Uxío Souto
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 9 de xullo de 1905  Xinzo, España |
| Morte | 28 de novembro de 1990 (85 anos) México |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | escultor , debuxante |
| Lingua | Lingua castelá |
 | |
Uxío Souto Campos, nado en Xinzo (Cuntis) o 9 de xullo de 1905 e finado en México o 28 de novembro de 1990, foi un escultor galego.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Desde ben novo tivo vocación e maña para a escultura. Os seus primeiros anos escolares pasounos en Cuntis, até que aos catorce anos, debido á insistencia do seu profesor que apreciou o talento do alumno, os pais decidiron envialo a Santiago de Compostela, onde combinaba o traballo como aprendiz no obradoiro de José Rivas Rodríguez coa asistencia a clases na Escola de Artes e Oficios. O xornalista de Cuntis Xoán Xesús González, correspondente de El Pueblo Gallego en Compostela informou, na súa sección "Ecos Compostelanos", dos premios outorgados no curso 1923-1924 aos alumnos da escola; entre eles figura premiado na materia de Modelaxe e Baleirado o artista. Do obradoiro de Rivas pasou ao de Figueiras e Carballido, dous discípulos do primeiro que se independizaron e levaron con eles ao de Cuntis. Alí traballou como empregado de primeira até que cumpriu os vinte e un anos e tivo que ir ao servizo militar.
Con vinte anos encargáronlle realizar unha imaxe da Virxe do Carme para homenaxear a Antonio Redondo, párroco de Santa Cruz de Lamas (Moraña). Como non tiñan moita confianza en que a obra fora executada por un rapaz tan novo, o pai do escultor tivo que facerse responsable de que esta fose a bo termo, pois o valor da madeira era alto. O traballo realizouno Uxío nun local en Cuntis, na praza do Ferrol, por aqueles anos chamada praza de Lepanto. A razón foi que desta maneira estaba traballando á vista de moita xente que podía certificar que o traballo levaba bo ritmo.
En 1927 conseguiu unha pensión artística ao acadar o primeiro posto na sección de escultura das probas selectivas da Deputación Provincial de Pontevedra e ano tras ano fóiselle renovando por un máximo de tres que establecían as bases. Grazas a esta bolsa puido matricularse na Escola Superior de Belas Artes de San Fernando, en Madrid. A súa estancia en Madrid permitiulle participar en numerosas mostras, como a de Arte Galega que organizou en 1928 o xornal El Heraldo de Madrid, no Círculo de Bellas Artes, no Museo de Arte Moderna e mesmo en exposicións colectivas en París. Tamén obtivo un premio convocado por concurso polo Ministerio de Instrución Pública e Belas Artes para desenvolver unha investigación sobre a escultura española. A Deputación Provincial, unha vez que o artista deixou de ser bolseiro, outorgoulle unha bolsa de viaxe que lle permitiu ampliar estudos no estranxeiro durante o curso 1930-1931.
Souto aproveitou intensamente todas as oportunidades formativas que se lle brindaron, ao tempo que desenvolveu unha actividade artística moi intensa. Nestes anos ademais conseguiu sacar adiante a carreira de Profesor de Debuxo e, comezar así o seu labor docente en 1933 en Mieres (Asturias) para moi pronto conseguir achegarse a Galiza e máis concretamente á súa vila natal ao acadar a praza de profesor de debuxo no instituto da Estrada en 1934,[1] onde permaneceu até 1936. Co golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 foi suspendido de emprego e soldo en novembro.[2] Pasou a territorio leal e en 1937 conseguiu volver a exercer a docencia en terras catalás, que aínda non foran tomadas polos franquistas, no instituto de Igualada (Barcelona), e unicamente por un ano.
Unha vez rematada a guerra, a Uxío Souto non lle quedou outra saída prudente, dada a súa ideoloxía, que a de fuxir a Francia. Cruza os Pireneos e permaneceu nun campo de refuxiados. Da pegada que deixou nel e na súa obra a estancia no campo de refuxiados e da penosa situación na que se topaban deixou boa mostra nos debuxos que se conservan. Finalmente puido pasar a México, arribando a Veracruz no buque Mexique o 27 de xullo de 1939.[3] En México fundou xunto a outros exiliados a Alianza Nazonal Galega en 1943, da que foi vicesecretario de relacións. Tamén foi ilustrador da revista Saudade e profesor de debuxo no Instituto Hispano-Mexicano Ruiz de Alarcón dirixido por Pedro Martul Rey.
Neste país o artista sufriu unha profunda transformación. Afastado da terra e dos amigos debe comezar unha nova vida. Casou con María Aliseda Olivares, outra refuxiada que chegou a México cos seus pais desde Don Benito (Badaxoz) e o matrimonio tivo dous fillos.
Obra[editar | editar a fonte]
Dedicouse de forma predominante á escultura, ampliando o tipo de materiais que empregaba, así como as técnicas e a temática da súa obra. Como sinala Fernando Martínez Vilanova: Afortunadamente o artista novamente puido adicarse ao ensino neste país, actividade que era o piar da súa economía. Ao pouco de retirarse, e unha vez que Souto decidira dedicarse por completo á creación, unha grave enfermidade impediullo. Finamente o 28 de novembro de 1990 Uxío Souto morreu en México, se ben antes de morrer puido cumprir un dos seus máximos desexos: volver a Galiza. Fíxoo en varias ocasións, mais o recoñecemento ao seu labor creativo chegou uns anos despois, da man do Museo de Pontevedra, que en 1993 organizou unha exposición antolóxica dedicada a Uxío Souto.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ El Ideal Gallego, 19-10-1934, p. 12
- ↑ BOP Lugo, 11-11-1936, p. 2.
- ↑ Ficha en Departamento de Migración de México.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Ferreiro Couso, Manuela; Pazos Touriño, Belén (2003). "Uxío Souto ou a conciencia do propio". A Taboada (VII).
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Repertorio biobibliográfico do exilio galego Arquivado 23 de setembro de 2015 en Wayback Machine. CCG.
