Excomuñón

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Imaxe do papa Gregorio IX excomungando.

A excomuñón[1] (do latín eclesiástico ex-communicare, "botar da comunidade") é unha censura relixiosa usada para privar, suspender ou limitar a filiación nunha comunidade relixiosa ou para restrinxir certos dereitos dentro dela. O termo aplícase polo xeral a algunha igrexa ou comunidade cristiá, mais hai castigos semellantes noutras relixións. Nalgunhas relixións, a excomuñón inclúe unha condenación espiritual do membro do grupo. Tamén pode implicar o exilio e a vergoña comunitaria da persoa excomungada.

No cristianismo[editar | editar a fonte]

Catolicismo[editar | editar a fonte]

No dereito canónico da Igrexa Católica a excomuñón é unha censura e, xa que logo, unha pena correctiva que pretende convidar á persoa a cambiar de comportamentos ou actitudes, arrepentirse, e volver á comuñón plena.[2] Non é, por tanto, unha "pena expiatoria" para paliar o mal feito nin unha "pena vingativa" co único propósito de castigar.

A excomuñón pode ser latae sententiae (automática, imposta no momento de cometer unha ofensa para a que o dereito canónico impón dita pena) ou ferendae sententiae (imposta de xeito directo por un superior ou declarada como sentenza dun tribunal eclesiástico).[3]

Os excomungados seguen a ser considerados católicos e, xa que logo, manteñen obrigas como a asistencia a Misa, malia non poder recibir a Eucaristía e de tomar parte activa na liturxia (ler, levar as ofrendas etc.).[4] Porén, a súa comuñón coa Igrexa considérase gravemente deteriorada.[5] Malia todo, ínstaselles a manter relación coa Igrexa, xa que a excomuñón busca o seu arrepentimento e a súa volta á participación activa na vida da mesma.

Ortodoxia[editar | editar a fonte]

Na Igrexa Ortodoxa, a excomuñón consiste na exclusión dun membro da participación na Eucaristía, non a expulsión da Igrexa. Isto pode ter diversas causas, como non ter confesado nun ano ou como parte dun período de penitencia. O propósito disto é que o membro volva á plena comuñón. As Igrexas Ortodoxas teñen unha forma de expulsión, declarando anatema, mais isto resérvase só a actos de herexía seria e persistente. O Patriarcado de Moscova declarou herexe a Sergei Bulgakov deste xeito, ao declarar que Santa Sofía era semellante a unha cuarta dimensión da Santa Trindade.

Luteranismo[editar | editar a fonte]

Anglicanismo[editar | editar a fonte]

A Igrexa de Inglaterra non ten unha regulamentación específica dos motivos ou da forma da excomuñón. Porén, ten regulamentado que as exequias relixiosas pódense negar aos excomungados:

[...] agás a persoa [...] teña sido declarada excomungada por crime notorio e grave e non haxa quen testifique o seu arrepentimento.[6]

A Igrexa Episcopaliana dos Estados Unidos, como parte da Comuñón Anglicana, comparte moitas normas canónicas coa Igrexa de Inglaterra, e estes determinan a súa política en canto á excomuñón.

Conceptos semellantes noutras relixións[editar | editar a fonte]

Xudaísmo[editar | editar a fonte]

O herem é a maior censura relixiosa no xudaísmo. Supón a exclusión total da persoa da comunidade xudía. Agás nos casos da comunidade haredi, o herem desapareceu logo da ilustración, cando as comunidades xudías perderon a súa autonomía política. Unha orde siruv emitida por un tribunal rabínico tamén pode limitar a participación relixiosa.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para excomuñón.
  2. Vatican.va (ed.). "Code of Canon Law, canon 1312". Consultado o 21 de agosto de 2013. 
  3. Vatican.va (ed.). "Code of Canon Law, canon 1314". Consultado o 21 de agosto de 2013. 
  4. "Even those who have joined another religion, have become atheists or agnostics, or have been excommunicated remain Catholics. Excommunicates lose rights, such as the right to the sacraments, but they are still bound to the obligations of the law; their rights are restored when they are reconciled through the remission of the penalty." New Commentary on the Code of Canon Law, ed. by John P. Beal, James A. Coriden, Thomas J. Green, Paulist Press, 2000, p. 63 (commentary on canon 11).
  5. "The Catholic Encyclopedia". Newadvent.org. Consultado o 2012-04-03. 
  6. "[...] except the person [...] have been declared excommunicate for some grievous and notorious crime and no man to testify to his repentance.", Canon B38, The Canons of the Church of England, (en inglés)