Protesilao

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: (3540) Protesilao.
Dracma de prata de Tesalia, c. 302-286 aC. Á esquerda, cabeza de Deméter; á dereita, figura de Protesilao no momento de desembarcar ante Troia (ás súas costas, a proa dunha galera)

Na mitoloxía grega, Protesilao (ou Protésilas, en grego antigo Πρωτεσίλαος) foi un príncipe de Tesalia, fillo de Íficles (ou Íficlo) [1] e de Astíoque. Tiña un irmán chamado Podarces. Outra tradición faino fillo de Áctor, outro heroe tesalio.

Protesilao foi un dos numerosos pretendentes que aspiraban á man da princesa Helena pero non chegou a casar con ela. Por tal causa tivo que acudir á Guerra de Troia para cumprir o xuramento que o pai desta, Tindáreo, esixiu a tódolos pretendentes de acatar o resultado da elección e protexer o matrimonio resultante de Helena con Menelao. Deste xeito, foi un dos contendentes na guerra, achegando á frota aquea un continxente de 40 naves [2].

Guerra de Troia[editar | editar a fonte]

A participación de Protesilao na Guerra de Troia foi efémera. Un oráculo profetizara que o primeiro grego que pisara a terra troiana ó desembarcar sería tamén o primeiro en morrer. Aínda así, e coñecendo a profecía, mentres os demais heroes dubidaban nas cubertas dos seus barcos entre saltar ou esperar, el saltou a terra e, tras matar a varios troianos [3], foi abatido por Heitor [4], se ben outras fontes dan os nomes de Euforbo, Eneas ou Acates (amigo de Eneas) como os autores da morte de Protesilao [5]. O certo é que na Ilíada (a fonte por excelencia da Guerra de Troia) non se concreta nada a este respecto. O seu irmán Podarces continuou ó mando dos seus guerreiros.

"Matárao un guerreiro dárdano cando acababa de pisar terra pos foi, con diferenza, o primeiro dos aqueos en desembarcar da súa nave"
Ilíada II, 702

Tamén se conta que Protesilao tivo un papel relevante na primeira expedición [6] Cando a frota aquea desembarcou en Misia enfrontouse con Télefo, fillo de Heracles e rei desta rexión. Télefo matou a moitos gregos pero, cando viu que viña Aquiles fuxiu cheo de medo. Na fuxida tropezou coa raíz dunha vide e caeu [7], sendo ferido na coxa por Aquiles. Pero outras versións contan que Protesilao conseguiu quitarlle o escudo a Télefo, o que permitiu ferilo a Aquiles [8]. Tempo despois sería o mesmo Télefo quen conduciría as naves gregas ata Troia, a cambio de que Aquiles lle curase as feridas.

O heroe chamábase anteriormente Iolao [9] pero foi rebautizado como Protesilao polo feito de ser o primeiro en morrer [10].

A lenda conta que está enterrado en Tracia e que se le renden honores divinos. As ninfas plantaran grandes olmos que dan sombra á tumba. As pólas que miran cara a tumba conservan as follas verdes todo o ano, mentres que as que miran cara Troia perden as follas ó pouco de brotar. Estes olmos murchan e morren cando alcanzan unha atura tal en que un home subido á copa pode chegar a ver as murallas de Troia, pero volven a rebrotar novas árbores das raíces [11].

Pero tamén existe outra tradición segundo a cal Protesilao non morre en Troia. Sobreviviu e regresou á súa patria, levando consigo como botín de guerra a Etila, irmá de Príamo. Durante a viaxe desembarcou para buscar auga nunha illa onda a península de Pelene, e Etila e as outras prisioneiras aproveitaron o momento para queimar as naves, obrigando deste xeito a Protesilao a quedarse en Pelene [12].

Hades, deus do inframundo, permitiu regresar á Terra, temporal ou permanentemente, a diferentes personaxes mitolóxicos, entre eles a Protesilao [13]

Laodamía[editar | editar a fonte]

Protesilao casara en Tesalia con Laodamía, filla de Acasto e de Astidamía. Pero o matrimonio non se celebrou de forma completa pois non se fixeron os sacrificios rituais. Inmediatamente tralo casamento foi cando se enrolou cara Troia [14], e dise que a súa morte foi como castigo por ese sacrilexio.

O caso é que Laodamía o amaba apaixoadamente, polo que pediu ós deuses que lle permitiran volver do Hades. Zeus aceptou e mandou a Hermes que trouxera a alma do Hades. Protesilao puido volver, pero só durante tres horas e, transcorrido este breve tempo, morreu definitivamente, e a esposa suicidouse nos seus brazos, cravándose un puñal no peito, para poder seguilo ó outro mundo. Pero tamén se conta que Laodamía mandara facer unha estatua de cera [15], imitante do seu home, e deitábase no leito conxugal abrazada a ela [16]. Un criado viuna abrazando e bicando a estatua e, pensando que se trataba dun amante, foi contalo ó pai, Acasto. Cando este viu a estatua, abraiado de semellante obsesión, botouna ó lume e Laodamía, por amor ó seu home, lanzouse ó lume coa estatua, morrendo abrasada [17].

Outras realidades[editar | editar a fonte]

Existe un asteroide denominado (3540) Protesilao, que forma parte dos asteroides troianos de Xúpiter. Foi descuberto en 1973 e bautizado como 1973 UF5 pero en 1987 foi renomeado como Protesilao, en homenaxe ó heroe mitolóxico [18].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ E, por tanto, descendente distante de Poseidón.
  2. ↑ Ilíada II, 710; Grimal s.v. Protesilao. Hixino detalla na súa Fábula 97 a lista dos guerreiros que acudiron a loitar a Troia e o número de naves coas que contribuíu cada quen. Non dá o nome de Protesilao como fornecedor de barcos e guerreiros pero sí o do seu irmán, Podarces, con 10 naves, a seguir dunha lagoa no texto (Hixino 97.12).
  3. ↑ Hixino concreta en catro.
  4. ↑ Segundo Pseudo-Apolodoro (Epítomes III, 30) ou Hixino (Fábulas 103 e 113).
  5. ↑ Graves indica Heitor, Euforbo ou Acates, e cita a Apolodoro e Hixino -que só mencionan a Heitor-, e a Eustacio de Tesalónica, de quen poden vir os outros nomes.
  6. ↑ Antes da chegada definitiva a Troia houbo unha expedición previa, que fracasou. Os gregos, que descoñecían o camiño á Tróade, erraron no rumbo e foron dar a Misia, lindeira ó sur coa Tróade.
  7. ↑ Cóntase que foi o mesmo Dioniso que o fixo caer, porque Télefo non lle dera os honores que se lle debían como deus.
  8. ↑ Grimal s.v. Télefo.
  9. ↑ Hixino e Eustacio.
  10. ↑ "Iolao, fillo de Íficlo e de Diomedea, foi o primeiro en saltar desde a súa nave, e ó instante Heitor matouno. Todos o chamaron Protesilao por haber morto o primeiro" (Hixino 103).
  11. ↑ Graves, px. 711-712.
  12. ↑ Graves, px. 712.
  13. ↑ Ver Hixino Fábula 251, onde dá a relación de ata quince personaxes que regresaron dos Infernos.
  14. ↑ "Deixara en Fílice á súa esposa coas meixelas rabuñadas polo luto e unha morada aínda sen rematar" (Ilíada II, 700).
  15. ↑ De ouro, segundo Hixino Fábulas 104.
  16. ↑ Pseudo-Apolodoro: Epítomes III, 30.
  17. ↑ Graves, px. 712.
  18. ↑ "New names of minor planets". Minor Planet Circulars (en inglés).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Protesilao&oldid=6591894»