Elefantina

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Elefantina
جزيرة الفنتين
(Ⲉ)ⲓⲏⲃ
Ribeira oeste da illa Elefantina no Nilo
Elefantina en Exipto
Elefantina
Elefantina
Situación
PaísExipto Exipto
MarRío Nilo
CoordenadasCoordenadas: 24°05′N 32°53′L / 24.09, 32.89
Xeografía
Superficie8,5 ha km²
Longura máxima1350 m
Largura máxima780 m
Vista sur (augas arriba) da illa Elefantina e do Nilo, desde a torre dun hotel.

Elephantine (/ˌɛlɪfænˈtn, -ˈt-/ árabe exipcio: جزيرة الفنتين; grego: Ἐλεφαντίνη Elephantíne; copto: (Ⲉ)ⲓⲏⲃ (Ə)iêw) é unha illa no Nilo, forma parte da cidade de Asuán no Alto Exipto. Hai un sitio arqueolóxico na illa.

Patrimonio da Humanidade[editar | editar a fonte]

O conxunto de templos de Elefantina forma parte do Museo ao aire libre de Nubia e Asuán, declarado Patrimonio da Humanidade pola Unesco en 1979 co nome de Monumentos de Nubia de Abu Simbel a Filae.

Xeografía[editar | editar a fonte]

Elefantina ten uns 1.200 m. de norte a sur e 400 m. no seu punto máis ancho. A contorna desta e doutras illas próximas en Asuán pódese ver desde as ladeiras da beira oeste ao longo do Nilo. A illa está situada xusto augas abaixo da Primeira catarata, na fronteira sur do Alto Exipto coa Baixa Nubia. Esta rexión anterior chámase Alto Exipto porque está máis arriba do Nilo.

A illa puido recibir o seu nome pola súa forma, que nas vistas aéreas é similar á dun colmillo de elefante, ou polas rochas redondeadas ao longo das marxes semellantes a elefantes.

Antigo Exipto[editar | editar a fonte]

Coñecido polos antigos exipcios como ꜣbw "Elefante" (exipcio medio: /ˈʀuːbaw/ → Medio-Late Egyptian: /ˈjuːbəʔ/ → Coptic: (Ⲉ)ⲓⲏⲃ /ˈjeβ/, conservado no seu nome hebreo, יֵב 'yev'), a illa de Elefantina situábase na fronteira entre Exipto e Nubia. Era un excelente sitio defensivo para unha cidade e a súa situación converteuna nun punto natural de transferencia de carga para o comercio fluvial. Esta fronteira está preto do Trópico de Cáncer, a latitude máis ao norte na que o sol pode aparecer directamente sobre nosas cabezas ao mediodía e desde a cal parece inverter a dirección ou "volver cara atrás" nos solsticios.

Elefantina era un forte que se atopaba xusto antes da Primeira catarata do Nilo. Durante o segundo período intermedio (1650-1550 a.C.), o forte marcou a fronteira sur de Exipto.[1]

Segundo a antiga relixión exipcia, Elefantina era o lugar de morada de Khnum, o deus das cataratas con cabeza de carneiro, que gardaba e controlaba as augas do Nilo desde as covas baixo a illa. Foi adorado aquí como parte dunha tríade de deidades exipcias. Esta "Tríade Elefantina" incluía a Satis e Anuket. Satis foi adorada desde moi cedo como deusa da guerra e protectora desta rexión estratéxica de Exipto. Cando foi vista como unha deusa da fertilidade, ela personificou a abundante inundación anual do Nilo, que foi identificada como a súa filla, Anuket. O culto a Satis orixinouse na antiga cidade de Asuán. Máis tarde, cando se formou a tríade, Khnum identificouse como a súa consorte e, polo tanto, foi considerada como o pai de Anuket. O seu papel nos mitos cambiou máis tarde e outra deidade recibiu as súas funcións co río. Naquel momento o seu papel de oleiro permitiulle asignar un deber na creación de corpos humanos.

Pequena reconstrución do templo Kalabsha, ao sur da illa.

Xacementos arqueolóxicos[editar | editar a fonte]

As escavacións en curso realizadas polo Instituto Arqueolóxico Alemán na cidade descubriron moitos achados, expostos no Museo de Asuán situado na illa, incluído un carneiro de Khnum momificado. Artefactos que se remontan ao Exipto prehistórico atopáronse en Elefantina. Un raro calendario, coñecido como "Calendario elefantino das cousas", que data do reinado de Tutmosis III durante a XVIII Dinastía, atopouse en fragmentos na illa.

Na antigüidade a illa tamén era unha importante canteira de pedra, proporcionando granito para monumentos e edificios en todo Exipto.

Templos[editar | editar a fonte]

Antes de 1822, había templos en Thutmose III e Amenhotep III na illa. Naquel momento foron destruídos durante a campaña de Muhammad Ali, que tomara o poder en Exipto, para conquistar Sudán. Ambos templos estaban relativamente intactos antes da súa deliberada demolición. [Cómpre referencia]

O primeiro templo foi o Templo de Satet, fundado ao redor do 3000 a.C. e ampliado e renovado nos seguintes 3.000 anos. Hai rexistros dun templo exipcio a Khnum na illa xa na Terceira Dinastía. Este templo reconstruíuse completamente no período tardío, durante a XXX dinastía exipcia, xusto antes do dominio estranxeiro que seguiu ao período grecorromano. Os gregos formaron a dinastía tolemaica durante o seu goberno de trescentos anos sobre Exipto (305-30 a.C.) e mantiveron os antigos costumes e tradicións relixiosas, mentres asociaron a miúdo ás deidades exipcias coas súas.

A maior parte do extremo sur da illa está ocupada polas ruínas do templo de Khnum. Estas, as ruínas máis antigas que aínda se conservan na illa, están compostas por unha pirámide de granito da Terceira Dinastía e un pequeno templo construído para o nomarca local Heqiib da VI sinastía. No Reino Medio, moitos funcionarios, como os gobernadores locais Sarenput I ou Heqaib III, dedicaron estatuas e santuarios ao templo.

O Museo de Asuán e un nilómetro (inferior esquerdo)

Nilómetros[editar | editar a fonte]

Un nilómetro era unha estrutura para medir a claridade e o nivel da auga do río Nilo durante a tempada anual de asolagamentos. Hai dous nilómetros na illa Elefantina. O máis famoso é un nilómetro de corredor asociado ao templo de Satis, cunha escaleira de pedra que baixa polo corredor. É un dos nilómetros máis antigos de Exipto, reconstruído por última vez na época romana e aínda en uso ata o século XIX d.C. Os noventa chanzos que conducen ao río están marcados con números árabes, romanos e xeroglíficos. Ao bordo da auga son visibles as inscricións esculpidas profundamente na rocha durante a XVII Dinastía.

O outro Nilometro é unha cunca rectangular situada no extremo sur da illa, preto do templo de Khnum e fronte ao hotel Old Cataract. Probablemente sexa o máis vello dos dous. Un dos nilómetros, aínda que non é certo cal, é mencionado polo historiador grego Estrabón.

Moitas fontes afirman que o fabuloso "Pozo de Eratóstenes", famoso en relación co suposto cálculo da circunferencia da Terra de Eratóstenes, estaba situado na illa. Estrabón menciona un pozo que se usou para observar que Asuán está no Trópico de Cáncer, pero a referencia é un pozo en Asuán, non en Elefantina. Ningún nilómetro en Eleffantina é adecuado para o propósito, mentres que o pozo en Asuán aparentemente está perdido. [2]

Presenza xudía[editar | editar a fonte]

Os papiros elefantinos son ​​documentos legais e cartas escritas en arameo que datan nalgún momento do século V a.C.[3][4] Estes papiros documentan a presenza no século VII a.C. dunha comunidade de mercenarios xudeus e as súas familias en Elefantina que custodiaba a fronteira entre Exipto e Nubia cara ao sur.[5] Tras a destrución babilónica de Xerusalén no século VI a.C., algúns refuxiados xudeus viaxaron cara ao sur e, no que se pode chamar un "éxodo á inversa" establecéronse en Elefantina. Mantiveron o seu propio templo (ver tamén Casa de Iavé), na que se ofrecían sacrificios, evidenciando crenzas politeístas, que funcionaba xunto coa de Khnum.[6] O templo foi destruído no 410 a.C. por instigación dos sacerdotes de Khnum.

O templo puido ser construído en reacción á reinstitución de Manasés sobre o culto pagán ou simplemente para servir ás necesidades da comunidade xudía.[3]

Outras funcións[editar | editar a fonte]

O Museo de Asuán está situado no extremo sur da illa. As escavacións en curso realizadas polo Instituto Arqueolóxico Alemán no antigo xacemento da illa descubriron moitos achados que agora están expostos no museo, incluído un carneiro de Khnum. Unha considerable poboación de nubios vive en tres aldeas da sección media da illa. Un gran hotel de luxo está no extremo norte da illa.

O xardín botánico de Asuán está adxacente ao oeste na illa el Nabatat.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Ian Shaw, Ed, Oxford History of Ancient Egypt, Nova York, 2000, páxina 206
  2. Modelo:Citar libro
  3. 3,0 3,1 Botta, Alejandro (2009). The Aramaic and Egyptian Legal Traditions at Elephantine: An Egyptological Approach. T&T Clark. pp. 15–116. ISBN 978-0567045331. 
  4. Grabbe, Lester L. (2011). A History of the Jews and Judaism in the Second Temple Period (vol. 2). Bloomsbury T&T Clark. p. 103. ISBN 978-0567541192. 
  5. Schama, Simon (setembro de 2013). "In the Beginning". The Story of the Jews. PBS. 
  6. A. van Hoonacker, Une Communauté Judéo-Araméenne à Éléphantine, en Egypte, aux vi et v siècles avant J.-C, London 1915 cited, Arnold Toynbee, A Study of History, vol.5, (1939) 1964 p125 n.1

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]