Eryngium

Eryngium é un xénero de plantas anuais e perennes con follas glabras e xeralmente espiñentas, con umbelas en forma de cúpula que se semellan ás dos cardos (de feito moitas especies en galego reciben o nome vulgar de cardo). As súas case 300 especies teñen unha distribución xeneralizada por todo o mundo, principalmente en Eurasia, o norte de África e América do Sur.

En Galiza atopamos varias especies deste xénero:

• Cardo da ribeira: (Eryngium maritimum) é unha perenne oriúnda de Europa que a miúdo se atopa preto da beiramar, acada os 50 cm de altura.
• Cardo corredor: (Eryngium campestre).
• Eryngium viviparum', especie ameazada que só se atopa no noroeste de Francia e en Galiza.

Eryngium paniculatum.

Cardo corredor (Eryngium campestre).

Descrición

Son herbas perennes oU bianuais, raramente anuais, xeralmente glabras e con frecuencia aculeadas. Follas lineares a orbiculares, simples, enteiras e paralelinervias ou con máis frecuencia pinnadamente ou palmadamente espiñento-lobadas ou -divididas e con nervadura reticulada; pecíolo envaiñador. Inflorescencias en capítulos solitarios a numerosos e arranxados en cimas, acios ou panículas, xeralmente involucrados, flores sésiles ou case sésiles, brancas a azuis ou moradas; cáliz con dentes prominentes e persistentes; pétalos co ápice frecuentemente lobado, adelgazado e inflexo; estilos máis longos ou máis curtos ca o cáliz; estilopodio e carpóforo ausentes. Froito globoso a obovoide, terete a dorsalmente aplanado, con comisuras largas e costelas obsoletas, densamente cuberto por tubérculos ou escamas, vitas inconspicuas.

Comprende 484 especies descritas e destas, só 263 aceptadas.

Composición

Investigacións fitoquímicas no xénero Eryngium demostraron a presenza de aceites esenciais, acetilenos, coumarinas, saponinas, flavonoides e derivados do ácido rosmarínico.

Taxonomía

O xénero foi descrito por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 1: 232–233. 1753. A especie tipo é o cardo de ribeira: Eryngium maritimum L.

Etimoloxía

Eryngium: nome xenérico que probabelmente fai referencia á palabra que lembra ao ourizo: "Erinaceus" (especialmente desde o grego "erungion" = "ción"), pero que tamén podería derivar de "eruma" (= protección), en referencia ás follas espiñentas das plantas deste tipo.

Especies

• Eryngium agavifolium
• Eryngium alpinum
• Eryngium amethystinum
• Eryngium aquaticum
• Eryngium billardieri
• Eryngium bourgatii
• Eryngium bromelifolium
• Eryngium campestre (cardo corredor)
• Eryngium carlinae
• Eryngium caucasicum
• Eryngium corniculatum
• Eryngium creticum
• Eryngium cuneifolium
• Eryngium dichotomum
• Eryngium depressum
• Eryngium ebracteatum
• Eryngium eburneum
• Eryngium elegans
• Eryngium foetidum (coandro bravo)
• Eryngium galioides
• Eryngium giganteum
• Eryngium glaciale
• Eryngium humile
• Eryngium inaccessum
• Eryngium lassauxii
• Eryngium leavenworthii
• Eryngium maritimum (cardo da ribeira)
• Eryngium palmatum
• Eryngium pandanifolium
• Eryngium paniculatum
• Eryngium planum
• Eryngium postratum
• Eryngium proteiflorum
• Eryngium rostratum
• Eryngium servieum
• Eryngium serra
• Eryngium spinalba
• Eryngium tenue
• Eryngium tricuspidatum
• Eryngium triquetrum
• Eryngium variifolium
• Eryngium viviparum (endemismo de Galiza e NW de Francia)
• Eryngium yuccifolium

Usos

Moitas especies de Eryngium teñen un longo historial de uso. Empregáronse coma menciñas tradicionalmente para a preparación de remedios diuréticos, estimulantes do apetito, laxantes ou antiinflamatorios. As raíces consómense coma verdura ou para facer cabelo de anxo. Os rebentos tenros e as follas ás veces coma substitutos do espárrago. As raíces das especies Eryngium yuccifolium e Eryngium maritimum (cardo da ribeira), son potentes antiinflamatorios e é posíbel que teñan outras propiedades, como anticonceptivos. Eryngium foetidum, tamén chamada coandro bravo, é unha herba culinaria utilizada amplamente en América latina e Asia sudoriental, coma sucedáneo do coandro.

Véxase tamén

Outros artigos

• Características das apiáceas

Ligazóns externas

• ITIS report for Eryngium
• Medicinal Eryngiums
• Pubmed Search on Eryngium Medicinal Uses
• Pictures of E. depressum, E. inaccessum, E. paniculatum, E. rostratum and E. variifolium