Decrecemento

Ficheiro:Caracol wgb.jpg

"Decrescemento", O caracol é empregado coma símbolo do decrecemento

Decrecemento é un conceto económico, mais tamén político, acuñado na década de 1970, parcialmente baseado nas teses do economista romanés e creador da bioeconomia, Nicholas Georgescu-Roegen as cales foran publicadas no seu libro The Entropy Law and the Economic Process (1971).

A tese do decrecemento baséase na hipótese de que o crecemento económico - entendido coma aumento constante do Produto Interior Bruto (PIB) - non é sustentábel polo ecosistema global. Esta idea é oposta ao pensamento económico dominante, segundo o cal a millora do nível de vida sería independente do crecemento do PIB e portanto, o aumento do valor da produción deberia ser un obxectivo permanente da sociedade.

A cuestión principal, segundo os defensores do decrecemento - dos cales Serge Latouche é o máis notorio - é que os recursos naturais son limitados e polo tanto non existe crecemento infinito. A millora das condicións de vida debe, entón, obterse sen aumento do consumo, mudándose o paradigma dominante.

Crítica ao pensamento económico dominante

Segundo os seus críticos, as principais consecuencias do produtivismo - entendido coma o énfase cara aos aumentos de produtividade e ao crecemento, nas sociedades industriais, tanto socialistas coma capitalistas - serian:

• Esgotamento dos recursos enerxéticos - (petróleo, gas, uranio, carbón) - no vindeiro século, no caso de se manter o actual ritmo de crecemento do consumo.

• Valor decrecente de numerosas materias primas.

• Degradación ambiental: efecto invernadeiro, quecemento global, perda da biodiversidade e polución.

• Degradación da flora, da fauna e da saúde humana.

• Evolución do padrón de vida dos países do hemisferio norte em detrimento dos países do sul, no que diz respeito a transportes, saneamento, alimentación, etc.

Aínda que o produtivismo teña sido parcialmente cuestionado polos defensores do desenvolvemento sustentábel, a crítica dos adversarios do crecemento é mais radical xa que consideran o propio desenvolvemento sustentábel como um oxímoro - unha contradición en termos. O desenvolvemento non pode ser sustentábel, unha vez que o aumento constante da produción de bens e servizos tamén provoca aumento do consumo de recursos naturais, acelerando xa que logo o seu esgotamento - lembrando que 20% da población mundial xa consome o 85% dos recursos naturais.

Alén diso, os adeptos do decrescemento tentan amosar que mesmo a esperada "desmaterialización da economía" - polo movemento do eixo da atividade económica cara o setor terciario, menos demandante de recursos naturais e, particularmente, de enerxía - acabou por revelarse unha ilusión. Segundo Serge Latouche, a "nova economía" é relativamente inmaterial (ou menos material), porén, máis do que substitución da antiga economia pola nova, o que existe son relacións de complementariedade entre ámbalas dúas. No final, todos os indicadores mostran que a extración de recursos continúa a medrar.

Presupostos da Teoria do Decrescimento

Segundo Latouche, o conceto de decrecemento baséase, nun primeiro intre, na crítica antropolóxica da modernidade e do homo economicus, nos anos 1970, cando a mensaxe de Ivan Illich é a de que viviriamos millor doutro xeito - ou sexa, sería desexábel sairmos deste sistema-. O segundo momento da teoría do decrecemento, ligado principalmente á ecoloxía e ao relatorio do Clube de Roma cando se volve imperativo, por razóns físicas, sair dese sistema.

Fomos formatados polo imaxinario do 'sempre máis', da acumulación ilimitada, desa mecánica que parece virtuosa e que agora se mostra infernal polos seus efetos perniciosos sobre a humanidade e o planeta. A necesidade de mudar esa lóxica é a de reinventar unha sociedade nunha escala humana, unha sociedade que reencontre o seu sentido da medida e do limite que se nos impón, porque, como dicía o meu colega Nicholas Georgescu-Roegen, 'un crecemento infinito é incompatíbel con un mundo finito'.<ref>LATOUCHE, Serge. Pequeno tratado do crescimento sereno. Sao Paulo: Martins Fontes, 2009.

• O funcionamento do sistema económico atual depende esencialmente de recursos non renovábeis e polo tanto non se pode perpetuar. As reservas de matérias-primas son limitadas, sobre todo en canto a fontes de enerxia, o que contradí o principio de crecemento ilimitado do PIB.

• Non existe evidencia da posibilidade de separar crecemento económico, do aumento no seu impacto ambiental.

• A riqueza producida polos sistemas económicos, non consiste somentes en bens e servizos. Hai outras formas de riqueza social, coma a saúde dos ecosistemas, a calidade da xustiza e das relacións entre os membros dunha sociedade, o grao de igualdade e o carácter democrático das institucións. O crecemento da riqueza material, medido só por indicadores monetarios, invisibiliza esas outras formas de riqueza.

• As sociedades occidentais, dependentes do consumo superfluo, en xeral non perciben a progresiva perda de riqueza como a calidade de vida e subestimam a reacción das poboacións excluidas - por exemplo na violencia das periferias e no resentimento en relación a occidente, por parte dos países que non presentan o patrón de desenvolvemento económico occidental.

Para os teóricos do decrecemento sustentábel o PIB é unha medida parcial da riqueza e , se se pretende restabelecer toda a variedade de riquezas posíbeis, cómpre deixar de utilizalo coma guieiro. Neste sentido, defenden o emprego doutros indicadores coma IDH, a "pegada ecolóxica" e o Índice de Saúde Social.

Ver tamén

• Crecemento deseconómico
• Post-desenvolvemento
• Altermundismo

Modelo:Ligazóns externas

• Galiza Sustentábel, 19 Xuño 2009. [http:// http://galiciasustentable.org/dez-preguntas-sobre-o-decrecemento/],. (en galego)
• Galiza Contrainfo, 17 Marzo 2011. [1],. (en galego)

Categoria:Desenvolvemento económico Categoria:Sustentabilidade