Dinastía Nguyễn

Dinastía Nguyễn
Himno	Đăng đàn cung (en)
Localización
	16°N 108°L / 16, 108Coordenadas: 16°N 108°L / 16, 108
Capital	Huế
Poboación
Poboación	12.000.000 (1860)
Lingua oficial	Lingua vietnamita ; lingua francesa
Relixión	neoconfucionismo (pt) , budismo, Taoísmo, catolicismo e Sunnismo
Datos históricos
Precedido por	Dinastia Tây Sơn (pt)
Creación	1 de xuño de 1802
Disolución	30 de agosto de 1945
Sucedido por	Vietnam do Norte, Vietnam do Sur e Vietnam
Organización política
Membro de	Indochina Francesa (1887–1945); Imperio do Xapón (1945–1945)
Moeda	Vietnamese cash (en)

Este artigo amosa escritos chineses. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.

A dinastía Nguyền (en vietnamita: Nhà Nguyễn) foi a última familia imperial gobernante que existiu na historia de Vietnam. O seu período de poder comezou en 1802, cando o emperador Gia Long derrocou a dinastía Tây So'n e se fixo co poder. En 1945 a abdicación do emperador Bảou Đại deu paso á extinción do último resto dos Nguyền.

O nome orixinal do país era Vinệt Nam (越南) e así foi coñecido durante o reinado do emperador Gia Long. Pero en 1839 por orde do emperador Minh Mạng o nome do país foi substituído polo de Đại Nam. Durante certos momentos tamén foi denominado Imperio de Vietnam (en vietnamita: Đế chế Vinệt Nam). A partir de 1884 converteuse nun protectorado francés integrado na Unión Indochina. Entre 1940 e 1945 o país estivo baixo ocupación militar xaponesa, ao que seguiu o intento errado de crear un estado monicreque dos xaponeses e a restauración do poder colonial francés.

Historia[editar | editar a fonte]

En 1802 o nobre Gia Long logrou derrocar as forzas da dinastía Tây So'n e fíxose co control de Annam, instaurando unha nova dinastía á cabeza do país: a dos Nguyền. O 2 de xuño do mesmo ano foi coroado como o novo emperador vietnamita. Desde a cidade imperial de Huế, a beiras do río Perfume, o monarca estendía o seu poder sobre resto do país. En 1839 o nome do país, anteriormente coñecido como Vinệt Nam (越南), foi substituído polo de Đại Nam por orde do emperador Minh Mạng.

Durante as seguintes décadas os emperadores vietnamitas opuxéronse frontalmente á intromisión de misioneiros católicos e dos aventureiros franceses, e procuraron reducir a influencia das comunidades católicas que ían arraigándose no país (incluída a poboación vietnamita). O emperador Tự Đức sería o último que gobernou Vietnam con certa independencia antes da chegada dos franceses a Indochina.

Colonización francesa[editar | editar a fonte]

En 1884, o emperador Hàm Nghi, tivo que renderse ante a evidencia e aceptar o protectorado francés sobre o imperio. Así, mentres Huế seguiu sendo "capital" do imperio, o gobernador francés estabeleceu a súa residencia en Saigón e máis tarde en Hanoi, na rexión de Tonkín. En 1887, ao novo protectorado que recibiu o nome de Unión Indochina serían anexados os territorios de Camboxa e de Luang Prabang. Ademais destes territorios, uns anos máis tarde, Siam cedeu os territorios laosianos que retiña baixo o seu control.

En 1916, en plena primeira guerra mundial, o emperador Duy Tân dirixiu unha fracasada rebelión contra o poder colonial francés. Pero as autoridades francesas decatáronse dos plans, polo que foi rapidamente sufocada, os xefes executados e o emperador foi exiliado á illa de Reunión. Este fracaso non fixo senón confirmar a condición de auténticos monicreques á que quedaran reducidas as autoridades vietnamitas, co emperador á cabeza. Foi durante esta época cando os sentimentos nacionalistas empezáronse a fortalecer e adquiriron importantes influencias nalgunhas capas da poboación. Os desastres naturais ocorridos entre 1914 e 1917, e o malestar coa administración francesa sementaron o descontento que levou á errada rebelión de 1916.

Colapso da dinastía[editar | editar a fonte]

Tras o comezo da segunda guerra mundial e a Caída de Francia en mans alemás instalouse o goberno colaboracionista de Vichy. As novas autoridades francesas eran totalmente impotentes para facer fronte ás ameazas do Imperio xaponés sobre a Indochina francesa, e cando a finais de setembro de 1940 o Exército Imperial Xaponés entrou e ocupou a colonia francesa fixérono sen oposición das autoridades de Vichy. Durante a estancia xaponesa no país deu comezo a actividade dun movemento de resistencia denominado Viet Minh baixo o liderado de Hồ Chí Minh, líder vietnamita comunista.

En 1945 as autoridades xaponesas tomaron a decisión de levar a cabo unha ocupación total do territorio, á vez que proclamaban un novo estado monicreque na zona: o Imperio de Vietnam, co nomeamento de Bảou Đại como novo emperador vietnamita. En vistas á máis que próxima derrota militar do Xapón, os militares concederon a unidade territorial ao país e garantiron a súa independencia como parte da denominada Esfera de Coprosperidade da Gran Asia Oriental. Con todo, esta acción produciuse nunha data demasiado tardía como para ter algunha influencia na guerra e ser un estado viable. A comezo de agosto o novo réxime imperial achábase próximo ao colapso, mentres as actividades do Viet Minh atopábanse no seu máximo auxe. A finais de mes producíronse distintas rebelións comunistas ao longo do país, á vez que tiña lugar a Rendición do Xapón ás potencias aliadas. Neste contexto tivo lugar a toma do poder polo Viet Minh e a abdicación de Bảou Đại como último emperador de Vietnam. Aínda que o poder colonial francés foi restaurado na península indochina, o 2 de setembro tivo lugar en Hanoi a proclamación da República Democrática de Vietnam por Hồ Chí Minh.

Listaxe de emperadores[editar | editar a fonte]

Coincidindo co final da dinastía Lê en 1802, Nguyễn Phúc Ánh logrou facerse co poder e unificar o país, dándolle o nome de «Vinệt Nam». Nguyễn Phúc Ánh converteuse no primeiro emperador vietnamita baixo o nome de Gia Long, fundando así a dinastía dos Nguyễn que reinou no país até a abdicación de Bảou Đại en 1945.

Nome	Nome chinés	Reinado	Notas
Gia Long	嘉隆帝	1802 – 1820	Inicio da dinastía.
Minh Mạng	明命帝	1820 – 1841
Thiệou Trị	紹治帝	1841 – 1847
Tự Đức	嗣德帝	1847 – 1883	Comezo da colonización francesa.
Dục Đức	育德帝	1883	Reinou só durante 3 días.
Hiệp Hòa	協和帝	1883	Suicidouse.
Kiến Phúc	建福帝	1883 – 1884	Morto en estrañas circunstancias.
Hàm Nghi	咸宜帝	1884 – 1885	Anexión francesa de Tonkín.
Đồng Khánh	同慶帝	1885 – 1889
Thành Thái	成泰帝	1889 – 1907
Duy Tân	維新帝	1907 – 1916	Fracaso da Sublevación de 1916. Duy Tân foi exiliado á illa da Reunión.
Khải Định	啟定帝	1916 – 1925
Bảou Đại	保大帝	1926 – 1945	Ocupación xaponesa durante a segunda guerra mundial. Final da dinastía.