León de Nemea

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Heracles loitando contra o León de Nemea (J. M. Félix Magdalena, 2009)

Na mitoloxía grega, o León de Nemea era un león terrible, monstruoso e desapiadado que vivía no val do mesmo nome, na Argólida (no Peloponeso). Disque fora criado por Hera [1] ou por Selene [2], á que o cedería Hera, ou viceversa. Foi morto por Heracles.

Considérase fillo de Ortro (ou de Tifón [3]) e Equidna, aínda que tamén se dixo que tería caído da luna, como fillo de Zeus e Selene. Tiña outros irmáns, da nai con Tifón, tamén monstruosos, como Cérbero (o gardián do Hades), a Hidra de Lerna (serpe de múltiples cabezas á que tivo que matar Heracles), a Esfinxe (con corpo de león e cabeza de muller) ou Quimera (con cabeza de león, unha cabeza de cabra no lombo e cola de serpe).

A caza do león[editar | editar a fonte]

Heracles e o león (Museo Arqueolóxico Nacional de España

Heracles, para ser purificado tralo asasinato dos seus fillos, acto cometido ó volverse louco por culpa de Hera, inimiga de Heracles por celos [4], tivo que acometer doce traballos que lle encomendara o seu primo Euristeo. O primeiro destes traballos foi cazar ó Léon de Nemea, esfolalo e levar a pel ante Euristeo. O animal devastaba a rexión matando e devorando xente e gando, sen que ninguén o conseguise matar. Por iso Euristeo confiaba en que Heracles morrese no intento.

Cando Heracles chegou onda Nemea e atopou o rastro do león, comezou disparándolle as súas frechas, pero foi inútil: o animal tiña a pel tan grosa que era impenetrable ás mesmas, e resultaba invulnerable. Entón, o que fixo foi ameazalo coa maza (a clava, que cortou no sitio do tronco dunha oliveira silvestre) e obrigalo a refuxiarse na súa gorida. Esta tiña dúas bocas, e Heracles cegou unha delas, para que non puidera escapar. Entón entrou e esganouno cos seus brazos.

Logo esfolouno, utilizando para o labor as propias poutas do animal (pois ningún ferro podía desgarrar esa pel), e vestiuse coa súa pelica, utilizando a cabeza como casco. Esta roupaxe convertiríase no atributo máis característico do heroe (a leonté).

Heracles levou a pel ante Euristeo que, co medo que colleu, prohibiulle a entrada na cidade e ordenoulle que, de aí en diante, deixara os trofeos ante as portas da muralla. Ademais, Euristeo ordenou construír un gran cántaro de bronce, baixo terra, onde agocharse [5], desde o que transmitía as ordes a través do Copreo, fillo de Pélope[6].

Zeus converteu ó león na constelación de Leo, para honrar ó seu fillo e lembrar a súa fazaña.

Molorco[editar | editar a fonte]

No camiño cara a Nemea, Heracles foi dar xunto a Molorco, un pobre labrego que perdera un fillo devorado polo león. Molorco acolleuno na súa casa e quixo sacrificar para o seu hóspede un carneiro, a única propiedade que lle quedaba. Heracles convenceuno para que non o fixera, e que esperara 30 días. Se nese tempo non regresaba significaría que morrera e entón podía sacrificar o carneiro na súa memoria, como heroe, pero se volvía con éxito sacrificaríano en honor a Zeus.

Francisco de Zurbarán (1634, Museo do Prado)

Ós 30 días Heracles non regresou, e Molorco preparou o carneiro para o sacrificio, pero antes de chegar a consumalo veu vir a Heracles. Sacrificaron o carneiro a Zeus e Heracles instituíu alí mesmo os Xogos Nemeos, en honor a Zeus.

Iconografía[editar | editar a fonte]

A representación plástica deste episodio céntrase case exclusivamente no momento no que Heracles estrangula coas súas mans ó león, aínda que en ocasións aparece no momento seguinte, apoiado no león xa morto, que está tendido no chan [7].

A evidente semellanza coa fazaña de Sansón e o león explica a continuidade do motivo ó longo da Idade Media (por exemplo, en Moissac, c. 1100), Renacemento (Andrea Mantegna, 1507) e Barroco (Rubens, c. 1610).

Zurbarán pintó en 1634 unha serie de dez cadros para o Palacio del Buen Retiro (Madrid), hoxe no Museo do Prado. Un deles é o da morte do león de Nemea [8].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "...León de Nemea, ó que Hera, a ilustre esposa de Zeus, tras crialo, púxoo nos outeiros de Nemea (Hesíodo: Teogonía 327-329).
  2. ↑ "Matou ó invulnerable león de Nemea, criado pola Lúa" (Hixino: Fábulas 30).
  3. ↑ "Animal invulnerable, enxendrado por Tifón" (Pseudo-Apolodoro II, 5, 1).
  4. ↑ Heracles era fillo de Zeus, e Hera, a esposa do mesmo deus, perseguía ás súas amantes e ós fillos bastardos que tivera.
  5. ↑ Diodoro sitúa este feito no episodio do xabaril de Erimanto.
  6. ↑ Copreo tiña matado a Ífito e fuxiu a Micenas, onde foi purificado por Euristeo.
  7. ↑ Así, nunha das métopas do templo de Zeus en Olimpia, hoxe no museo da cidade.
  8. ↑ Hércules loita contra o león de Nemea (ficha no Museo do Prado).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • ELVIRA BARBA: Miguel Ángel: Arte y mito. Manual de iconografía clásica. Sílex, 3ª ed. 2017, px. 367.
  • GRIMAL, Pierre: Diccionario de mitología griega y romana. Ed. Paidós, 1981.
  • HESÍODO: Teogonía. Trabajos y días. Escudo. Certamen, Alianza Editorial, 3ª ed., 2013 [a numeración segue a utilizada neste texto].
  • HIXINO: Fábulas mitológicas. Tradución, introdución e notas de Francisco Miguel del Rincón Sánchez. Alianza Editorial 2009, 30.
  • PSEUDO-APOLODORO: Biblioteca mitológica. Tradución e notas de Julia García Moreno. Alianza Editorial 3ª ed. 2016, II, 5, 1 [a numeración segue a utilizada neste texto].
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=León_de_Nemea&oldid=6599688»