Conversa:Vaca

Untitled

Ata que punto se sostén a afirmación de que "na Galicia rural non existe a diferenciación entre "touro" -enteiro- e "boi" -castrado- que resulta común no castelán"? Paréceme chocante, pois coñezo microtopónimos tales como O Toural e O Boial, que suxiren que esta distinción é frecuente, se non de uso xeral. Xoacas_{(non te me poñas así)} 22:04, 20 de maio de 2010 (UTC)

• Esa afirmación ten que estar errada. --Atobar ^{(conversa comigo)} 22:07, 20 de maio de 2010 (UTC)

Nos dicionarios si se fai a diferenza; non vexo por que na Galicia rural ten de ser distinto. --Atobar ^{(conversa comigo)} 22:08, 20 de maio de 2010 (UTC)

• Non está errada nin moito menos: no galego popular o macho -semental ou capado- é boi e a femia vaca. É consecuencia da diferenciación en castelán entre toro (enteiro) e buey (capado) o que vos despista e que, desgraciadamente, se pode estar impoñendo en galego, a través do galego urbanita e os dicionarios. Hai contos, refráns, locucións e léxico de todo tipo que abonan o uso de boi como animal enteiro, semental, e podo darvos mil exemplos. Sei do que falo, e touro con ese significado (macho da vaca) é escaso e moderno, a non ser, claro, de que falemos de touros de lida, que eses si que son touros. Non me toquedes esa frase que é absolutamente real. Pedro --Lameiro ^(conversa) 23:00, 20 de maio de 2010 (UTC)
  • • Daquela, se non entendo mal, tanto touro coma boi son as denominacións para o boi non castrado. E só boi (e non o touro) para boi castrado. É? --Atobar ^{(conversa comigo)} 23:18, 20 de maio de 2010 (UTC)
    • Non: boi é a denominación en calquera das dúas situacións. Case sempre, polo que non me vale esa paridade tanto touro coma boi. Touro é unha denominación urbanita e moderna do animal enteiro. Pedro --Lameiro ^(conversa) 23:23, 20 de maio de 2010 (UTC)
      • Adenda: en Galicia non se adoita capa-los bois (¿adoitaba?). O campesiño que tiña bois usábaos para arar, para turrar do carro e, cando cadraba, para aboia-las vacas. Pedro --Lameiro ^(conversa) 23:26, 20 de maio de 2010 (UTC)
      • Non estou de acordo de todo co que dis, Lameiro: se non lembro mal, Abel Bouhier refire entre os anos 50 e 60 o uso tradicional do touro e do porco comunais que se criaban como sementais, un por aldea, alomenos na zona da Limia e val de Verín, distinguíndoos dos castróns para cebar ou para tiro. Falo de memoria, pero podo revisalo se cómpre. Xoacas_{(non te me poñas así)} 23:36, 20 de maio de 2010 (UTC)

Por partes: Primeiro, o VOLGA di que vacúa non che hai. Segundo, a praza do Toural en Compostela, os múltiples tourais que se atopan en aldeas varias, eses de onde ven se non é de touro? Non sei a que tipo de animal se refire esa palabra, pero que a palabra existe paréceme claro, alén do que diga o VOLGA, que di que si. Xoacas_{(non te me poñas así)} 23:29, 20 de maio de 2010 (UTC)

Adenda (eu tamén): editei o artigo antes de ver estes comentarios aquí, e se cadra hai que reverter a edición. Xoacas_{(non te me poñas así)} 23:30, 20 de maio de 2010 (UTC)

• Ía dicir que Vamos a ver pero mellor non, ¿verdá? O VOLGA non responde a vacúa nin a vacuna (aquí remite a vacina, que é outra historia), pero busca vacún e xa verás. Segundo: claro que houbo bois e porcos comunais, e fronte a esa fonte eu podo darche outras que falan do boi do concello e similares co mesmo significado; debo supoñer que ese Abel Bouhier recollía etnografía, non léxico (que é do que estamos a falar). Hóuboos en moitos sitios e ata máis cerca no tempo, pero eran bois comunais. Terceiro: co dos topónimos xa me cazaches, pero que conste que ese Toural de Compostela significaba feira de gando, á que ían bois e vacas. Pode que iso implique que o uso de touro non sexa tan moderno como cría pero sosteño o do uso común para boi e esporádico para touro. Cuarto: o VOLGA (e humildemente eu) admitimos a existencia no galego da voz touro; a influencia do castelán vén de moi vello. E quinto: non teñas présa en reverter ou deixalo estar, xa haberá tempo. Insisto nos mil exemplos de uso común para boi e reducido para touro. ¡Mi que discutirme a min isto! Pedro --Lameiro ^(conversa) 23:51, 20 de maio de 2010 (UTC)
  • O TILGA [4] ofrece 283 aparicións para touro fronte a 940 para boi. As de touro son en boa parte referidas a textos sobre touros de lida. Constantino García (Glosario de voces...) localiza touro en 5 lugares dos 45 dos que recolleu léxico (non tódolos lugares deron información de tódolos conceptos), pero dá como voz común a de boi. Seguiremos buscando. Pedro --Lameiro ^(conversa) 00:02, 21 de maio de 2010 (UTC)
  • Eu na aldea (As Oiras, Alfoz, por exemplo) escoito espontaneamente boi para semental, touro practicamente nunca o escoito a galego-falantes do rural. Penso que o Pedro xa deixou bastante clara a cuestión. --Xoán Carlos Fraga 08:17, 21 de maio de 2010 (UTC)

• Dise, supoño que por todo o país, que "anda a vaca ó boi", así que, seguindo isto, o boi non está capado por definición. Eu volvería atrás e máis que falar da Galicia rural, falaría da Galicia gandeira (labrega), onde non se teñen bois pra xogar con eles, e os que hai, está capados pra que sexan máis mansiños, creo, e non sei se pra comelo tamén hai que capalo coma o porco, polo que o touro sen capar pouco servizo fai. Conclusión: boi e touro son máis ou menos sinónimos. E a min os bois recórdanme os versos de Rosalía:

Vendéronlle os bois, vendéronlle as vacas, o pote do caldo i a manta da cama. ..."Pra Habana". --Hipólito 17:40, 21 de maio de 2010 (UTC)

En calquera caso (e hai que ver o que dá de si unha vaca) a redacción castelancéntrica ("...a diferenciación entre "touro" -enteiro- e "boi" -castrado- que resulta común no castelán...") non me convence nin un pelo. Se decidides volver atrás tédeme coidado con iso, facédeme o favor, que non están os tempos para caralladas. Xoacas_{(non te me poñas así)} 19:25, 21 de maio de 2010 (UTC)

Eu dou por suposto que este artigo fala o mesmo da vaca que do macho. Se alguén ten outro punto de vista agradeceríalle que o exprese antes de que sexa tarde (para min). Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 19:55, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Eu tamén asumo que se deben describir nun mesmo artigo boi e vaca; e que o título vaca lle acae máis có de boi. Só cabería diferenciar unha sección para o touro de lida, que remitiría a un artigo principal tauromaquia. Vexo agora ese comentario, xa vello, que fas sobre a dicotomía boi vs touro: "En calquera caso ... a redacción castelancéntrica ("...a diferenciación entre "touro" -enteiro- e "boi" -castrado- que resulta común no castelán...") non me convence nin un pelo". ¿Que é o que non te convence? ¿que esa diferenciación sexa común no castelán ou que non o sexa en galego? ¿Que necesitas para convencerte? Un último detalle que has de corrixir: ubre é masculino. Vou lendo o que escribes e paréceme interesantísimo, aínda que algunhas afirmacións habería que matizalas ou referencialas. Pero xa teremos tempo. Saúdos, Pedro --Lameiro ^(conversa) 20:06, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

Referíame a que a Galipedia tome como norte o castelán, só iso. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 20:08, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Niso, totalmente de acordo, pero resalta-la diferente concepción de buey/toro en castelán fronte ó maioritario -con creces- boi galego non é tomar nada como norte. Esta longa discusión reflicte que entre nós tamén parece haber calado esa dicotomía e trátase de insistir en que a presenza de boi para designa-lo macho enteiro ou capado é cousa vella e maioritaria, que está sendo socavada pola presión castelá de toro>touro. Pedro --Lameiro ^(conversa) 20:17, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

Léxico

Dúas dúbidas sobre vocabulario:

• Como se chama a campaíña que levan as vacas pendurada do pescozo?
• Como se chama a femia do cabalo?

Seguirei preguntando. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 21:49, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

campaíña, se é pequena; choca, chocalla se é grande; a femia do cabalo: egua ou besta. Pedro --Lameiro ^(conversa) 21:58, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

Para min, o da vaca é o chocallo, con O, pero supoño que dependerá da zona. Todos figuran no Gran Xerais. imaxino que dependerá un pouco da zona. --Atobar ^{(conversa comigo)} 01:14, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Si, claro. Eu din as formas máis comúns. Chocallo (A boi vello, chocallo novo), cinzarra (e var.), chocarelo, esquila ou esquilón son tamén sinónimos pero menos estendidos. O que xa non sei é se conteñen matices (tamaño, forma, material) que se nos escapan. Pedro --Lameiro ^(conversa) 10:38, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

A vaca, de Castelao

Xoacas: non podemos de ningún xeito transcribir unha cita de Castelao en castelán. Terás que copia-la cita en galego ¿queres que cha mande? Pedro --Lameiro ^(conversa) 22:56, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

Si, por favor. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 23:29, 5 de xaneiro de 2011 (UTC)

Recollín dous conxuros contra o mal de ollo ás vacas, que están publicados nun libro de Lisón Tolosana. Este home era aragonés e, normalmente, as súas recollidas de frases/ditos/refráns/oracións/conversas adoecían bastante de incorreccións serias, sobre todo de ortografía. Agora os conxuros están na mesma forma na que aparecen no libro, con puntos, comas, acentos e de todo. O que non teño claro é se convén corrixilo a un galego máis comme il faut. De ser así, que faríamos daquela con Castelao? Acéptanse ideas. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 11:20, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

O segundo conxuro parece que está mal recollido, frases como esta non a vexo na boca dun falante habitual de galego do mundo rural: "Tres te ollaron e eu fun un dellos, Dios che desolle por mi e por ellos", eu procuraría fontes máis fiables no lingüístico.--Cheluco 11:32, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Ese era outro problema de Tolosana, normal nun castelánfalante, pero o caso é que así é a fonte. Sempre cabe a posibilidade, se queres, de normativiza-lo texto e incar en nota a rodapé as palabras que se corrixiron, pero, en principio, eu nunca tocaría unha cita. E menos de Castelao. Pedro --Lameiro ^(conversa) 11:36, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Si pero iso lévanos a outro problema, nunha enciclopedia en galego debemos recoller unha cita textual que sabemos que dificilmente foi realmente así?, ese ellos, dellos é case imposible que formase parte do conxuro orixinal, da fonte da que a recolleu o autor.--Cheluco 11:43, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

É como di Xoacas, as transcricións do galego nese libro carecen do máis mínimo rigor:"Si o médico pódeles facer algo...), "xa le hemos quitado a sombra". Como podemos en conciencia manter ese tipo de formas por moi textuais que sexan se sabemos que son irreais.--Cheluco 11:59, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Esa é outra discusión: a de se unha fonte é fiable ou non e de en base a qué podemos descualificar uns estudos etnográficos polo feito de estaren nun galego penoso. Aí non entro e non serei eu quen diga que Lisón Tolosana non é un informante fiable no fondo do que escribe e á marxe da súa gramática. Pero a pregunta de Xoacas era se respectaba a fonte ou se corrixía a cita nun galego comme il faut. E nese aspecto eu creo que non debemos: se se copia a cita, respéctese a cita. Pedro --Lameiro ^(conversa) 12:06, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Pero o que se recolle no artigo é o conxuro, un texto que se supón tradicional, e o que damos é unha versión nun "galego penoso" , ninguén discute os coñecementos etnográficos de Lisón Tolosana, o que digo é que desde o meu punto de vista debiamos procurar en fontes que fosen fiables tamén desde o punto de vista lingüístico.--Cheluco 12:15, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

A ver que vos parece esta solución de compromiso: corrixo a cita a galego normativo (vou ter que facer unhas cantas suposicións) remitindo a unha nota co texto na forma orixinal. Sobre si "sabemos que dificilmente foi realmente así", hai que recoñecer que o galego acastrapado existe, e non debe estrañarnos en falantes que teñen diante a un castelanfalante con acento de Huesca. A fiabilidade de Lisón Tolosana no que respecta á antropoloxía galega está fóra de dúbida, e dígoo coa mágoa de ter que recoñecer que estudaron moitos aspectos do noso país xentes de fóra mellor que xentes de dentro. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 12:17, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Outra alternativa: ¿queres un ensalmo concretamente contra o meigallo das vacas? ¿contra o costro sanguinolento? ¿Váleche un sucedido? Material hai dabondo de fontes ben fiables (Risco, Nós) ou non tanto (Lis Quibén). Ti pide por esa boca que todo é poñerse a buscar. Pedro --Lameiro ^(conversa) 12:25, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

O que me refería era a que o conxuro en orixe non podía conter eses formas pero tes razón en que fronte a un castelanfalante, a fonte puido moficalo para unha versión acastrapada. A min a solución que propón Lameiro paréceme unha magnífica solución.--Cheluco 12:28, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Pois nada, Lameiro, como diciamos de cativos: caga bola. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 12:36, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Por exemplo:

Aire da vaca marela/ sai das tripas e vai prá tes,/ sai da tes e vaite pró coiro,/ sai do coiro e vaite prós pelos,/ salte dos pelos e vaite prós cornos,/ e salte dos cornos e vaite pró mar/ donde non sintas o galo cantar/ nin galiña cacarexar./ Con el poder de Dios y de la Virgen María/ un padrenuestro y un Ave María. Isto é de Vicente Risco:"Etnografía: cultura espritual", en Historia de Galiza, dirixida por Otero Pedrayo, I, 478. Segue o esquema clásico neste tipo de ensalmos, que consiste en obrigar á causa do mal a que saia do animal e se vaia a onde non pode facer ningún mal. A oración final, en castelán, resulta habitual nos ensalmos (con Deus falábase en castelán).

Louvado san Breixe/ vou munxir a marela/ adepárame bo leite (Vicente Llópiz).

A tía Xuana do Lameiro contoume o que sigue: Certo día do mes das frores, veu certa muller do lugar pedirme un pouco de leite mais eu, que o necesitaba, non llo quixen dar. Mais ó ir munguil-a vaca, en vez de darme leite, empezou a soltar sangue. Fíxenlle unha cruz no lombo, boteille auga bendita y-ó momento deixou de soltal-o sangue. Púxenm’a ferver aquil leite, pra que se presentase elí a que m’embruxara a vaca e así socedeu, que ó pouco tempo preséntasem’a bruxa dicíndome que por Dios sacase o leite do lume, e que nunca me volvería a faguer ningún mal, y-asina o fixen (recollido en Sober; PÉREZ FERNÁNDEZ, S.: "Archivo filolóxico e etnográfico de Galizia" en Nós 2, 1920, 17.)

Abonda, supoño. Pedro --Lameiro ^(conversa) 13:17, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

Gracias, compañeiro. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 13:21, 6 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Non é correcto dicir que un capítulo do Sempre en Galiza de Castelao estea adicado á vaca, porque dá a impresión de que o está na súa totalidade. Adícalle só un fragmento do capítulo XXXII do Libro I, onde tamén fala simbolicamente da árbore e do peixe en termos análogos e realiza unha descrición visionaria de como será, ou de como lle gustaría que fose, a Galiza do futuro. Tampouco é exacto incluir a cita nun epígrafe titulado Literatura galega, xa que Sempre en Galiza é unha obra de carácter completamente ensaístico e non literario. Aproveito para te felicitar polo teu interesante traballo, Xoacas. --Paradanta (Cóntame) 17:10, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Só un matiz, o ensaio é tamén unha forma literaria, e concretamente o Sempre en Galiza aparece nos manuais de literatura galega, no que teño a man que é o de Dolores Vilavedra está recollido.--Cheluco 17:16, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Eu entendo por literatura outra cousa que exclúe do seu concepto ao ensaio, pero se así vén nos manuais de literatura non teño nada que dicir. Un saúdo. --Paradanta (Cóntame) 17:19, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Tede presente que este texto da vaca foi escrito por Castelao na primeira metade de 1936, aínda que non sei se se publicou algunha vez antes da editarse Sempre en Galiza en 1944. Castelao preséntao dicindo: "Para regalñia de Bóveda -o home organizador e traballador- compuxen tres afiches con destino á propaganda que se aveciñaba [fala da propaganda polo Estatuto de 1936] Compúxenos eu -o animador de ilusións- para louvar as tres formas de riqueza galega. Velos aí van". E a seguir veñen O albre, A vaca e O peixe. Pedro --Lameiro ^(conversa) 17:44, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Xa, pero o que se debe dicir no artigo é de onde se tira a cita textual que se transcribe, e neste caso é do Sempre en Galiza. É dicir, se cadra publicouna antes nalgures ou se cadra non, pero a cita está extraída do Sempre en Galiza e iso é o que debe figurar na referencia. --Paradanta (Cóntame) 17:48, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Si, si, seino, pero era só para contextualizar este textiño no tempo e na intención, en torno ó que discutides sobre ensaio/literatura ou sobre o pasado e o futuro do país. Non tiña (eu) máis intención. Pedro --Lameiro ^(conversa) 18:15, 8 de xaneiro de 2011 (UTC)

Anatomía

Eu dou por rematado o meu traballo neste artigo. Vexo algunhas cousas mellorables, pero non teño eu capacidade para melloralas. Refírome ó apartado de anatomía: non lle vexo moito sentido completalo explicando características da vaca que son compartidas por calquera outro ruminante (o propio apartado do aparello dixestivo é excesivo xa); só parece lóxico deterse naqueles aspectos do animal que o singularizan, como a súa condición de animal leiteiro, por exemplo (Lameiro deixou na miña páxina de conversa unha serie de ligazóns que son útiles). Eu limitaría esta sección a unha descrición máis ou menos pormenorizada dende o punto de vista da súa morfoloxía externa, e pouco máis. Se alguén se anima a meterlle o dente, este artigo pode quedar ben fermoso. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 12:35, 11 de xaneiro de 2011 (UTC)

Aproveitamento/Carne/Vacinas

Unha precisión sobre estas seccións do artigo. Tal como está escrito a sección "Carne" parece que a actina e miosina forman parte do tecido conxuntivo do músculo, cando forman parte da propia fibra muscular. O artigo actualmente di así:

"A carne de vaca ten aproximadamente un 75% de auga, un 20% de proteínas e un 5% de graxas, carbohidratos e minerais. O músculo contén no seu interior grupos de fibras microscópicas formadas polas proteínas actina e miosina, e que compoñen o tecido conectivo, máis abundante canto máis sometido a exercicio está o animal, e responsable da dureza da carne. O castrado dos bois criados para carne busca, precisamente, que o animal sexa menos activo e teña unha carne máis mol. Igualmente a crianza dos bois de Kobe, que reciben masaxes ó longo do lombo, ten por obxectivo manter ó animal relaxado e evitar a tensión muscular[11]."

Unha redacción alternativa podería ser (en cursiva as modificacións):

A carne de vaca ten aproximadamente un 75% de auga, un 20% de proteínas e un 5% de graxas, carbohidratos e minerais. O músculo está formado principalmente por fibras (células) musculares e tecido conxuntivo. As células musculares están cheas das proteínas fibrilares actina e miosina, que causan a contracción muscular. O tecido conxuntivo contén as proteínas coláxeno e elastina, graxa intramuscular e outros compoñentes. As proteínas musculares son máis abundantes canto máis sometido a exercicio está o animal, e son responsables da dureza da carne. O castrado dos bois criados para carne busca, precisamente, que o animal sexa menos activo e teña unha carne máis mol. Igualmente a crianza dos bois de Kobe, que reciben masaxes ó longo do lombo, ten por obxectivo manter ó animal relaxado e evitar a tensión muscular[11].

Outra cousa referente á vacina da varíola de Jenner. A varíola das vacas (cowpox) non é o mesmo ca a varíola humana (smallpox) e son doenzas producidas por virus diferentes, aínda que moi parecidos. O obxectivo de Jenner era vacinar contra a varíola humana, e el o que viu era que os leiteiros que se contaxiaron co virus da varíola das vacas (benigna) nunca contraían a varíola humana (moito máis grave), porque os virus son parecidos e comparten antíxenos. Este método de vacinación era moito máis seguro ca a práctica da "variolación" (popular na época de Jenner) na que se usaba o verdadeiro virus da varíola humana (xa no artigo se di que se practicaba en Turquía e levouna a Inglaterra a muller do embaixador inglés na corte do Sultán). Tal como está redactado o artigo parece que as dúas enfermidades son a mesma cousa.

O termo vacina procede de vaca, precisamente, e foi proposto por Pasteur en honor a Jenner.--Miguelferig (conversa) 20:30, 20 de xuño de 2012 (UTC)

• Eu creo que parte dese texto ("O músculo está formado principalmente por fibras (células) musculares e tecido conxuntivo. As células musculares están cheas das proteínas fibrilares actina e miosina, que causan a contracción muscular. O tecido conxuntivo contén as proteínas coláxeno e elastina, graxa intramuscular e outros compoñentes") sobra neste artigo sobre a vaca e debería estar descrito no artigo carne ou músculo, se non o está xa. Dar esa información para a vaca, concretamente, non ten lóxica e pode dar a entender que outras carnes non sexan así. Do resto, nada que obxectar. E grazas por ese dato da vacina de Jenner e da "variolización" humana, que descoñecía. Xa me sorprendera a min que Sarmiento dixera no século XVIII que a vacina contra as vexigas se practicaba, en Lugo, "desde tiempo inmemorial". Agora o entendo. Pedro --Lameiro ^(conversa) 21:16, 20 de xuño de 2012 (UTC)

Tenia

Credes que sería interesante engadir algo sobre a tenia que lle transmite a vaca ao home? O ciclo vital deste verme vincula as dúas especies, vaca e home. Podía engadirse un capitulo breve no apartado de Bioloxía, despois de Xenoma, titulado Parasitoloxía (ou algo similar) que dixese algo como isto:

As vacas poden transmitirlle ao ser humano a tenia da especie Taenia saginata cando este come carne de vaca pouco cocida que conteña os cisticercos (larvas) da tenia, que á súa vez a vaca adquiriu ao comer herba contaminada con ovos do verme procedentes de feces humanas.Miguelferig (conversa) 28 de xullo de 2013 ás 22:01 (UTC)

Eu penso que si, que esa información é moi interesante para o artigo, e incluso cun pouco máis de información non viría mal. Saúdos, --Elisardojm (conversa) 29 de xullo de 2013 ás 22:17 (UTC)

Pois entón podo engadir algo e quedaría así:

As vacas poden transmitirlle ao ser humano a tenia da especie Taenia saginata cando este come carne de vaca pouco cocida que conteña os cisticercos (larvas) da tenia, que á súa vez a vaca adquiriu ao comer herba contaminada con ovos do verme procedentes de feces humanas. Unha vez inxeridos os ovos pola vaca, os cisticercos da tenia enquístanse principalmente na musculatura, sobre todo nos músculos maseter, corazón, lingua, costas, diafragma e intercostais, e en menor medida no esófago, a graxa do fígado, pulmóns, ganglios linfáticos e tecido celular subcutáneo, orixinando a cisticercose bovina, que moitas veces é asintomática. Segundo a normativa comunitaria e española a inspección sanitaria da carne debe realizarse examinando a lingua, esófago, corazón, diafragma, maseter e superficies da canal..

Miguelferig (conversa) 30 de xullo de 2013 ás 22:06 (UTC)

Moi ben, dálle. Saúdos, --Elisardojm (conversa) 31 de xullo de 2013 ás 08:34 (UTC)

Redirección Bos

Bos, xénero ao que pertence a vaca (e o touro, o seu macho) redirixe aquí. Pero hai moitas outras especies neste xénero, por exemplo:

• Bos primigenius
• Bos javanicus``
• Bos gaurus
• Bos frontalis
• Bos grunniens
• Bos taurus (que tamén redirixe aquí, desta vez correctamente)
• Bos indicus, e
• Bos sauveli

Como se ve, algunhas destas especies teñan xa páxina propia na Galipedia (e as outras están pendentes de edición), polo que, obviamente, debería eliminarse esta redireccion. Que, por outra parte, impide que se faga un artigo titulado Bos e referido ao conxunto do xénero (a non ser que se utlice o artificio de Bos (xénero)). Véxanse, por exemplo, en:Bos, es:Bos, ca:Bos, fr:Bos, pt:Bos, etc.
Polo tanto solicito que se elmine dita referencia para poder editar (por exemplo, eu mesmo), o artigo Bos. --Xoio^{Éche o que hai} 9 de outubro de 2014 ás 13:34 (UTC)

Se hai unha redirección simple, o único que tes que facer é borrar o de #REDIRECCIÓN[[Vaca]] e facer o artigo en Bos directamente. O único haberá que botarlle un ollo ás ligazóns. --Norrin ^(Fálame) 9 de outubro de 2014 ás 13:48 (UTC)

Concordo con eliminar a redirección e facer o que di Usuario:Xoio. Piquito (conversa) 9 de outubro de 2014 ás 14:11 (UTC)

Celebro que Piquito estea de acordo (no é por nada, pero a cousa é ben evidente). O malo, Norrin, é que eu non sei como facer iso.--Xoio^{Éche o que hai} 9 de outubro de 2014 ás 14:27 (UTC)

Bos xa está baleira, só tes que editar alí. --Norrin ^(Fálame) 9 de outubro de 2014 ás 14:30 (UTC)

Moitas grazas. Pero como son un chico listo, xa me din de conta do que tiña que facer, e xa borrei a redirección e estou comezando a editatr o xénero Bos. --Xoio^{Éche o que hai} 9 de outubro de 2014 ás 14:37 (UTC)

Ligazóns externas modificadas (agosto 2018)

Ola compañeiros editores,

Acabo de modificar 2 ligazóns externas en Vaca. Por favor tomádevos un momento para revisar a miña edición. Se tedes calquera pregunta, ou precisades que o bot ignore ben estas ligazóns ou ben a páxina por completo, por favor visitade este FAQ para máis información. Fixen os seguintes cambios:

• Engadiuse o arquivo https://www.webcitation.org/6G0K1gyYt?url=http://www.therioruminant.ulg.ac.be/notes/200910/R02_Prerequis%20anatomo-physio_male_2010.pdf á ligazón http://www.therioruminant.ulg.ac.be/notes/200910/R02_Prerequis%20anatomo-physio_male_2010.pdf
• Engadiuse o arquivo https://web.archive.org/web/20090126233331/http://selectsires.com/reproductive/reproductive_anatomy_spanish.pdf á ligazón http://www.selectsires.com/reproductive/reproductive_anatomy_spanish.pdf
• Engadiuse o marcador {{ligazón morta}} á ligazón http://mediorural.xunta.es/areas/gandaria/razas_autoctonas/bovina/vianesa/

Por favor revisade o FAQ para máis información sobre cómo correxir erros do bot.

Saúdos.—InternetArchiveBot (Informar de erros) 28 de agosto de 2018 ás 09:23 (UTC)

Ligazóns externas modificadas (setembro 2018)

Ola compañeiros editores,

Acabo de modificar 2 ligazóns externas en Vaca. Por favor tomádevos un momento para revisar a miña edición. Se tedes calquera pregunta, ou precisades que o bot ignore ben estas ligazóns ou ben a páxina por completo, por favor visitade este FAQ para máis información. Fixen os seguintes cambios:

• Engadiuse o arquivo https://web.archive.org/web/20121011052223/http://www.genomecanada.ca/medias/PDF/FR/BovineGenomeSequencingProgram.pdf á ligazón http://www.genomecanada.ca/medias/PDF/FR/BovineGenomeSequencingProgram.pdf
• Engadiuse o arquivo https://web.archive.org/web/20100214160827/http://www.balmis.org/exp_vac.htm á ligazón http://www.balmis.org/exp_vac.htm
• Engadiuse o marcador {{ligazón morta}} á ligazón http://mediorural.xunta.es/areas/gandaria/razas_autoctonas/bovina/caldela/
• Engadiuse o marcador {{ligazón morta}} á ligazón http://mediorural.xunta.es/areas/gandaria/razas_autoctonas/bovina/frieiresa/
• Engadiuse o marcador {{ligazón morta}} á ligazón http://mediorural.xunta.es/areas/gandaria/razas_autoctonas/bovina/limia/

Por favor revisade o FAQ para máis información sobre cómo correxir erros do bot.

Saúdos.—InternetArchiveBot (Informar de erros) 8 de setembro de 2018 ás 03:12 (UTC)

Ligazóns externas modificadas (xullo 2019)

Ola compañeiros editores,

Acabo de modificar 1 ligazóns externas en Vaca. Por favor tomádevos un momento para revisar a miña edición. Se tedes calquera pregunta, ou precisades que o bot ignore ben estas ligazóns ou ben a páxina por completo, por favor visitade este FAQ para máis información. Fixen os seguintes cambios:

• Substituiuse a ligazón arquivada https://www.webcitation.org/6G0K1gyYt?url=http://www.therioruminant.ulg.ac.be/notes/200910/R02_Prerequis%20anatomo-physio_male_2010.pdf co arquivo https://web.archive.org/web/20120112205939/http://www.therioruminant.ulg.ac.be/notes/200910/R02_Prerequis%20anatomo-physio_male_2010.pdf na ligazón http://www.therioruminant.ulg.ac.be/notes/200910/R02_Prerequis%20anatomo-physio_male_2010.pdf

Por favor revisade o FAQ para máis información sobre como corrixir erros do bot.

Saúdos.—InternetArchiveBot (Informar de erros) 1 de xullo de 2019 ás 12:25 (UTC)

Problemas ó arquivar ligazóns no artigo (setembro 2019)

Ola. Durante o proceso de arquivado déronse erros para unha ou máis ligazóns enviadas para o seu arquivo. Abaixo inclúense as ligazóns que tiveron un problema coa seguinte mensaxe de erro.

• http://www.mapa.es/estadistica/pags/anuario/2009/Anuario_2009.pdf co erro

Esta será a única notificación en relación a estas ligazóns e non se farán máis intentos de arquivar estas ligazóns.

Saúdos.—InternetArchiveBot (Informar de erros) 19 de setembro de 2019 ás 04:49 (UTC)