Libra chipriota

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Libra chipriota †
Κυπριακή λίρα en grego
Código:CYP
Ámbito:Chipre Chipre
Símbolo:£C
Fracción:100 céntimos
Moedas:1, 2, 5, 10, 20, 50 céntimos
Billetes:1, 5, 10, 20 CYP
Emisor:Banco Central de Chipre
Taxa de troco:
fixa
1 EUR = 0,585274 CYP
Oficial até o 31-12-2007

A libra chipriota (en grego: κυπριακή λίρα/kipriakí lira, en turco: Kıbrıs lirası) foi a moeda oficial de Chipre até o 31 de decembro de 2007. O código ISO 4217 es CYP e a súa abreviatura é £C. Estaba dividida en 100 céntimos. Tamén é coñecida como lira chipriota polo nome que recibe nas dúas linguas oficiais da illa.

Historia[editar | editar a fonte]

Os británicos introduciron o sistema da libra en Chipre en 1879 cunha taxa de troco de 1 CYP = 180 piastras turcas. Até 1972 mantívose cunha paridade fixa respecto da libra esterlina, e ao principio dividíase en 20 xilins (σελίνι/σελίνια, şilin) e o xilin á súa vez dividíase en 9 piastras (γρόσι/γρόσια, kuruş) e a piastra en 40 para. Esta última denominación nunca chegou a utilizarse en moedas ou billetes, pero si nos selos de correos.

En 1955, Chipre adoptou o sistema decimal, dividindo á libra en 1.000 mils (μιλς, mil). De forma coloquial, a moeda de 5 mils era coñecida como "piastra" (aínda que non valía o mesmo), e a de 50 mils como "xilin" (que si valía o mesmo). A división cambiouse a 100 céntimos (σεντ, sent) en 1983. Durante este tempo, a moeda máis pequena en circulación foi a de 5 mils, que se cambiou ao nome ao de ½ céntimo, con todo pronto se desmonetizou.

Cara ao euro[editar | editar a fonte]

O 1 de xaneiro de 2008 a moeda nacional chipriota foi substituída polo euro. Líbraa entrou no ERM II o 2 de maio de 2005 e estableceuse unha taxa de troco de CYP 0,585274 ±15%. A solicitude formal para utilizar o euro realizouse o 13 de febreiro de 2007. O 16 de maio de 2007, Chipre xunto con Malta recibiron a aprobación da Comisión Europea para utilizalo e a decisión foi confirmada polo Parlamento Europeo o 20 de xuño de 2007 e polos dirixentes da Unión Europea o 21 de xuño de 2007. A taxa de troco permanente de 1 EUR = 0,585274 CYP decidiuse o 10 de xullo de 2007 polos ministros de economía dos países membros da UE. Dende o 12 de xullo de 2007, a taxa de troco mantívose en 0,5842. Dende o 7 de decembro de 2007, a taxa fixouse de maneira irrevogable en 0,585274 CYP por euro.

No verán de 2006, o Banco de Chipre empezou a incluír nos seus informes o balance indicativo en euros. A Cyprus Telecommunications Authority seguiu o exemplo e incluíu nas súas facturas a equivalencia en euros. Un pequeno número de tendas tamén mostraban os seus prezos en euros nos recibos. A finais de outono de 2006, o número de bancos e tendas que indicaban as equivalencias en euros incrementáronse de maneira significativa.

O paso cara ao euro[editar | editar a fonte]

A libra chipriota foi substituída polo euro como moeda oficial da República de Chipre o 1 de xaneiro de 2008 cunha taxa de troco fixa e irrevogable de 0,585274 CYP por euro. Con todo, os billetes e moedas denominados en libras seguiron tendo curso legal e foron aceptados como medio de pago até o 31 de xaneiro de 2008. As libras puidéronse trocar sen custo algún en calquera entidade bancaria até o 30 de xuño de 2008. Despois desta data, as moedas só poderán cambiarse no Banco Central de Chipre até o 31 de decembro de 2009, e os billetes até o 31 de decembro de 2017.

Moedas[editar | editar a fonte]

Series predecimais[editar | editar a fonte]

Antes de 1955, unha libra dividíase en 20 xilins, e cada xilin en 9 piastras. En 1879, introducíronse as primeiras mondas de cobre en denominacións de ¼, ½ e 1 piastra. Os habitantes greco-chipriotas chamaron á moeda de ¼ piastra δεκάρα (do grego, deka) en referencia á súa equivalencia de 10 para. A moeda de ½ piastra era coñecida como εικοσάρα (do grego, ikosi, que significa vinte).

En 1901 a estas moedas seguíronlle outras novas de prata de 3, 4½, 9 e 18 piastras; as dúas últimas eran iguais ás moedas de 1 e 2 xilins. As moedas de 3 piastras só se cuñaron ese ano. A última emisión de moedas de ¼ piastra foi en 1926. En 1934, introducíronse unhas moedas lobuladas de ½ e 1 piastra de cuproníquel, que cambiaron ao bronce en 1942. En 1947, as moedas de 1 e 2 xilins de cuproníquel substituíron as moedas de prata. A última emisión de moedas denominadas en piastras e xilins foi en 1949.

Series decimais[editar | editar a fonte]

Mils[editar | editar a fonte]

5 mils 1955
5 mils 1982

En 1955, Chipre decimalizou a libra dividíndoa en 1.000 mils. O mesmo ano introducíronse moedas de 3, 5, 10, 25, 50 e 100 mils. As denominacións máis baixas estaban cuñadas en bronce e as demais en cuproníquel. En 1963 introduciuse unha moeda dodecagonal de aluminio de 1 mil. Finalmente en 1981 introduciuse un novo tipo de 5 mils dodecagonal, tamén de aluminio.

Céntimos[editar | editar a fonte]

En 1983, introduciuse un novo cono monetario que incluía denominacións de ½, 1, 2, 5, 10 e 20 céntimos, sendo a moeda de ½ céntimo do mesmo tamaño e composición que a anterior moeda de 5 mils. xilins. O seu único ano de cuñaxe foi en 1983. O resto de moedas cuñouse en bronce-aluminio. En 1991, engadiuse unha nova moeda heptagonal de cuproníquel de 50 céntimos.


Imaxe Denominación Emisión Metal Diámetro
(mm.)
Peso
(gr.)
Canto Anverso Reverso
1 Céntimo 1983-2007 Cu+Al+Ni 16,50 2,00 Liso Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 1 - Ave procedente de vasilla da época arcaica
2 Céntimos 1983-2007 Cu+Al+Ni 19,00 2,50 Liso Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 2 - Cabras procedentes dunha cunca do século XIII a.C.
5 Céntimos 1983-2007 Cu+Al+Ni 22,00 3,75 Liso Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 5 - Boi procedente dunha cunca de prata do século XIV a.C.
10 Céntimos 1983-2007 Cu+Al+Ni 24,50 5,50 Estriado Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 10 - Asas dun ánfora con forma de ave
20 Céntimos 1983-1988
1989-2007
Cu+Al+Ni 27,25 7,75 Estriado Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 20 - Toutinegra sobre rama de oliveira
20 - Zenón de Citio
50 Céntimos 1991-2007 Cu+Ni 26,00 7,00 Liso Escudo de Chipre - CYPRUS·ΚΥΠΡΟΣ·KIBRIS - ano de cuñaxe 50 - Deseño de moeda chipriota do século IV a.C. que representa o rapto de Europa por parte de Zeus

Billetes[editar | editar a fonte]

Series predecimais[editar | editar a fonte]

En 1914, o goberno emitiu billetes de emerxencia en denominacións de 10 xilins, 1 e 5 libras. As series regulares empezáronse a emitir dende 1917 en diante. Ese mesmo ano introducíronse billetes de 5 e 10 xilins, 1 e 10 libras, e en 1920 denominacións de 1 e 2 xilins, e 5 libras en 1926. As denominacións por baixo de 10 xilins non se emitiron a partir de 1920, con todo se reintroduciron en 1939, por exemplo un billete de 3 piastras emitido entre 1943 e 1944. Os billetes de 1 e 2 xilins foron substituídos por novas moedas en 1947.

Series decimais[editar | editar a fonte]

Mils[editar | editar a fonte]

En 1955, os billetes de 5 e 10 xilins foron substituídos por billetes de 250 e 500 mils. O Banco Central de Chipre asumiu as competencias para emitir papel moeda en 1964, e introduciu billetes de 10 libras en 1977. A produción de billetes de 250 mils cesou en 1982, pouco tempo despois de introducirse o céntimo.

Céntimos[editar | editar a fonte]

En 1983, as moedas de 50 céntimos substituíron os billetes de 500 mils, engadíndose os billetes de 20 libras en 1992. A última serie de billetes de curso legal son as denominacións que a continuación se detallan:


Imaxe do anverso Imaxe do reverso Denominación Cor predominante Dimensións Anverso Reverso
1 Libra Marrón 140 x 68 mm £1 - Muller chipriota con traxe rexional - ΜΙΑ ΛΙΡΑ - BİR LİRA - Escudo de Chipre - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - KIBRIS MERKEZ BANKASI £1 - Unha libra - Vila de Kato Drys - Cántaros e bordado - CENTRAL BANK OF CYPRUS
5 Libras Violeta 148 x 72 mm £5 - Cabeza de home en calcaria do século V a.C. encontrada en Potamia - ΠΕΝΤΕ ΛΙΡΕΣ - BEŞ LİRA - Escudo de Chipre - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - KIBRIS MERKEZ BANKASI £5 - Cinco libras - Igrexa e mesquita de Peristerona - CENTRAL BANK OF CYPRUS
10 Libras Verde 156 x 76 mm £10 - Cabeza de mármore da deusa Artemisa encontrada en Pafos - ΔΕΚΑ ΛΙΡΕΣ - ON LİRA - Escudo de Chipre - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - KIBRIS MERKEZ BANKASI £10 - Dez libras - Sylvia melanotharax, tartaruga verde, bolboreta azul de Pafos, muflón, tulipán chipriota, cyclamen cyprium - CENTRAL BANK OF CYPRUS
20 Libras Azul 164 x 80 mm £20 - Busto da deusa Afrodita atopada en Soloi - ΕΙΚΟΣΙ ΛΙΡΕΣ - YİRMİ LİRA - Escudo de Chipre - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - KIBRIS MERKEZ BANKASI £20 - Vinte libras - Barco de Kyrenia - Rocha de Afrodita (Petra to romiou) - CENTRAL BANK OF CYPRUS

Tipos de troco[editar | editar a fonte]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]