Tese de Hockney–Falco

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Tese de Hockney-Falco»)
Un esquema dunha cámara escura de 1772. Segundo a tese de Hockney–Falco, tales dispositivos foron fundamentais en moita da grande arte desde o período de Renacemento ao amencer de arte moderna.

A tese de Hockney–Falco é unha teoría da historia da arte, avanzada polo artista David Hockney e o físico Charles M. Falco. Ambos afirmaron que os avances no realismo e precisión na historia da arte occidental desde o Renacemento foron principalmente o resultado de instrumentos ópticos como a cámara escura, a cámara lucida e os espellos curvados, e non foron debidos, polo menos non unicamente, ao desenvolvemento da técnica e habilidade artísticas en poucos anos a partir do século XV. Posteriormente o uso da fotografía por parte dos artistas do século XIX xa fora ben documentado,[1] e outros postularan o seu uso a partir do barroco final, no século XVIII.

Nun libro de 2001, Secret Knowledge: Rediscovering the Lost Techniques of the Old Masters, Hockney analizou o traballo dos vellos mestres e argumentou que o nivel de precisión representado no seu traballo é imposible de recrear só "mirándoo". Desde entón, Hockney e Falco produciron unha serie de publicacións sobre evidencias positivas do uso de axudas ópticas e da verosimilitude histórica destes métodos. A hipótese levou a unha variedade de conferencias e acaloradas discusións.

Configuración da publicación de 2001[editar | editar a fonte]

Parte do traballo de Hockney implicou a colaboración con Charles Falco, físico en materia condensada e experto en óptica. Aínda que o uso de axudas ópticas xeralmente melloraría a precisión, Falco calculou os tipos de distorsión que resultarían de dispositivos ópticos específicos; Hockney e Falco argumentaron que eses erros podían atoparse na obra dalgúns dos vellos mestres.[2]

O libro de Hockney provocou un intenso e sostido debate entre artistas, historiadores da arte e unha gran variedade doutros eruditos. En particular, estimulou un maior interese polos métodos e técnicas reais dos artistas entre científicos e historiadores da ciencia, así como historiadores xerais e historiadores da arte. Estes últimos reaccionaron en xeral desfavorabelmente, interpretando a tese de Hockney – Falco como unha acusación de que os vellos mestres "enganaron" e ocultaron intencionadamente os seus métodos.[3] O físico David G. Stork e varios coautores argumentaron contra a tese de Hockney – Falco desde o punto de vista técnico.[4][5][6]

A teoría de Hockney e Falco xa inspirou un aumento na investigación sobre o uso da óptica ao longo da historia da arte.[7] Por exemplo, houbo o caso dunha investigación que durou unha década sobre as obras de Rembrandt realizada polo pintor Francis O'Neill.[8] No paper publicado que escribiu con Sofia Palazzo Corner titulado, Autorretratos de Rembrandt, O'Neill presentou temas recorrentes nas obras do pintor que serven de evidencia no seu uso de espellos, particularmente nos seus autorretratos.[9] Estes inclúen o uso do clarescuro, que é unha sinatura das condicións de iluminación necesarias para as proxeccións, así como a mirada descentrada de Rembrandt nos seus autorretratos,[9] que —segundo O'Neill— indicaba que o artista podería estar mirando un a superficie de proxección cara ao lado en lugar de recta cara a un espello plano.[9]

Orixes da tese[editar | editar a fonte]

Detalle de Marido e Muller por Lorenzo Lotto (1523): Hockney decatouse que o patrón do tapiz sae de foco na pintura, algo que só sucedería cando utilizando unha lente

Hockney fai referencia ao libro Art and Photography de Aaron Scharf de 1968, que detalla evidencias do uso de fotografías e a cámara por parte dos pintores, no seu cadro My Parents (Tate, Londres) de 1977 no que o seu pai está representado lendo atentamente. Scharf sinala na súa introdución que en 1568 Daniele Barbaro, o escritor veneciano sobre arquitectura, recomendou a cámara escura como axuda aos artistas: "Mantendo o papel firme pode rastrexar todo o contorno da perspectiva cun bolígrafo, matizalo e colorear delicadamente desde o natural".[1] Como se describe en Secret Knowledge, en xaneiro de 1999, durante unha visita á National Gallery de Londres, Hockney concibiu a idea de que as axudas ópticas eran o factor clave no desenvolvemento do realismo artístico. Chamoulle a atención a precisión dos retratos de Jean Auguste Dominique Ingres e convenceuse de que Ingres empregara unha cámara lúcida ou un dispositivo similar. A partir de aí, Hockney comezou a buscar signos do uso de axudas ópticas en pinturas anteriores, creando o que chamou a Gran Muralla no seu estudo organizando imaxes de arte realista por segundo períodos de tempo. O que viu foi como un repentino aumento do realismo ao redor de 1420, combinado coa suxestión de Charles Falco de que os espellos cóncavos poderían terse utilizado nese período para proxectar imaxes, foi o xerme da tese de Hockney–Falco.[10]

En 2000, Falco e Hockney publicaron en Optics & Photonics News, vol. 11. unha análise (Optical Insights into Renaissance Art, "Ideas Ópticas na Arte do Renacemento") do uso probábel de espellos enconcavos en traballos dun dos primitivos flamengos, Jan van Eyck. En 2001, Hockney publicou unha forma estendida do seu argumento en Secret Knowledge (Coñecemento Secreto).

A hipótese de que a tecnoloxía se empregou na produción de arte renacentista non estaba moi en disputa nos primeiros estudos e literatura.[11] A Encyclopædia Britannica de 1929 contiña un extenso artigo sobre a cámara escura e citaba a Leon Battista Alberti como o primeiro usuario documentado do dispositivo xa en 1437.[11] A discusión iniciada pola tese de Hockney – Falco ignorou a abundante evidencia do uso xeneralizado de varios dispositivos técnicos, polo menos no Renacemento e, por exemplo, na pintura dos primitivos flamengos.[12]

O argumento de Hockney[editar | editar a fonte]

Detalle do candelabro e do espello do retrato de Arnolfini de Jan van Eyck en 1434, un dos exemplos clave de Hockney

En Secret Knowledge, Hockney argumenta que artistas do Renacemento temperán como Jan van Eyck e Lorenzo Lotto usaban espellos cóncavos; como proba, sinala o candelabro do retrato de Arnolfini de Van Eyck, a orella no retrato do cardeal Albergati de Van Eyck e a alfombra do marido e muller de Lotto. Hockney suxire que os artistas posteriores, comezando por Caravaggio, tamén empregaron espellos convexos para conseguir un amplo campo de visión.

Secret Knowledge relata a procura de Hockney de probas de axudas ópticas na obra de artistas anteriores, incluída a montaxe dunha "Gran Muralla" da historia da arte occidental. A obra do século XV de Jan van Eyck parece ser o punto de inflexión, segundo el, tras o cal os elementos do realismo tomaron cada vez máis importancia. Relaciona os cambios cara ao aumento do realismo cos avances nas tecnoloxías ópticas. O argumento do Secret Knowledge é principalmente visual, xa que Hockney non foi capaz de determinar cando e como se utilizaron as axudas ópticas por evidencia textual ou directa.[13]

Falco e Alhazén[editar | editar a fonte]

Nunha conferencia científica en febreiro de 2007, Falco argumentou ademais que o traballo sobre óptica do físico árabe Ibn al-Haytham, coñecido como Alhazén (965-1040), no seu Libro de Óptica, puido influír no uso de axudas ópticas aos artistas renacentistas. Falco dixo que os exemplos de arte renacentista que puxeran el e Hockney "demostran un continuo no uso da óptica por artistas desde o 1430, iniciado sen dúbida como resultado da influencia de Ibn al-Haytham, até hoxe".[14]

Críticas[editar | editar a fonte]

A habilidade do artista[editar | editar a fonte]

Historiadores da arte e outros criticaron o argumento de Hockney e Falco ao considerar que o uso de axudas ópticas, aínda que ben establecido en casos individuais, ten pouco valor para explicar o desenvolvemento global da arte occidental e que os rexistros históricos, as pinturas e as fotografías de estudos de arte (sen dispositivos ópticos), así como artistas realistas actuais, demostran que son posibles altos niveis de realismo sen axudas ópticas.[10]

Distorsión óptica[editar | editar a fonte]

Ademais da incredulidade por parte dos historiadores da arte e os críticos da arte moderna, algunhas das críticas máis duras da tese de Hockney – Falco procederon doutro experto en óptica, procesamento de imaxes e recoñecemento de patróns, David G. Stork. Stork analizou as imaxes empregadas por Falco e Hockney e chegou á conclusión de que non demostran o tipo de distorsión óptica que causarían os espellos curvos ou as lentes converxentes.[15] Falco afirmou que as críticas publicadas de Stork dependían de datos inventados e falsas declaracións da teoría de Hockney e Falco.[16] Stork rebatiu esta afirmación.[17]

Renacemento da óptica[editar | editar a fonte]

Diagrama que ilustra a teoría de Grosseteste, en De Nat. Loc. (ver páxinas 122, 149) do enfoque dos raios solares por unha lente esférica; do Opus Maius de Roger Bacon, finais do século XIII

Os críticos da teoría de Hockney – Falco afirman que a calidade dos espellos e do vidro óptico para o período anterior a 1550 e a falta de probas textuais (excluíndo as pinturas como "probas documentais") do seu uso para a proxección de imaxes durante este período pon en dúbida a teoría.[18] Os historiadores están máis inclinados a coincidir sobre a posible relevancia da tese entre 1550 e a invención do telescopio, e apoian con cautela despois dese período, cando claramente había interese e capacidade para proxectar imaxes realistas; Pintores do século XVII como Johannes Vermeer e Gaspar van Wittel empregaron dispositivos ópticos de varias maneiras, aínda que posibelmente non nas postuladas por Hockney.[19]

Deixando a un lado os argumentos técnicos ópticos, os historiadores da ciencia investigaron varios aspectos da verosimilitude histórica da tese nun conxunto de artigos de 2005 en Early Science and Medicine. Na súa introdución ao volume, Sven Dupré afirmou que a análise de Hockney – Falco apóiase fortemente nun pequeno número de exemplos, "unhas poucas ducias de centímetros cadrados" de lona que parecen mostrar signos de que se utilizaron dispositivos ópticos.[10]

Proxección de imaxe[editar | editar a fonte]

Leonardo da Vinci. No ollo e visión.

Os cadernos de Leonardo inclúen varios deseños para crear espellos cóncavos. Leonardo tamén describe unha cámara escura no seu Codex Atlanticus de 1478-1519.

A cámara escura foi ben coñecida durante séculos e documentada por Ibn al-Haitham no seu libro de óptica de 1011-1021. Na Inglaterra do século XIII, Roger Bacon describiu o uso dunha cámara escura para a observación segura de eclipses solares, exactamente porque o espectador mira a imaxe proxectada e non o sol en si.

Un catálogo de manuscritos ópticos medievais e renacentistas, de David Lindberg (Pontifical Institute of Medieval Studies, 1974) enumera 61 manuscritos escritos nos anos 1000-1425. Estes manuscritos non só describen métodos para facer varios tipos de espellos, coma os parabólicos, senón que tamén discuten o seu uso para a proxección de imaxes.

Vidro óptico[editar | editar a fonte]

Sara J. Schechner afirmou que a supervivencia dos vidros dos séculos XV e XVI é demasiado imperfecta para usala para crear imaxes realistas, mentres que "incluso pensar en proxectar imaxes era alleo ao marco mental contemporáneo".[20] Vincent Ilardi, historiador do vidro óptico renacentista, argumentou posteriormente en contra das conclusións de Schechner baseadas en vidros que sobreviviran, suxerindo que é probábel que a condición actual do vidro renacentista non reflicta a calidade óptica destes vidros cando eran novos. Ilardi documenta a compra de Lorenzo Lotto dun espello de cristal de alto prezo en 1549, reforzando a tese de Hockney – Falco no caso de Lotto.[21]

Ademais, incluso as lentes normais tamén poden proxectar imaxes de calidade óptica suficiente para soportar a tese de Hockney – Falco e esas lentes, xunto con lupas e espellos, non só estaban dispoñibles naquel momento, senón que aparecen na pintura do século XIV artistas como Tommaso da Modena.

Microscopios de Van Leeuwenhoek representados por Henry Baker

Sábese que o pioneiro microbiólogo Antonie van Leeuwenhoek (1632-1723), contemporáneo do artista Vermeer en Delft tiña habilidades excepcionais para fabricar lentes, ao crear lentes pequenas simples capaces de 200x de aumento, superando amplamente os dos microscopios compostos máis complexos do período. De feito, as súas proezas de fabricación de lentes non se igualaron durante bastante tempo xa que mantivo en segredo aspectos da súa construción; na década de 1950, CL Stong utilizou un fino fío de vidro en vez de puír para recrear microscopios de deseño Leeuwenhoek. Hai moito tempo que se pensou que Antonie van Leeuwenhoek era un mestre de lentes (unha noción repetida no documental da televisión da BBC Cell). Non obstante, agora crese que atopou un método relativamente sinxelo de facer esferas de vidro pequenas e de alta calidade quentando e manipulando unha pequena variña de vidro de soda-cal.

Espellos de metal[editar | editar a fonte]

Na súa páxina web, Falco tamén afirma que Schechner pasou por alto a evidencia manuscrita do uso de espellos feitos de aceiro e outros metais, así como de numerosos artefactos metálicos que desmenten a afirmación de que os espellos metálicos suficientemente grandes e reflectantes non estaban dispoñibles e que outros contribuíntes ao volume de Early Science and Medicine baseouse no traballo equivocado de Schechner ao desestimar a tese.[22]

Evidencia máis temperá do uso de ferramentas ópticas[editar | editar a fonte]

Detalle da Anunciación (van Eyck, Washington, 1434-1436) con tres fiestras de vidro da coroa detrás de María
Espello representado no retrato do matrimonio Arnolfini, 1434

Don Ihde cualificou a hipótese de "excitada" e referiuse a evidencias claras sobre o uso de ferramentas ópticas por. emtre outros, Albrecht Dürer e Leonardo da Vinci e algún máis. A Encyclopædia Britannica[11] contén un extenso artigo sobre a cámara escura e cita a Leon Battista Alberti como o primeiro usuario documentado do dispositivo xa en 1437.[11] Ihde afirma abundantes evidencias do uso xeneralizado de varios dispositivos técnicos polo menos no Renacemento e por exemplo na pintura dos primeiros Países Baixos.[12] A pintura de Jan van Eyck en 1434, O matrimonio Arnolfini amosa un espello convexo no centro da pintura. Van Eyck tamén deixou a súa sinatura por riba deste espello,[12] mostrando a importancia da ferramenta. A pintura inclúe unha xanela de vidro de coroa (crown), na parte superior esquerda, un luxo bastante caro na época. Van Eyck estaba bastante fascinado polo vidro e as súas calidades, que tamén eran de grande importancia simbólica para os seus contemporáneos.[23] Os primeiros instrumentos ópticos foron relativamente caros na Idade Medieval e no Renacemento.[24]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 Scharf, Aaron; Scharf, Aaron, 1922- (1968). Art and photography. Allen Lane. ISBN 978-0-7139-0052-1. 
  2. ↑ Charles Falco, FAQ (consultado o 16 de marzo de 2007). Arquivado 20 de febreiro de 2007 en Wayback Machine.
  3. ↑ Dupré 2005, pp. 125–6
  4. ↑ Criminisi, Antonio; Stork, David G. (2004). "Did the great masters use optical projections while painting? Perspective comparison of paintings and photographs of Renaissance chandeliers". En Kittler, J.; Petrou, M.; Nixon, M.S. Proceedings of the 17th International Conference on Pattern Recognition 4. IEEE. pp. 645–8. ISBN 978-0769521282. 
  5. ↑ Stork, David G. (December 2004). "Optics and realism in Renaissance art". Scientific American 291 (6): 76–84. Bibcode:2004SciAm.291f..76S. PMID 15597983. doi:10.1038/scientificamerican1204-76. 
  6. ↑ Christopher W. Tyler, "Rosetta Stoned?" Diatrope.com Arquivado 2007-09-29 en Wayback Machine.
  7. ↑ Taylor, Sean; Lowthorpe, Chris (2017). Punk Playthings: Provocations for 21st Century Game Makers. Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 9781315350035. 
  8. ↑ O'Neill, Francis; Palazzo-Corner, Sofia (August 2016). "Rembrandt's self-portraits". Journal of Optics 18. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 "The Mirrors Behind Rembrandt’s Self-Portraits" (en inglés). 13 de xullo de 2016. Consultado o 2018-10-18. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Dupré 2005, pp. 126–7
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Ihde, Don (2008). "Art Precedes Science: or Did the Camera Obscura Invent Modern Science?". En Schramm, Helmar; Schwarte, Ludger; Lazardzig, Jan. Instruments in Art and Science: On the Architectonics of Cultural Boundaries in the 17th Century. Walter de Gruyter. pp. 384–393. ISBN 978-3-11-020240-3. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Huerta, Robert D. (2003). Giants of Delft: Johannes Vermeer and the Natural Philosophers : the Parallel Search for Knowledge During the Age of Discovery. Bucknell University Press. ISBN 978-0-8387-5538-9. 
  13. ↑ Partner, Jane (2002). "Review: David Hockney: Secret Knowledge: Rediscovering the Lost Techniques of the Old Masters". Cambridge Quarterly 31 (4): 345–9. doi:10.1093/camqtly/31.4.345. 
  14. ↑ Falco, Charles M. (2007). "Ibn al-Haytham and the Origins of Modern Image Analysis". 9th International Symposium on Signal Processing and Its Applications, 2007. ISSPA 2007. IEEE. pp. 1–2. ISBN 978-1-4244-0778-1. doi:10.1109/ISSPA.2007.4555635. 
  15. ↑ David G. Stork, FAQ (consultado o 16 de marzo de 2007).
  16. ↑ Dalton, Rex (2006). "Tempers blaze over artistic integrity". Nature 440 (7081): 134. Bibcode:2006Natur.440..134D. PMID 16525432. doi:10.1038/440134a. 
  17. ↑ Stork, David G.; Duarte, Marco (2007). "Revisiting computer vision and art". IEEE Multimedia 14 (3): 108–9. doi:10.1109/MMUL.2007.62. 
  18. ↑ Smith, Mark (2015). From Sight to Light: The Passage from Ancient to Modern Optics. Chicago: University of Chicago Press. p. 318. ISBN 9780226174761. 
  19. ↑ Dupré, Sven (2005). "Introduction. The Hockney–Falco Thesis: Constraints and Opportunities". Early Science and Medicine 10 (2): 125–136. JSTOR 4130307. doi:10.1163/1573382054088141.  pp. 128–135; quotation from p. 131
  20. ↑ Schechner, Sara J. (2005). "Between Knowing and Doing: Mirrors and their Imperfections in the Renaissance". Early Science and Medicine 10 (2): 137–162. JSTOR 4130308. doi:10.1163/1573382054088187. 
  21. ↑ Ilardi, Vincent (2007). Renaissance Vision, From Spectacles to Telescopes. Memoirs of the American Philosophical Society. American Philosophical Society. pp. 197–9. ISBN 978-0-87169-259-7. 
  22. ↑ Charles Falco. "Objections". Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2009. Consultado o 2 de abril de 2008. 
  23. ↑ Hicks, Carola (2011). Girl in a Green Gown: The History and Mystery of the Arnolfini Portrait. London: Chatto & Windus. ISBN 9780099526896. 
  24. ↑ Pendergrast, Mark (2009) [2003]. Mirror Mirror: A History of the Human Love Affair with Reflection. Basic Books. ISBN 978-0-7867-2990-6. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

  • Tim's Vermeer, unha película documental do 2013 que mostra a hipótese de Tim Jenison: Vermeer podería ter creado os seus cadros axudados por un dispositivo óptico, como mostra Jenison recreando un cadro de Vermeer.

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tese_de_Hockney–Falco&oldid=6669148»