Persia

Imperio persa no ano 490 a. C.

Persia ou Imperio persa (en persa: شاهنشاهی ایران, transliterado Šâhanšâhiye Irân, literalmente: Irán imperial, en grego clásico Περσίς, romanizado Persís) é o nome dado ao territorio ocupado polo Imperio Persa que se desenvolveu no Medio Oriente (na rexión dos Montes Zagros), entre os séculos VII e IV a.C.. Tamén é o nome dado á rexión actual do Irán; a cultura e o pobo iraniano tamén son descritos co adxectivo persa.

Nome

O nome, usado no Occidente, foi unha herdanza do nome grego para o Irán, Persis, centro do imperio, aínda que o mesmo teña se estendido a lugares actuais como Turquía, noroeste da India e Exipto. No século III, baixo o Imperio sasánida, aparece a palabra Ērān (Irán) ou Ērānšahr ("País dos arios" ou "País dos iranianos"). No século VII, despois da caída dos sasánidas, o país é chamado de novo "Persia" polos estranxeiros. Esta denominación empregaríase até 1934, cando Reza Pálavi, por decreto asinado o 31 de decembro dese ano, substitúe o nome de "Persia" por Irán.

Etnia e lingua

Persa é tamén unha etnia; os persas descenden dos arianos, un pobo indoeuropeo que migrou para a rexión da Persia a partir da Asia Central, no inicio do primeiro milenio a.C. A súa lingua chámase persa, ou farsi. De acordo con fontes do goberno estadounidense, 51% da poboación actual do Irán é da etnia persa. Outras estimativas chegan a colocar esa parcela en 70%. Existen minorías persas tamén no Afganistán, Taxiquistán e Uzbekistán. Moitas outras etnias existen no Irán, incluíndo grupos arianos non-persas, como os g; as etnias de ascendencia turca, como os acerbaixanos, kurdos, e turcománs; árabes e algunhas outras minorías. Vexa Demografía do Irán para máis detalles.

Para informacións sobre a moderna historia do Irán, vexa Historia do Irán.

O antigo país de Persia foi ocupado sucesivamente por unha serie de pobos e imperios:

• Gutis.
• Imperio Elamita
• Media.
• Imperio aqueménida.
• Reino Parto.
• Imperio Sasánida.
• Califato Omeia.
• Califato Abasida.
• Il-Khanes.
• Imperio Safavida.
• Irán.

Personaxes históricos

• Aquemenes, fundador da dinastía aqueménida
• Ciro II, emperador
• Darío I, emperador que enfrontou os helénicos
• Xerxes I, emperador
• Zoroastro ou Zaratustra, sacerdote e sabio, fundou o Zoroastrismo, relixión da Persia antiga

Cidades importantes

• Persépole
• Pasárgada
• Bactra
• Samaria
• Hamadan
• Susa
• Arbela
• Hircania
• Sidon
• Ecbatana
• Marxiana
• Arya
• Sardis
• Erxili
• Dariush Kabir
• Ghulaman
• Zohak
• Istakhr
• Jinjan
• Borazjan
• Dakyanus
• Tureng Tepe
• Merv
• Behistun
• Samosata
• Hierápolis

Notas

---

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---