Xosé

Xosé, fillo de Xacobe, obra de Peter von Cornelius.

Xosé (pronunciado: [ ʃoˈsɛ] ) é un nome masculino de orixe hebraica ("Deus dará"), na súa variante en galego e asturiano.

Deriva de yôsef (יוסף) «anada», do verbo lehosif (להוסיף) «engadir» «(Deus) engadirá»; un fillo de Xacobe. A explicación do significado deste nome que acha no Antigo Testamento, no libro da Xénese é a seguinte:

Logo lembrouse Deus de Raquel. Deus ouviuna e abriu o seu seo, e ela concibiu e deu a luz un fillo. E dixo: «Tirou Deus a miña afronta.» E chamouno Xosé, como dicindo: «Engádeme Xehová outro fillo.»"

Xénese 30,22-24.

A festividade de San Xosé é o 19 de marzo e o 1º de maio, San Xosé Obreiro, Día do Traballador.

O hipocorístico no mundo hispano do nome Xosé (José en castelán [xoˈse] e portugués [ʒuˈzɛ]) é Pepe (tamén empregado en Galiza) e no mundo luso: zé ou zeca. Emprégase tamén sen acento: Xose e coa variante Xusé. O feminino é Xosefa.

O nome en Galiza

En Galiza foi e é un nome común. 11 parroquias teñen a San Xosé coma padrón (véxase: Parroquias de Galicia baixo a advocación de san Xosé). A variante galega Xosé é menos común cá castelá José, contodo 461 nenos levan o nome en Galiza (423), Asturias e zonas de emigración galega, coma Madrid ou Barcelona.

Personaxes célebres

Personaxes bíblicos

En hebraica, "Yosef" (יוסף). Detalle de mosaico-mural israelita simbólico da Tribo Israelita de Xosé, cuxo símbolo é o trigo.

• Xosé, fillo de Xacobe, patriarca do pobo de Israel, xefe dunha das doce Tribos de Israel e pai de Efraín e Manasés.
• Xosé de Nazaret, carpinteiro, home de María e pai terreal de Xesús.
• Xosé de Arimatea, que foi quen solicitou poder dar sepultura a Xesús de Nazaret.

Santos

• Xosé Cafasso, sacerdote, defensor dos presos condenados a morte.
• Xosé de Calasanz, sacerdote, fundador da primeira escola cristiá popular (Escolas Pías) de Europa.
• Xosé de Leonessa, capuchino.
• Xosé Marello Vialle, bispo, fundador da Congregación dos Oblatos de San Xosé.
• Xosé María Rubio, confesor xesuíta, apóstolo de Madrid.
• Xosé Oriol, sacerdote.
• Xosé de Cupertino, freire.
• Xosemaría Escrivá de Balaguer, sacerdote, fundador do Opus Dei.

Nobres

• Xosé I do Sacro Imperio Romano Xermánico.
• Xosé II do Sacro Imperio Romano Xermánico.
• Xosé I de España (Xosé Bonaparte, irmán de Napoleón Bonaparte).
• Xosé I de Portugal

Variantes noutras linguas

• albanés: Jozef, Jozefina, Zef, Josif.
• alemán: Josef, Joseph, con diversas formas de diminutivo, principalmente Jupp.
• alsaciano: Sepp, frecuentemente usado co diminutivo, Seppi no Alto Rin e Seppele no Baixo Rin.
• aragonés: Chusé
• armenio: Hovsep
• árabe: يوسف (Yūsuf), dialectal Yusef, Youcef.
• azarí: Yusif, Yusuf, Usub.
• búlgaro: Yosif
• castelán arcaico: Joseph, Josef (formas de escribilo até mediados do século XIX).
• catalán: Josep, Pep, Josepa (feminino), Pepa (feminino).
• checo: Josef, e como diminutivo Pepa, o nome pode cambiar, cando se lle chama dise Pepo, é unha declinación checa.
• coreano: "요셉", "요섭" (o sobrenome escrito en alfabeto coreano ou hangul).
• corso: Ghjaseppu
• croata: Josip, Joso, Jozo, Joško, Bepo, Joža.
• esloveno: Jože
• esperanto: Jozefo
• estoniano: Joosep
• finlandés: Jooseppi
• francés: Joseph
• escocés (gaélico escocés): Seòsaidh
• esloveno: Jožef, Jože
• éuscaro o vasco: Joseba, Josepe, Joxe
• galego: Xosé
• galego medieval: Joseph, Josef (formas de escribilo até mediados do século XIX).
• grego moderno: Ιōσιφ / Yosiph
• húngaro: József, Jóska
• inglés: Joseph ; a forma coloquial moi difundida e até usada como nome é Joe pron. [you], o seu diminutivo é Joey.
• irlandés: Seosamh
• italiano: Giuseppe; aumentativo Peppone, dialectal: Beppe, Beppo, Peppe, Peppuzzo, Pino, Pippo.
• latín: Iosephus
• letón: Jazeps
• limurgués:cc Joep
• lituano: Juozapas
• maltés: Ġużeppi ; outras formas Żeppi, Ġużè, Peppi.
• maorí: Hohepa
• neerlandés: Jozef
• occitano: Josèp
• persiano: یوسف / Yusof.
• polaco: Józef
• portugués: José; o diminutivo moi frecuente é Zé.
• rifiano: Yousri
• romanés: Iosif
• ruso: Иосиф (Iósif), Yosip, Osip.
• sardo: Zuseppe ; o diminutivo é Peppe.
• serbio: Josif
• turco: Yusuf
• ucraíno: Yosyp
• xaponés: ホセ / hose
• xeorxiano: იოსებ/Yoseb