Tomate

Tomate
	Solanum lycopersicum ; Carl von Linné 1753
	Instancia de taxon; cultivo alimentario
	Subclase de hortaliza
	Categoría taxonómica especie
	Sinónimo taxonómico Lycopersicon esculentum
	Taxon superior Solanum
	Sinonimia Lycopersicon cerasiforme Dunal; Solanum pomiferum Cav.; Lycopersicon humboldtii(Willd.) Dunal; Lycopersicon galenii Mill., 1768; Lycopersicon esculentum Mill., 1768, nom. cons.; Lycopersicon solanum Medik., 1783; Amatula flava Medik., 1787; Amatula rubra Medik., 1787; Solanum spurium J.F.Gmel., 1791; Lycopersicon pomum-amoris Moench, 1794, nom. illeg.; Solanum luridum Salisb., 1796, nom. illeg.; Solanum humboldtii Willd., 1804; Lycopersicon lycopersicum (L.) H.Karst.,1882, nom. rejec. ;
Características
	Rusticidade da planta 2
	Fonte de tomate; zume de tomate; pel de tomate
	Uso hortaliza; planta medicinal
	Área de distribución República Popular da China; Provincia de Cantón; Tíbet; Gabón
Clasificación taxonómica
Reino	Plantae
División	Magnoliophyta
Clase	Magnoliopsida
Subclase	Asteridae
Orde	Solanales
Familia	Solanaceae
Xénero	Solanum
Especie	S. lycopersicum
Identificadores
ITIS	521671
OTT	378964
Fontes e ligazóns
	URL de xenoma secuenciado plants.ensembl.org…
	Descrito pola fonte Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Q24492978 ; Meyers Konversations-Lexikon, 4ª edición (1885–1890) Q123337057 ; The Domestic Encyclopædia; Or, A Dictionary Of Facts, And Useful Knowledge Domestic Encyclopædia (1802)/Love-apple (en) ; Encyclopædia Britannica 1911 Encyclopædia Britannica/Tomato (en) ; Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Q24820769 ; The New Student's Reference Work The New Student's Reference Work/Tomato (en) ;
	Wikidata G:Commons C:Commons

O tomate ( pronunciación (axuda · info)) (do náhuatl tomatl) é a froita da tomateira (Solanum lycopersicum; Solanaceae), aínda que impropiamente tratado como legume, amplamente cultivada e consumida polos pobos da América do Sur e central precolombianas, e hoxe coñecida en todo o mundo.

Orixe

A maioría dos botánicos atribúe a orixe do cultivo e consumo (e mesmo a selección xenética) do tomate como alimento á civilización inca do antigo Perú, o que deducen por aínda persistir naquela rexión unha gran variedade de tomates salvaxes e algunhas especies de domesticados (verdes) só alí coñecidas.

Crese que o tomate da variedade Lycopersicum cerasiforme é a ancestral da maioría das especies comerciais actuais, e que foi levada do Perú e introducida polos pobos antigos na América Central, posto que esta variedade foi amplamente cultivada en México.

Outros estudosos pensan que o tomate é orixinario do propio México, non só polo nome pertencer tipicamente á maioría dos dialectos locais (Náuatls), senón porque as cerámicas incas non rexistraron o uso do tomate nos utensilios domésticos, como era costume.

Os primeiros replican a esta obxección, argumentando que moitas outras froitas e alimentos dos incas tampouco foron representados nas cerámicas.

Descuberta do tomate

É falsa a noción de que, polo longo uso nos mollos das pastas, o tomate teña orixe en Italia ou mesmo longo uso na cociña italiana.

O tomate xa se cultivaba 700 anos a.C. en México, e no antigo Perú, antes da formación do Imperio Inca. O tomate sempre se consumiu nas civilizacións incas, maias e aztecas e pertence a un extenso rol de alimentos da América precolombiana descoñecidos do Vello Mundo, do cal fan parte o millo, varios tipos de feixóns, patacas, froitas como o aguacate, e o cacao (de cuxas sementes se fai o chocolate), ademais de artigos de uso nativo que se difundiran, como a goma de mascar (seiba de Sapota (ou sapoti)) e tabaco.

Os españois levaron o tomate a Europa e parece que os primeiros tomates que se cultivaron en Italia eran de cor amarela. En 1554 foron descritos polo botánico italiano Piero Andrea Mattioli como "pomo d'oro", mazá dourada, de aí o nome de "pomodoro"; na Francia do século XVIII foron coñecidos como "pomme d'amour" (ou mazá de amor); hoxe os de cor vermella están máis estendidos.

Inicialmente o tomate considerábase velenoso polos europeos e cultivado só para efectos ornamentais. Soamente no século XIX o tomate pasou a ser consumido e cultivado en escala cada vez maior, inicialmente en Italia, despois en Francia e España.

Notas

Véxase tamén

Outros artigos

Ligazóns externas

20.000 diferentes tipos de tomates do mundo, artigo en Ethno-Botanik.org.

[FLIB-1] Sobrino Vesperinas E. & Sanz Elorza M. Solanum en Flora Ibérica, RJB/CSIC, Madrid, 20-12-2010

[RJB-2] Lycopersicon esculentum en Anthos-Sistema de información sobre as plantas de España (require busca)

[TPL-3] Lycopersicon esculentum en The Plant List-A working list of all plant species

[1]

[2]

[3]