Héctor Llaitul

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaHéctor Llaitul

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(es) Héctor Javier Llaitul Carrillanca Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento19 de novembro de 1967 Editar o valor em Wikidata (56 anos)
Osorno, Chile Editar o valor em Wikidata
Portavoz Coordinadora Arauco-Malleco
Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
Outros nomesComandante Héctor
El Negro Editar o valor em Wikidata
País de nacionalidadeChile Editar o valor em Wikidata
Grupo étnicoPobo huilliche Editar o valor em Wikidata
Ideoloxía políticaIndixenismo e Anticapitalismo Editar o valor em Wikidata
EducaciónUniversidade de Concepción Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónactivista político Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Outro
ImputaciónUsurpation (en) Traducir, Furto e Subversión Editar o valor em Wikidata
Condenado porusurpation (en) Traducir
Furto
Subversión Editar o valor em Wikidata

Héctor Javier Llaitul Carrillanca, nado en Osorno,[1] Rexión de Los Lagos o 19 de novembro de 1967,[2] é un activista mapuche-huilliche, coñecido por ser líder da organización Coordinadora Arauco-Malleco (CAM), onde é coñecido como «Comandante Héctor» ou «El Negro».

Foi acusado de planificar e realizar atentados incendiarios nas rexións de Biobío e Araucanía. Foi procesado pola fiscalía de Nova Imperial sobre a base do testemuño de Roberto Painemil, o cal foi obtido baixo tortura,[3] e foi absolto dos cargos en xuño de 2008.[4] Estivo baixo arresto dende o 21 de febreiro de 2007.

En marzo de 2010, o Tribunal Oral no Penal de Cañete condenouno a 25 anos de cárcere polos delitos de roubo con intimidación e homicidio frustrado contra fiscal. Posteriormente, a Corte Suprema acolleu parcialmente un recurso de nulidade interposto pola defensa, rebaixando a súa condena a 14 anos de cárcere.[5] Dende agosto de 2022 atópase en prisión por delitos de roubo de madeira e Lei de Seguridade Interior do Estado pola súa presunta participación en atentados incendiarios.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

É fillo de Juan José Llaitul Álvarez e Florinda Carrillanca Treimun.[2] Casou con Pamela Pezoa Matus, con quen ten catro fillos.[6]

Cursou a carreira de traballo social na Universidade de Concepción, onde se enrolou como militante nas filas do Movemento de Esquerda Revolucionaria, (MIR). Durante a ditadura militar de Augusto Pinochet, integrou as filas da Fronte Patriótica Manuel Rodríguez (FPMR), organización armada que serviu de brazo militar do Partido Comunista de Chile na súa loita contra a ditadura.

Fundador e líder da CAM[editar | editar a fonte]

1998-2005[editar | editar a fonte]

Logotipo da Coordinadora Arauco-Malleco

En febreiro de 1998, e xunto con outras comunidades, grupos e colectivos mapuches, Llaitul formou a Coordinadora Arauco-Malleco (CAM) en Tranaquepe. Nela participaron, ademais, José Huenchunao, Alihuen Antileo, Adolfo Millabur (exalcalde de Tirúa e que posteriormente apareceu distanciándose publicamente da CAM) e Víctor Ancalaf. Na cúpula da CAM, secundárono Ramón Llanquileo (arrestado en xaneiro de 2007 e sentenciado a 5 anos por un ataque incendiario en Ercilla) e José Huenchunao (capturado o 21 de marzo de 2007).[7]

Segundo informes de intelixencia policial, é o responsable de planificar, coordinar e executar atentados incendiarios na zona do conflito mapuche.[8] A súa primeira participación coñecida no conflito sería en 1999, nun enfrontamento en Traiguén con persoal de Forzas Especiais de Carabineros. Segundo se lle acusou, naquela ocasión, cuberto cun pasamontañas, dirixiu mediante un chifre unha quincena de activistas indíxenas. Un xornalista da Terceira, Fredy Palomera, sostivo telo fotografado mentres daba instrucións aos demais encapuchados e di escoitar que o chamaban «Comandante Héctor». Ao día seguinte, e tras publicar dita noticia, Palomera sería agredido no mesmo sector por Llaitul, quen o atacou con golpes de karate, sendo finalmente auxiliado polos propios compañeiros de Llaitul, quen tiveron que impedir que o seguise golpeando. O alcume de «comandante» derivaría do seu pasado como militante da Fronte Patriótica Manuel Rodríguez na Rexión de Biobío.

En xaneiro de 2001, segundo a investigación levada a cabo polo Ministerio Público, participou nun ataque á facenda Lleu Lleu, queimando casas de verán, sendo detido posteriormente por efectivos del GOPE de Carabineros, quen lle dispararon con balíns antimotíns, causándolle varias feridas leves na faciana. Debido a dito ataque, o ministro en visita designado pola Corte de Apelacións de Concepción, Eliseo Araya, condenouno a 541 días de cárcere, por infracción á Lei de Seguridade do Estado. Xunto a el foron condenados varios integrantes da comunidade Pascual Coña.[9][10]

Posteriormente foi acusado de ser o autor do homicidio frustrado contra do condutor forestal Antonio Boisier, quen perdeu un ollo ao recibir en 2002 un disparo de escopeta na cara, percutido a dous metros de distancia, polo líder dun grupo de seis encapuchados que emboscou dous camións contratistas no sector de Tranaquepe.[11] Ese ano, logo de ser arrestado o 19 de maio na zona de Traiguén, acusóuselle de asociación ilícita terrorista: especificamente, de integrar un grupo terrorista que actuaría ao beirado da Coordinadora Arauco-Malleco. Tamén se lle acusaba de incendiar instalacións do aeródromo de Tirúa en novembro de 2002. Ao ser deixado en liberdade con medidas cautelares, volveu entrar na clandestinidade. En 2005 realizouse o respectivo xuízo oral. Llaitul non se presentou, do mesmo xeito que outros 5 dun total de 18 acusados.

2006-2009[editar | editar a fonte]

O 26 de decembro de 2006 dirixiría un grupo armado de oito encapuchados que entraron ao Fundo Las Praderas da Forestal Mininco, na zona de Cholchol, para incendiar un camión forestal, unha torre de madereo e unha máquina trineumática. Tres días máis tarde, ao ser recoñecido e perseguido pola policía, escaparía nunha camioneta por un camiño entre Temuco e Boroa.

Pancarta a prol de Llaitul, na sede da UMCE en Santiago en 2008.

Foi detido o 21 de febreiro de 2007 por efectivos da Policía de Investigacións en Concepción, nos arredores da Praza Acevedo no sector de Collao. Portaba unha pistola Taurus (9 mm.) co seu cargador con 10 tiros e 53 balas. Ao día seguinte foi posto en prisión preventiva por tres meses por ser considerado un perigo para a sociedade. Foi acusado de incendio, porte ilegal de armas (a Taurus de Llaitul está inscrita ao seu nome dende 1995, mais non dispón de permiso para portala), arriscando unha pena de entre 3 e 10 anos de prisión.[12]

Llaitul foi defendido dende xuño de 2008 polo xuíz Juan Guzmán Tapia.[13] Llaitul foi imputado por incendio, porte ilegal de armas e pola súa suposta intervención no incendio do Fundo Las Praderas de Cholchol en 2006. Despois de sete días de xuízo oral e máis dun ano en prisión, Héctor Llaitul foi absolto dos cargos polo tres xuíces do Tribunal Oral de Temuco, decretándose ademais a súa liberdade inmediata. Á súa vez, o outro acusado, Roberto Painemil Parra, foi declarado culpable do delito de porte ilegal de armas e inocente dos delitos de incendio e tenencia ilegal de municións.[14] Durante o xuízo, Guzmán manifestou a súa convicción da inocencia de Llaitul e denunciou unha «montaxe» para inculpalo. Mesmo cualificou de «autoatentados» algúns incendios atribuídos a comuneiros mapuches na zona.[15]

2010-presente[editar | editar a fonte]

Entre 2010 e 2011, Llaitul realizou unha serie de folgas de fame xunto a outros comuneiros mapuche, en protesta polas detencións e condenas de persoas de orixe mapuche por parte da xustiza chilena.

Llaitul (con máscara) durante a súa detención en 2022.

En setembro de 2017 déronse a coñecer os resultados da chamada Operación Huracán, a cal se iniciou uns meses antes e —segundo a Intelixencia de Carabineros dera por conclusión que Héctor Llaitul era membro dunha organización ilícita terrorista que realizara varios atentados incendiarios na Rexión de Biobío, Araucanía e Los Ríos. Posterior ao control de detención de varias persoas de etnia mapuche acusadas como membros dunha organización ilícita terrorista, Llaitul foi posto en prisión preventiva durante o prazo que durase a investigación. Porén, a través dun recurso xudicial resolto pola Corte Suprema de Chile, a resolución do Xulgado de Garantía que se pronunciou a favor da prisión preventiva, foi cualificada de arbitraria e en consecuencia deixada sen efecto.

Meses despois, a Fiscalía de Chile deu a coñecer anomalías na información e probas achegadas pola Dipolcar (Intelixencia de Carabineros), o que derivou en acusación por falsificación de instrumento público e implantación de probas falsas. Dende entón iniciouse o caso Huracán I e II, xerando unha crise en Carabineros de Chile, a cal motivou a saída do xeneral Gonzalo Blu.

En decembro de 2018, Llaitul viaxou liderando unha comitiva de comuneiros mapuches cara a Caracas, Venezuela, onde mantivo unha reunión oficial co chanceler venezolano, Jorge Arreaza; en devandita oportunidade, tamén se reuniu con outros líderes do chavismo, como Diosdado Cabello e Adán Chávez.[16]

O 24 de agosto de 2022 foi detido en Cañete por membros da Policía de Investigacións de Chile logo de ser acusado dos delitos de roubo de madeira e infraccións á Lei de Seguridade do Estado, produto dunha querela presentada polo goberno de Sebastián Piñera en 2020.[17]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "El pasado subversivo de Héctor Llaitul, el líder de los huelguistas - Edición Impresa". Edición Impresa. Arquivado dende o orixinal o 26 de abril de 2018. Consultado o 26 de abril de 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Servicio de Registro Civil e Identificación (19 de novembro de 1967). "Inscripción de Nacimiento, núm. 1370, circunscripción Osorno". 
  3. ↑ Tribunal absuelve de cargos a Héctor Llaitul Carillanca: Artículo en Periódico Azkintuwe
  4. ↑ Jefe Militar de la CAM fue absuelto[Ligazón morta]: Artículo en Diario El Gong.
  5. ↑ Corte Suprema acoge parcialmente recurso de nulidad de comuneros mapuche
  6. ↑ Sentencia absolutoria completa Juicio Asociación Ilícita Terrorista. URL consultada o 6 de xuño de 2008.
  7. ↑ Zibechi, Raúl (17 de maio de 2007). "Chile: La larga resistencia mapuche". Red Internacional de Estudios Interculturales de la PUCP. Consultado o 12 de maio de 2022. 
  8. ↑ "Líder de coordinadora mapuche, preso en enfermería". El Mercurio. 27 de febreiro de 2007, pp. C8. 
  9. ↑ "Serio temor por seguridad e integridad física de comuneros mapuches". Organización Mundial Contra a Tortura (en castelán). 2007-12-18. Consultado o 2022-05-12. 
  10. ↑ CLACSO, Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales, ed. (2007). "Cronología del conflicto social. Chile 2007" (PDF). Bos Aires. Consultado o 12 de maio de 2022. 
  11. ↑ "Culpan a Llaitul de disparo contra chofer". Crónica. 11 de maio de 2002. Arquivado dende o orixinal o 20 de xullo de 2009. Consultado o 12 de xuño de 2008. 
  12. ↑ "Por incendio común formalizan a cabecilla de grupo indígena". El Mercurio. 24 de febreiro de 2007, pp. C16. 
  13. ↑ "Ex juez Juan Guzmán inicia defensa de dirigente mapuche Héctor Llaitul". EMOL. 2 de xuño de 2008. Consultado o 6 de xuño de 2008. 
  14. ↑ Tribunal absuelve de cargos a Héctor Llaitul Carillanca Arquivado 21 de xullo de 2009 en Wayback Machine.: artigo do xornal El Clarín de Chile.
  15. ↑ Tribunal absuelve de cargos a Héctor Llaitul Carillanca: Artículo del Periódico Azkintuwe.
  16. ↑ Agencia UNO (14 de decembro de 2018). "Héctor Llaitul es recibido en Caracas por el canciller de Venezuela y un hermano de Chávez". 24 Horas (24horas.cl). Consultado o 10 de xullo de 2021. 
  17. ↑ "Detienen en Cañete a Héctor Llaitul por delitos asociados al robo de madera y Ley de Seguridad del Estado". La Tercera. 24 de agosto de 2022. Consultado o 24 de agosto de 2022. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Héctor_Llaitul&oldid=6609041»