La borra del café

La borra del café
Autor/a	Mario Benedetti
Orixe	Uruguai
Lingua	Castelán
Xénero(s)	Novela
Editorial	Suma de letras
Data de pub.	1992
ISBN	978-987-580-462-3
Precedido por	Primavera con una esquina rota (1982)
Seguido por	Andamios (1996)
[ editar datos en Wikidata ]

La borra del café é unha novela en lingua castelá do escritor uruguaio Mario Benedetti, publicada en 1992 pola editorial Suma de Letras. A novela está ambientada na cidade de Montevideo durante a mocidade do autor, narrada baixo a perspectiva dun alter ego.

Ten 48 capítulos, e conta cunha dedicatoria (aos tradutores de Benedetti a outras linguas) e tres citas de Julio Cortázar, Louis Jouvet e Milton Schinca. Amais, ao inicio dos capítulos conta con citas de Rosario Castellanos, Fernando Pessoa

Trama

Parque Capurro, onde discorre a infancia do personaxe principal.

Punta Carretas.

Claudio o personaxe principal, fala da súa infancia no barrio de Capurro, onde vive co seu pai, a súa nai (que morre moi nova) e a súa irmá máis nova. No barrio coñece os seus primeiros amigos: o seu curmán Daniel, o seu curmán Fernando e o seu veciño Norberto. Con eles vive experiencias como a morte de El Dandy, un vagabundo (bichicome), de quen descobren o cadáver no parque de Capurro mentres os adultos contemplan o voo do Graf Zeppelin. Manteñen o descubrimento en segredo e non logran saber a que se debeu a morte do home. Historicamente, este evento tivo lugar o 29 de xuño de 1934.

Pouco despois o seu pai dille que a súa nai está doente e que lle quedan poucos meses de vida. Entón, coñece a Rita, unha rapaza que entra na súa habitación a través dunha figueira e o consola.

Trala morte da súa nai, Claudio múdase a Punta Carretas coa súa familia e con Juliska, unha rapaza de Montenegro que fai os labores domésticos. Alugan unha habitación baleira a Natalia, unha estudante que ten un mozo chamado Quique. Un día en que quedan sós na casa Claudio e Natalia, esta incítao a teren relacións sexuais para que el perda a virxindade. Tempo despois, o pai casa con Sonia, a súa nova moza.

Tras rematar a escola Claudio desexa ser pintor, e comeza a traballar nunha empresa de publicidade copiando deseños alleos, se ben o que a el lle gusta pintar son reloxos. Unha tarde atópase con Rita nunha cafetería. Concertan unha cita para o día seguinte, mais é enganado e ela non aparece.

Claudio comeza unha relación con Mariana, unha estudante de veterinaria á que coñece bailando tango. Logo dun tempo xuntos, fan plans de matrimonio e de mercaren unha vivenda xuntos, coa condición de que se decida ao azar: se el ten boa sorte na ruleta e gaña cartos, dan o paso adiante. Claudio consegue moitos cartos e deciden mercar unha casa.

Esa mesma semana marcha a Quito a un seminario de deseño gráfico. Logo de saudar aos seus avós en Buenos Aires, Claudio queda durmido no avión, e soña que Rita, traballando como azafata, o bica. A obra remata cun final aberto acerca do eterno retorno na vida e na morte.

Narración

A obra alterna a primeira e a terceira persoa. En ocasións hai un narrador omnisciente, que coñece os pensamentos dos personaxes.

Hai dous aspectos clave no relato: por unha parte a borra do café, que dá título á obra. A "lectura" ou interpretación do residuo do café na cunca é unha tradición procedente do oriente, que permite coñecer o pasado, presente e futuro da persoa que tomou o café.

Por outra banda, as 15:10 é unha hora clave nesta novela: nese momento atopa o cadáver de El Dandy, morre a súa nai, atópase con Rita e perde a virxindade con Natalia.

Espazo

A novela está ambientada en varios barrios de Montevideo, como Capurro e Punta Carretas, no departamento de Montevideo.

Tempo

Afundimento do Admiral Graf Spee.

Hai varios eventos que sitúan cronoloxicamente o tempo histórico, como o paso por Montevideo do cepelín ou o afundimento do barco de guerra Admiral Graf Spee durante a Batalla do Río de la Plata, no marco da Segunda guerra mundial, o 13 de decembro de 1939.

O tempo narrativo dura varios anos, desde a infancia do protagonista até a súa mocidade.