Mercado Común Centroamericano

O Mercado Común Centroamericano (MCCA) está integrado por Guatemala, O Salvador, Honduras, Nicaragua e Costa Rica. Réxese polo Tratado Xeral de Integración Económica Centroamericana de 1960 e os seus protocolos modificatorios.^[1]

Historia[editar | editar a fonte]

A pesar da data de 1960, non foi até mediados da década dos oitenta que o MCCA se converteu nun ente económico de gran tamaño. Todo isto concretouse con diversos acordos con outros organismos internacionais, entre os que se pode destacar o acordo asinado en 1985 coa Comunidade Económica Europea e que se concretou nun arancel para a importación. Asemade, en 1987 subscribiuse o Tratado Constitutivo do Parlamento Centroamericano e en 1990 estableceuse un novo sistema de pagos.

En 1990 os presidentes centroamericanos acordaron reestruturar, fortalecer e reactivar o proceso de integración, así como os seus organismos. En abril de 1993 chegouse a un acordo de libre comercio que tivo como obxectivo o libre intercambio da maioría dos produtos, a liberalización de capitais e a libre mobilidade de persoas.

A reforma acordada en xullo de 1997 contempla tamén o fortalecemento do Parlamento Centroamericano, a reforma da Corte Centroamericana de Xustiza e a unificación das secretarías nunha soa Secretaría Xeral.

Importancia do mercado común[editar | editar a fonte]

1960 foi o ano de creación do MCCA. O comercio rexional de mercadorías amosou un comportamento moi dinámico; no período 1960-2014, o comercio rexional medrou a unha taxa media anual do 11,1 por cento, pasando de 30 millóns de dólares en 1960 a 9 031 millóns no ano 2014. Este crecemento foi superior ao amosado polas exportacións con destino a outros mercados do mundo, que medraron no mesmo período a unha taxa media anual do 7,6 por cento, pasando de 410 millóns de dólares en 1960 a 21 209 millóns no ano 2014.

Este dinamismo foi interrompido unicamente no quinquenio de 1981 a 1985, produto da crise rexional do ano 1980 e das crises políticas e guerras civís dalgúns países centroamericanos como Nicaragua e O Salvador; así como no ano 2009 pola crise financeira internacional que afectou o comercio mundial.

O ritmo de crecemento do comercio rexional tamén padeceu unha desaceleración dende hai algúns anos, con taxas de crecemento do 3,5 por cento en 2011 ou 0,9 por cento en 2012. Con todo, o crecemento de 5,6 por cento en 2013 mostra signos de recuperación nas exportacións rexionais.

Réxime comercial[editar | editar a fonte]

Existe libre comercio entre todos os países membros (harmonizado até un 96% do total dos produtos), conforme ao disposto no Capítulo II do Tratado Xeral de Integración Económica Centroamericana, coa única excepción dunha lista de produtos incluídos no Anexo A do devandito Tratado.

As mercadorías deste Anexo, que non gozan de libre comercio e que están suxeitas a réximes comerciais especiais, son as seguintes:

Con restrición nos cinco países:

Café sen torrar: Suxeito ao pago dos dereitos arancelarios á importación
Azucre de cana: Suxeito a control de importación

Con restricións bilaterais:

Café torrado: Costa Rica co Salvador, Guatemala, Honduras e Nicaragua. Suxeito ao pago dos dereitos arancelarios á importación.
Alcohol etílico, estea ou non desnaturalizado: O Salvador con Honduras e Costa Rica. Suxeito a control de importación
Derivados do petróleo: Honduras e O Salvador. Suxeito ao pago dos dereitos arancelarios á importación.
Bebidas alcohólicas destiladas: Honduras e O Salvador. Suxeito ao pago dos dereitos arancelarios á importación.

Institucionalidade[editar | editar a fonte]

1. Tratado Xeral de Integración Económica Centroamericana:

Subscrito o 13 de decembro de 1960, é o instrumento xurídico que establece o Mercado Común Centroamericano (MCCA), conformado por Costa Rica, O Salvador, Guatemala, Honduras e Nicaragua a partir do perfeccionamento dunha zona de libre comercio e a adopción dun arancel centroamericano uniforme. Así mesmo en devandito instrumento atópase plasmado o compromiso de constituír unha Unión Aduaneira entre os seus territorios.

2. Protocolo de Tegucigalpa á Carta da ODECA (Protocolo de Tegucigalpa):

Subscrito o 13 de decembro de 1991 por Costa Rica, O Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua e Panamá. Mediante este protocolo constitúese o Sistema da Integración Centroamericana (SICA) como o marco institucional da rexión, integrado polos estados membros orixinais da Organización de Estados Centroamericanos, ODECA (Costa Rica, O Salvador, Guatemala, Honduras e Nicaragua), incorporando a Panamá como estado membro. En decembro do ano 2000, o goberno de Belize adhírese ao SICA en calidade de estado membro e en decembro de 2003 faino a República Dominicana en calidade de estado asociado.

O SICA ten como obxectivo fundamental a realización da integración de Centroamérica, para constituíla nunha rexión de paz, liberdade, democracia e desenvolvemento.

3. Protocolo ao Tratado Xeral de Integración Económica Centroamericana (Protocolo de Guatemala):

Subscrito o 29 de outubro de 1993, establece e consolida o Subsistema de Integración Económica, adaptándoo ao novo marco institucional do SICA e ás necesidades actuais dos países da rexión. O obxectivo básico do Subsistema de Integración Económica é acadar o desenvolvemento económico e social equitativo e sustentable dos países centroamericanos, que se traduza en benestar dos seus pobos e o crecemento de todos os países membros, mediante un proceso que permita a transformación e modernización das súas estruturas produtivas, sociais e tecnolóxicas, eleve a concorrencia e logre unha reinserción eficiente e dinámica de Centroamérica na economía internacional.

Mediante este instrumento, os Estados comprométense a alcanzar de maneira voluntaria, gradual, complementaria e progresiva, a Unión Económica Centroamericana cuxos avances deberán responder ás necesidades dos países que integran a rexión. Forman parte do Subsistema de Integración Económica, Costa Rica, O Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua e Panamá, cuxa incorporación se concretou en maio de 2013.

A organización institucional do Subsistema de Integración Económica é a seguinte:

Órganos:

O Consello de Ministros de Integración Económica
O Consello Intersectorial de Ministros de Integración Económica
O Consello Sectorial de Ministros de Integración Económica
O Comité Executivo de Integración Económica
O Comité Comité Consultivo de Integración Económica (CCIE)

Órganos técnico-administrativos:

A Secretaría de Integración Económica Centroamericana (SIECA)
A Secretaría do Consello Agropecuario Centroamericano (SECAC)
A Secretaría do Consello Monetario Centroamericano (SCMCA)
A Secretaría de Integración Turística Centroamericana (SITCA)

Institucións:

O Banco Centroamericano de Integración Económica (BCIE).
O Instituto Centroamericano de Administración Pública (ICAP).
O Instituto Centroamericano de Investigación e Tecnoloxía Industrial (ICAITI)

4. Convenio sobre o Réxime Arancelario e Aduaneiro Centroamericano:

Subscrito na Cidade de Guatemala en decembro de 1984. Por medio deste Convenio establécese un novo Réxime Arancelario e Aduaneiro centroamericano para responder ás necesidades da reactivación e reestruturación do proceso de integración económica, así como ás do seu desenvolvemento económico e social.

O réxime está constituído por:

O Arancel Centroamericano de Importación, formado polos títulos cos dereitos arancelarios que aparecen no Anexo A do convenio;
O Código Aduaneiro Uniforme Centroamericano e o seu regulamento;
As decisións e demais disposicións arancelarias e aduaneiras comúns que se deriven do convenio.

Son órganos do réxime:

O Consello Arancelario e Aduaneiro Centroamericano, integrado polos Ministros de Integración Económica;
Os Comités Técnicos: Comité de Política Arancelaria e Comité Aduaneiro; e
A Secretaría

5. Tratado sobre Investimento e Comercio de Servizos:

Subscrito polos Presidentes de Centroamérica na cidade de San Salvador, República do Salvador o 24 de marzo de 2002. Modificado polo Protocolo do 22 de febreiro de 2007 e o Protocolo do 27 de xullo de 2011. Dentro dos obxectivos principais que persegue devandito Tratado atópanse establecer un marco xurídico para a liberalización do comercio de servizos e para o investimento entre as partes, en consistencia co Tratado Xeral de Integración Económica Centroamericana, o Acordo Xeral sobre o Comercio de Servizos (AGCS), que forma parte do Acordo sobre a OMC, así como outros instrumentos bilaterais e multilaterais de Integración e Cooperación. O devandito Marco promoverá os intereses das partes sobre a base de vantaxes recíprocas e a consecución dun equilibrio global de dereitos e obrigacións entre as partes. Así mesmo, búscase estimular a expansión e diversificación do comercio de servizos e o investimento entre as partes.

O Protocolo ao Tratado do 22 de febreiro de 2007 foi ratificado polas Repúblicas do Salvador, Guatemala e Honduras, estando pendente Costa Rica e Nicaragua. O Protocolo do 27 de xullo de 2011 atópase en proceso de ratificación polo cinco países.

Relacións comerciais con terceiros[editar | editar a fonte]

O bloque comercial formado polos Estados Unidos, México e o Canadá, membros do Tratado de Libre Comercio de América do Norte (TLCAN) é o principal socio comercial do MCCA. Para o ano 2014, o 36,6 por cento de todas as exportacións da rexión vendéronse a estes mercados, especialmente aos Estados Unidos, o principal comprador con diferenza. O mesmo ocorre coas importacións, pois deste bloque provén o 45,3 por cento de todas as importacións centroamericanas.

Os bloques económicos de América do Sur, Comunidade Andina e MERCOSUR, manteñen unha escasa participación dentro do comercio centroamericano con 1,1 por cento de todas as exportacións da rexión e o 5,0 por cento de todas as importacións.

A Comunidade do Caribe (CARICOM) ten unha participación no intercambio comercial relativamente baixa. Representa o 1,5 por cento das exportacións e o 0,4% das importacións de Centroamérica.

O bloque económico conformado polos países da Unión Europea (UE) mantén unha importante participación dentro do intercambio comercial da rexión, ao comprar o 13,4 por cento de todas as exportacións centroamericanas e vender o 7,8 por cento de todas as importacións. A UE tamén xoga un papel importante a través de proxectos de cooperación. A través do Acordo de Asociación entre Centroamérica e a Unión Europea (AACUE) tamén xoga un papel importante como cooperante e a través da asistencia técnica. O AACUE asinouse o 29 de xuño de 2012 no cume do Sistema de Integración Centroamericana (SICA), en Tegucigalpa, Honduras.^[2]

Pola súa banda, o bloque comercial da Asociación de Nacións do Sueste Asiático (ASEAN), mantén unha relación comercial importante cos países centroamericanos, ao comprar o 2,23 por cento das exportacións e vender o 1,9 por cento de todas as importacións.