Tiranosauro
| Tiranosauro Rango fósil: Cretáceo serodio, 68 Ma-66 Ma | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Espécime (CM 9380) de Tyrannosaurus rex reconstruído no Museo de Historia Natural de Carnegie. | |||||||||||
| Estado de conservación | |||||||||||
| Extinto (fósil) | |||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||
| |||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||
| Tyrannosaurus rex Osborn, 1905 | |||||||||||
| Sinonimia | |||||||||||
|
Sinónimos do xénero
Sinónimos da especie
| |||||||||||
O tiranosauro[1][2] (Tyrannosaurus; que significa literalmente "réptil tirano")[3] é un xénero extinto de dinosauro terópodo do clado dos coelurosauros. A especie Tyrannosaurus rex (onde rex quere dicir "rei" en latín), tamén chamada T. rex ou coloquialmente T-Rex, é unha das máis coñecidas dos grandes terópodos. O tiranosauro habitou no que no presente é o oeste de América do Norte, e que outrora era unha illa continente chamada Laramidia. Os tiranosauros tiñan unha distribución máis ampla ca outros tiranosáuridos. Descubríronse fósiles nunha gran variedade de formacións xeolóxicas que datan do Maastrichtiano, o sexto e último estrato do período Cretáceo, hai entre 68 e 66 millóns de anos. É o último membro coñecido dos tiranosáuridos, e está entre os últimos dinosauros non aviares que existiron antes da extinción dos dinosauros.
Como outros tiranosáuridos, o tiranosauro era un carnívoro bípede cunha gran cabeza equilibrada por unha longa e pesada cola. En relación coas súas grandes e poderosas extremidades traseiras, as extremidades dianteiras dos tiranosauros eran curtas mais poderosas para o seu tamaño, e tiñan dous díxitos rematados en gadoupa. O espécime máis completo mide 12,3 m de lonxitude polo que se cre que o T. rex podía chegar a medir máis de 12,3 m, até os 3,66 m de alto até os cadrís, e segundo as estimacións máis modernas podía pesar entre 8,4 e 14 toneladas de peso. Aínda que outros terópodos rivalizaban ou superaban ó Tyrannosaurus rex en tamaño, está entre os depredadores terrestres coñecidos máis grandes e crese que tiñan a trabada máis forte de tódolos animais terrestres. Sendo de lonxe o carnívoro máis grande do seu ambiente, o Tyrannosaurus rex era un superdepredador, depredando hadrosáuridos, herbívoros con armaduracomo ceratopsios e Ankylosauria, e posiblemente saurópodos. Algúns expertos suxeriron que o dinosauro era principalmente un preeiro. A cuestión sobre se o tiranosauro era un superdepredador ou un preeiro puro é un dos meirandes debates da paleontoloxía. A maioría dos paleontólogos aceptaron que o tiranosauro era tanto un depredador activo como un preeiro.
Identificáronse máis de cincuenta grandes espécimes de Tyrannosaurus rex, algúns dos cales son esqueletos case completos. Restos de tecido mol e proteínas foron rexistrados en cando menos un dos espécimes. A abundancia de material fósil permitiu unha investigación significativo en moitos aspectos da súa bioloxía, incluíndo o seu desenvolvemento e a súa biomecánica. Os hábitos de alimentación, a fisioloxía e a velocidade potencial do Tyrannosaurus rex son algúns dos temas de debate. A súa taxonomía tamén é controvertida, xa que algúns expertos consideran o Tarbosaurus bataar de Asia como unha segunda especie de tiranosauro, mentres que outros manteñen o Tarbosaurus como un xénero separado. Diversos xéneros de tiranosáuridos de América do Norte tamén foron sinonimizados co Tyrannosaurus.
Como o terópodo máis arquetípico, o tiranosauro é un dos dinosauros máis coñecidos dende comezos do século XX, aparecendo en numerosos filmes, anuncios, selos postais e diversos outros medios.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para tiranosauro.
- ↑ Definición de tiranosauro no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
- ↑ Online Etymology Dictionary (ed.). Tyrannosaurus.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Tiranosauro  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Farlow, J. O.; Gatesy, S. M.; Holtz, T. R., Jr.; Hutchinson, J. R.; Robinson, J. M. (2000). "Theropod Locomotion". American Zoologist 40 (4): 640–663. JSTOR 3884284. doi:10.1093/icb/40.4.640.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- The University of Edinburgh Lecture Dr Stephen Brusatte - Tyrannosaur Discoveries Feb 20, 2015 (en inglés)
- 28 species in the tyrannosaur family tree, when and where they lived Stephen Brusatte Thomas Carr 2016 (en inglés)
|
Este artigo sobre zooloxía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |