Asemblea Federal da Rexión Galega

Asemblea Federal da Rexión Galega
Tipo	congreso
País	Galicia
	[ editar datos en Wikidata ]

A Asemblea Federal da Rexión Galega foi un cumio formado por representantes do Partido Republicano Democrático Federal para ratificar o Proxecto de Constitución para o futuro Estado Galego, elaborado catro anos antes. A asemblea tivo lugar entre o 2 e o 7 de xullo de 1887 na Escola Normal de Lugo.^[1]

Antecedentes[editar | editar a fonte]

O federalismo, liderado por Pi i Margall, fora a corrente maioritaria do republicanismo español durante o Sexenio Democrático. Con todo, a inestabilidade da I República (1873-1874), en boa parte provocada polas consecuencias da rebelión cantonal, lastrou a implantación do novo réxime e acabaron por abocalo ao fracaso. A I República foi seguida na Restauración borbónica, onde o parlamentarismo foi notablemente alterado polos mecanismos de fraude electoral. Dentro do propio republicanismo, o predominio federal semellaba dar paso a unha nova etapa na que o pensamento de Castelar, unitario, se impuña. Foi así, na década de 1880 o Partido Republicano Federal comezara unha tarefa de reconstrución. Apoiados no pensamento de Pi i Margall, que en 1877 publicara a obra na que sistematizou o seu pensamento, Las Nacionalidades, en xuño de 1883, os federalistas reunidos na Asemblea de Zaragoza elaboraron un proxecto de constitución para unha hipotética federación española no futuro.^[2]

Nos meses previos varios grupos republicanos de distintas partes de España elaboraran unhas constitucións para os seus territorios, entre eles o Comité Executivo galego. En decembro de 1886, os federalistas galegos nunha asemblea na Coruña formaron unha comisión para que preparase un informe sobre o proxecto de Constitución do futuro Estado Galego, para que esta Asemblea valorase a ratificación dese proxecto en 1887.

Participantes[editar | editar a fonte]

Participan no encontro os seguintes representantes:^[1]

O presidente, representante por Ribadeo, Segundo Moreno Barcia.^[3]
O vicepresidente, representante por Lugo, Manuel Mosquera Lequerica.
O secretario, representante por Viana, José Núñez e Núñez.
O secretario, representante por Ribadeo, Manuel Castro López.
Os representantes por Becerreá, José Soto e Torre, Juan María Muñoz.
Os representantes por Betanzos, José Porto García, Germán Lenzano Monfortín.
O representante por Cambados, Braulio Montojo.
O representante por Corcubión, Federico Tapia Segade.
O representante pola Coruña, Gonzalo Pita da Veiga.
O representante por Lugo, Bernardo Abuín e Sal.
O representante por Mondoñedo, Manuel Leiras Pulpeiro.
O representante por Monforte, Manuel Díaz Losada.
Os representantes por Quiroga, Francisco Rebollo Bande, José Rodríguez González.
Os representantes por Santiago, Faustino de Orantes e Magallón, Policarpo Nava.
Os representantes por Tui, Juan Domínguez Troncoso, Luis Reboredo.
Os representantes por Valdeorras, Modesto Moirón, José Fernández Carballo.
O representante por Vigo, Joaquín Rey Calvo.
O representante por Vilalba, Marcelino Losada Varela.
O representante pola prensa federal, Aureliano J. Pereira.

Debates[editar | editar a fonte]

As sesións transcorreron entre o 2 e o 7 de xullo. Nelas, os representantes, discutiron os diversos capítulos propostos na redacción do Proxecto de Constitución para o futuro Estado Galego de 1883. Unha das cuestións máis polémicas foi o sufraxio feminino que se recoñecía no artigo 23º para as mulleres que contasen con estudos académicos. M. Moyrón, secundado por Domínguez Troncoso, representante de Tui, manifestouse contra a redacción do artigo por diferenciar entre as mulleres alfabetizadas, que poderían votar, e as que non, pois "a conveniencia aconsellaba negárllelo a unhas e a outras" reparando na súa argumentación na falta de precedentes no mundo e en que a Constitución de Zaragoza (a proposta polos republicanos federalistas en 1883) nada establecía sobre o asunto.^[1] Pola contra, Aureliano Pereira defendeu a redacción do artigo. Finalmente votaron a favor do voto feminino dezanove representantes, fronte tres en contra e tres abstencións. Leiras Pulpeiro, expresara reparos aínda que se sumou o voto maioritario, rogando que a aplicación do voto da muller chegase tras catro anos de República federal para que "ela puidera apreciar as excelencias" do novo sistema.^[1] Os aspectos que máis consensos espertaron foron aqueles referidos os dereitos e liberdades individuais así como as garantías dos mesmos.

Pi i Margall, líder do federalismo, enviou un telegrama que foi recibido e lido na sesión do 6 de xullo: "Galicia quixo xa durante a guerra con Francia establecer o sistema federal. Práceme vela agora ocupada en discutir a súa futura Constitución. Polo unitarismo van perdendo todas as rexións a súa iniciativa, a súa personalidade e a súa vida: só pola federación cabe salvalas, traballaremos todos por realizar esta última esperanza dos pobos. Saúde á Asemblea Federal Galega".

A diferenza das sesións dos días previos, a do día 7 de xullo foi a porta pechada. Nela aprobaron a coalición entre o Partido Republicano Democrático Federal e o Partido Republicano Progresista de Ruíz Zorrilla e renovouse o Comité Executivo quedando integrado por Segundo Moreno, Manuel Mosquera Lequerica, Braulio Montojo, Manuel Leiras Pulpeiro e José Núñez y Núñez. Ademais, os asistentes decidiron custear da súa conta unha tiraxe de 2 000 exemplares do Proyecto de Constitución para el futuro estado gallego que foi impreso na Imprenta José Míguez Peinó y Hermano nese ano. A edición ademais do articulado inclúe as actas das sesións.