Lingua algonquina

Algonquino; Anicinâbemowin
Falado en:	Canadá
Rexións:	Quebec e partes de Ontario
Total de falantes:	3.330 (censo de 2016)
Familia:	Linguas álxicas; Linguas algonquinas; Linguas algonquinas centrais; Lingua anishinaabe; Algonquino
Status oficial
Lingua oficial de:	Ningún lado
Regulado por:	Non está regulada
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	alg
ISO 639-3:	alq
Mapa
	; En verde, o territorio histórico da lingua algonquina.
Status
	; O algonquino está clasificado como en perigo severo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

Para a familia lingüística da cal o algonquino forma parte, vexa Linguas algonquinas.

O algonquino^[3] é unha lingua do grupo algonquino falada polo pobo algonquino que habita no Canadá. Próxima ao ojibwa, algúns lingüistas considéranno un dialecto diverxente desta lingua.^[4] O algonquino ten unha morfoloxía polisintética complexa, organiza o verbo nunha serie de catro clases en torno a unha polaridade «animada/inanimada». (Os verbos son transitivos ou intransitivos dependendo se as clases son inanimadas ou animadas). Outra orixinalidade desta lingua é o marcador «directo-inverso» que segue a terminación do verbo e que depende se a persoa que o utiliza é o suxeito ou o obxecto da acción.

Distribución xeográfica

Territorio actual onde se fala algonquino.

Fálase en 10 reservas e territorios indios do suroeste do Quebec e na zona de Maniwaki e Golden Lake en Ontario.

Falantes

Segundo o censo de 2006 había 2020 persoas que tiñan o algonquino como lingua materna, chegando a 2560 as persoas que podían manter unha conversación^[5]. Non todos os falantes viven en reservas e hai que ter en conta que algúns definen a lingua que falan como amerindia ou lingua do grupo algonquino, polo que o número de falantes é superior ao censado.
No Quebec hai 2500 falantes (1880 como lingua materna):

Reserva de Lac Simon: 880 algonquino, 100 francés, 10 francés-inglés e 10 outras
Reserva de Pikogan: 290 algonquino, 65 francés e 65 francés-inglés
Reserva de Kitigan: 370 algonquino, 375 inglés, 280 inglés-francés e 15 francés
Reserva de Kitcisakik: 185 algonquino e 34 francés
Reserva de Winneway: 35 algonquino, 110 inglés e 9 inglés-francés
Reserva de Timiskaming: 30 algonquino, 245 inglés e 215 inglés- francés
Reserva de Keobaowek: 20 algonquino, 207 inglés e 15 francés
Reserva de Lac Rapide: 218 habitantes, non hai datos sobre o número de falantes.
Territorio de Hunter's Point: 5 habitantes, non hai datos sobre o número de falantes

En Ontario hai 65 falantes:

Reserva de Pikwakanagan: 45 algonquino, 340 inglés e 20 inglés-francés

Ensino

O algonquino estúdase como materia en preescolar e en primaria. Hai tamén cursos para adultos nalgunha das reservas.

Fonoloxía

Consoantes

		Bilabial	Alveolar	Postalveolar	Velar	Glotal
Oclusiva	sonora	b [b]	d [d]		g [g]
	xorda	p [p]	t [t]		k [k]
	aspirada	p [pʰ]	t [tʰ]		k [kʰ]
Africada	sonora			dj [ʤ]
Africada	xorda			tc [ʧ]
Fricativa	sonora		z [z]	j [ʒ]
Fricativa	xorda		s [s]	c [ʃ]		h [h]
Nasal		m [m]	n [n]
Aproximante		w [w]	y [j]

Vogais

: curtas a [ʌ] e [e] ou [ɛ] i [ɪ] o ou u [ʊ]	: longas à (tamén á ou aa) [aː] è (tamén é ou ee) [eː] ì (tamén í ou ii) [iː] ò (tamén ó ou oo) [oː]

Ditongos

aw [aw]
ay [aj]
ew [ew]
ey [ej]
iw [iw]
ow [ow]

Notas

↑ Canadá, Goberno do Canadá, Estatísticas. "Language Highlight Tables, 2016 Census - Aboriginal mother tongue, Aboriginal language spoken most often at home and Other Aboriginal language(s) spoken regularly at home for the population excluding institutional residents of Canada, provinces and territories, 2016 Census – 100% Data". www12.statcan.gc.ca (en inglés). Consultado o 17 de novembro de 2017.
↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ Definición de algonquino, -a no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
↑ Por exemplo Marianne Mithun en The languages of native North America Cambridge University Press, 2001
↑ http://www12.statcan.ca/francais/census06/analysis/aboriginal/tables/table24.htm#top Arquivado 28 de xuño de 2013 en Archive.is Estatísticas do Canadá

Véxase tamén

Ligazóns externas

O algonquino no Ethnologue
Leccións de algonquino Arquivado 26 de febreiro de 2009 en Wayback Machine.
Gravacións en algonquino

[1] Canadá, Goberno do Canadá, Estatísticas. "Language Highlight Tables, 2016 Census - Aboriginal mother tongue, Aboriginal language spoken most often at home and Other Aboriginal language(s) spoken regularly at home for the population excluding institutional residents of Canada, provinces and territories, 2016 Census – 100% Data". www12.statcan.gc.ca (en inglés). Consultado o 17 de novembro de 2017.

[2] Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.

[3] Definición de algonquino, -a no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.

[4] Por exemplo Marianne Mithun en The languages of native North America Cambridge University Press, 2001

[5] ttp://www12.statcan.ca/francais/census06/analysis/aboriginal/tables/table24.htm#top Arquivado 28 de xuño de 2013 en Archive.is Estatísticas do Canadá

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]