Lila (planta)
Lilas (xénero Syringa) | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lilas comúns (Syringa vulgaris) en flor | |||||||||||||||
Clasificación científica | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Especies | |||||||||||||||
Arredor de 20 especies; véxase no texto. | |||||||||||||||
Sinonimia | |||||||||||||||
As lilas[2] son as distintas especies do xénero botánico Syringa. Existen arredor de vinte especies aceptadas,[3] das máis de 100 descritas, de fanerógamas na mesma familia cás oliveiras (Oleaceae), nativas de Europa e Asia. As lilas medran desde grandes arbustos a pequenas árbores, de 2 a 10 m de altura. As follas son opostas (ocasionalmente en grupos de tres), deciduas, e na maioría das especies simples e acorazonadas, e pinnadas nunhas poucas especies (por exemplo en S. laciniata ou S. pinnatifolia). As flores prodúcense na primavera, cada unha de arredor de 1 cm de diámetro, brancas, de cor rosa pálida ou máis xeralmente purpúreas, con catro pétalos, en longas panículas, e en varias especies cun forte recendo. A floración comeza logo de 80 a 110 día graos.
As Syringa son comidas por larvas dalgunhas especies de Lepidoptera, entre elas Amphipyra pyramidea, Crocallis elinguaria e Amphipyra berbera.
Cultivo e usos
[editar | editar a fonte]As lilas son moi utilizadas como arbustos en parques e xardíns de zonas temperadas. Ademais das especies listadas abaixo, desenvolvéronse varios híbridos e numerosos cultivares. O termo lila francesa é común para se referir a cultivares modernos de dobres flores, grazas ao traballo do prolífico cultivador Victor Lemoine.
As lilas florean nas pólas vellas, e producen máis flores se non se podan. Cando é podada a planta responde producindo pólas vexetativas (chupóns) con alta velocidade de crecemento e sen flores, nun intento de restaurar as pólas suprimidas; unha lila podada produce poucas ou ningunha flor durante dun a cinco ou máis anos, antes que a nova maduración sexa abonda para comezar a florear. As lilas non podadas florean cada ano. De todos os xeitos, debería practicarse regularmente unha poda metódica. Esta faise correctamente despois de finalizada a floración e antes que se formen os gomos.
Medran xeralmente mellor en solos lixeiramente alcalinos.
Os arbustos poden ser podados para previr o mildio, causado por unha pobre circulación do ar.
As lilas purpúreas simbolizan o primeiro amor e as lilas brancas a xuventude e a inocencia.
A madeira de lila é de gran fechado, de poros difusos, extremadamente dura e unha das máis mestas de Europa. O sámago é tipicamente cremoso e a cerna ten varias tonalidades de pardo e púrpura. Úsase para cadaleitos, instrumentos musicais, rabos de ferramentas e coitelos etc. Ao secar, tende a se curvar e xerar fendas. A madeira de lila común é máis dura cá de Syringa josikaea.
Syringa vulgaris é a flor do Estado de Nova Hampshire (Estados Unidos), por mor de que "é simbólico para o carácter dos habitantes do Estado de Granito" (New Hampshire Revised Statute Annotated (RSA) 3:5).
Etimoloxía
[editar | editar a fonte]O nome científico do xénero Syringa deriva de syrinx (xiringa), referíndose ao estado oco das pólas novas dalgunhas especies.
-
Follas de lila
-
Flores de lila
-
Cultivar de lila de dobre flor
-
Lila anana
Especies aceptadas
[editar | editar a fonte]- Syringa afghanica
- Syringa debelderorum
- Syringa emodi - lila do Himalaia.
- Syringa fauriei
- Syringa inodora
- Syringa josikaea
- Syringa komarowii (sin. S. reflexa)
- Syringa laciniata - lila de folla cortada.
- Syringa meyeri
- Syringa oblata
- Syringa persica L. lila de Persia.
- Syringa pinetorum
- Syringa pinnatifolia
- Syringa protolaciniata
- Syringa pubescens (sin. S. julianae, S. patula)
- Syringa reticulata (sin. S. pekinensis) - lila do Xapón.
- Syringa spontanea
- Syringa sweginzowii
- Syringa tibetica
- Syringa tomentella
- Syringa villosa
- Syringa vulgaris - lila común
- Syringa wolfii
- Syringa yunnanensis (sinónimo de S. tomentella subsp. yunnanensis) - lila de Yunnan.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Lila (planta)". Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Arquivado dende o orixinal o 12 de setembro de 2019. Consultado o 7 de maio de 2010.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para lila.
- ↑ Syringa en The Plant List
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Lila |
Wikispecies posúe unha páxina sobre: Lila |
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Flora Europea: Syringa
- Flora da China: Syringa
- Flora do Paquistán: Syringa
- Syringa en Flora Ibérica, RJB/CSIC, Madrid
- Artigo Syringa Arquivado 26 de outubro de 2013 en Wayback Machine. en Gardenology.org