altitude, na pequena cidade de Durro, a igrexa está documentada por primeira vez no século XI cando pertenceu ao condado de Pallars. O seu estilo e características son moi similares aos xa mencionados. Ten unha soa nave e unha única ábsida e un campanario de cinco pisos con moi poucas aberturas.

Sant Quirc, Durro[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Sant Quirc de Durro.
Sant Quirc de Durro.

É unha pequena ermida de arquitectura sinxela. A nave está cuberta con bóveda de canón e rematada nun presbiterio, lixeiramente superior ao resto da nave. A porta de entrada está arqueada con dovelas. A ermida está moi mal iluminada e só ten un portelo na cabeza e pequenas aberturas na fachada oeste.

Santa María, Cardet[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Santa María de Cardet.

Trátase dunha igrexa de pequenas dimensións dunha soa nave cuberta con catro tramos dunha bóveda de madeira. Estando situada nunha pendente, a ábsida, de dúas plantas, atópase a un nivel máis elevado que a nave central. No soto da ábsida atópase unha cripta.

Santa María, Cóll[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Santa Maria, Cóll.

Tamén coñecida como a igrexa da Asunción, é unha única nave con bóveda de canón. O campanario é cadrado e consta de dous andares: o primeiro consta de xanelas apuntadas mentres que no segundo atópanse as campás. Crese que se construíu durante o segundo terzo do século XIII.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Meisler, Stanley. "The Case of the Disappearing Frescoes". The Smithsonian 1988 (1): 52–61. 
  2. "A Catalonian Fresco". Museum of Fine Arts Bulletin (Museum of Fine Arts, Boston) 19 (115): 59. 1921. ISSN 0899-0344. 
  3. "Rediscovering Romanesque". Centre del Romànic de la Vall de Boí. Consultado o 14 de xuño de 2019. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]