Oyèrónkẹ Oyěwùmí
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 10 de novembro de 1957 (66 anos) Ogbomosho (pt)  |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Estados Unidos de América Nixeria |
| Educación | Universidade de California en Berkeley Universidade de Ibadan (pt) |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Estudos de xénero |
| Ocupación | socióloga , mestra , filósofa |
| Empregador | Universidade Stony Brook (pt) |
| Lingua | Lingua inglesa e pidgin nixeriano |
Oyèrónké Oyèwùmi, nada o 10 de novembro de 1957, é unha erudita feminista nixeriana que traballa como profesora asociada de socioloxía na Universidade Stony Brook (Nova York).
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Nada en Nixeria, estudou na Universidade de Ibadan e na Universidade de Berkeley (California). É profesora asociada de socioloxía na Universidade Estatal de Nova York en Stony Brook, onde impartiu cursos sobre xénero e globalización, así como sobre teoría feminista.
Recibiu numerosas bolsas de investigación como a Rockefeller, a Presidencial e a da Fundación Ford. A última que recibiu foi unha bolsa de humanidades Rockefeller sobre seguridade humana (2003-2004), administrada polo Consello Nacional de Investigación sobre a Muller (NCRW). Os seus campos de interese son a socioloxía de xénero, o coñecemento e a cultura, así como a socioloxía histórica comparada, a teoría feminista, os feminismos transnacionais, a teoría social, as desigualdades sociais nos sistemas locais, rexionais e globais, estudos africanos e estudos poscoloniais.[1]
Ademais, recibiu premios polas súas publicacións como a súa monografía The Invention of Women: Making an African Sense of Western Gender Discourses, que gañou o premio do libro en 1998 na categoría de Xénero e Sexo da Asociación Americana de Socioloxía e foi finalista do Premio Herskovits da Asociación de Estudos Africanos dese mesmo ano. [2]
Investigacións[editar | editar a fonte]
O seu traballo interdisciplinario céntrase nunha perspectiva africana moi pouco representada no mundo académico. As súas investigacións destacan polo uso de experiencias da vida cotiá africana para aclarar cuestións teóricas de disciplinas como a socioloxía, as ciencias políticas, os estudos sobre mulleres, relixión, historia e literatura.
Oyèrónké desenvolve a súa investigación fóra da influencia dos estudos occidentais. A autora evita así a análise da realidade africana desde a perspectiva de obras europeas e americanas que non consideran as particularidades culturais.[2]
En 2010 recibiu unha invitación do Centro de Estudos de Xénero da Universidade de Casaquistán para formar parte dun grupo internacional que traballa nun proxecto coñecido como "Xénero, Nación e Descolonialidade en Asia Central" grazas a publicacións como Invention.
A súa crítica dos estudos occidentais baséase no argumento de que estes se basean nunha análise unilateral e universalista na que se analizan as culturas occidentais e africanas do mesmo xeito, o que supón un grave problema porque elimina calquera reflexión e experiencia da cultura propia de cada rexión. Tamén ataca os estudos elitistas que emanan deste mesmo enfoque que se impoñen na educación básica de calquera país.
Esta idea reflíctese nas súas propias experiencias:
"Comecei a miña viaxe académica estudando Ciencias Políticas na Universidade de Ibadan (UI), Nixeria. A maioría dos nosos estudos centráronse no estado e lemos a teóricos políticos occidentais como Karl Marx e a teóricos do contrato social como Joseph Schumpeter, Jeremy Bentham e Niccolò Machiavelli, entre outros. O currículo baseouse en nocións de "civilización occidental" e presupúñase a universalidade das súas experiencias. Tamén fixemos cursos sobre política africana que me permitiron comprender o importante papel da colonización na constitución dos estados en África. Non en van, cando solicitei o meu posgrao nos Estados Unidos na década de 1980, decidín entrar na facultade de socioloxía e non de ciencias políticas. Por que? Durante a miña carreira na UI, fixen un curso de Socioloxía da familia no que estudamos textos occidentais estándar sobre a familia. Pouco aprendemos sobre os sistemas familiares africanos. Non obstante, o curso de socioloxía deixoume unha profunda impresión en relación cos intereses que comezara a desenvolver coa familia como institución. Decateime moito da variedade de organizacións familiares na sociedade nixeriana, crecendo nunha familia africana grande, afluente e máis "tradicional", en contraste con moitas das miñas amizades cuxas nais tiñan educación universitaria e vivían no que parecían ser familias nucleares occidentais."[3]
Continuando coa súa biografía, menciona a falta de criterio nos estudos de xénero occidentais á hora de entender o papel da muller ao longo da historia como universal en todos os países:
{{Cita|"Ao aprender o papel da colonización nos cambios das formas familiares, o meu interese era estudar a intersección da colonización e a familia. A socioloxía era a disciplina na que podía estudar a familia; a ciencia política non tiña lugar para iso. Naquel momento non entendía claramente a división pública / privada no pensamento occidental e como configurara os límites de diferentes disciplinas. Cando me matriculei na Universidade de California en Berkeley en 1980, non sabía que había unha nova área de estudo en desenvolvemento chamada Estudos de xénero ou Estudos da muller. Sorprendéronme positivamente os cursos ofrecidos e inmediatamente inscribinme no meu primeiro seminario de socioloxía de xénero. Chamoume a atención as grandes afirmacións que se fan sobre as mulleres en todas as sociedades e en todos os tempos: que as mulleres son impotentes e que en todas as sociedades a través dos tempos as mulleres estiveron oprimidas. Non vin a evidencia destas conxecturas, tiñan que basearse na suposición de que, dado que as sociedades occidentais teñen certa forma, entón todas as outras sociedades tamén deben ser así".[3]
Por tanto, Oyèrónké ataca a idea preconcibida de comprender e analizar as mulleres como un único ser universal cunhas características similares en todas as culturas do mundo. Non obstante, analiza o seu caso persoal coas investigacións que realizou sobre a tribo yoruba e como non seguiron as regras que se impuxeran desde a academia para comprender os roles de xénero. Tamén subliña que a antropoloxía, como disciplina, achega algo de luz ao entender que non todas as culturas seguen os mesmos patróns, concluíndo que África está dentro dunha realidade cultural diferente que os occidentais non entenden:
{{Cita|"Porque a igualdade das mulleres era un sinal de civilización e porque Occidente era supostamente a rexión máis civilizada do mundo, os occidentais crían que ningunha sociedade podería estar organizada doutro xeito. A antropoloxía foi a disciplina que trouxo a Occidente a idea de que o xénero se constrúe socialmente, que as sociedades organizan as categorías de xénero de diferentes xeitos e que, polo tanto, o xénero debe entenderse como unha construción social e non biolóxica. Esta afirmación non derrubou as afirmacións universalistas de Occidente cando os antropólogos percorreron o mundo para buscar a subordinación das mulleres. Desde este punto de vista, non había dúbida de que as "mulleres" existían como categoría, como materia, sempre xa constituída e preparada para ser estudada.
A antropoloxía do curso de xénero que fixen en Berkeley deixouno moi claro cando examinamos investigacións que pretendían tratar sobre unha tribo chamada "mulleres". Un dos textos máis influentes neste período foi Woman, Culture, and Society, un volume antropolóxico editado por Michelle Rosaldo e Louise Lamphere no que varios eruditos afirmaban que a subordinación das mulleres era universal.
Estaba particularmente intrigada pola afirmación constante de que, aínda que as diferenzas entre homes e mulleres non eran tan grandes, as sociedades humanas empregaron todo tipo de trucos como a linguaxe e a organización familiar para salientar e exaxerar estas diferenzas para manter as mulleres impotentes e subordinadas. Esta afirmación fascinoume porque a lingua yoruba contradí por completo esta afirmación. En vez de percibir a homes e mulleres como diferentes, os iorubas preséntanos como linguisticamente iguais. Sinalei nas miñas clases que o yoruba era unha lingua sen xénero por excelencia no sentido de que non había pronomes de xénero nin categorías de parentesco relacionadas co xénero. Os yoruba non teñen palabras para fillo, filla, irmán ou irmá no seu vocabulario cotiá. Do mesmo xeito, as categorías yoruba traducidas a marido e muller en inglés non eran específicas de xénero porque ambas categorías incluían persoas de ambos sexos anatómicos. Non obstante, expliquei que as categorías de parentesco yoruba expresaban antigüidade e non xénero. A xerarquía dentro da familia non se baseaba no xénero, mais o comportamento favorecía á persoa que era maior en calquera interacción concreta nun momento dado. Cando levantei a man na clase e me opuxen a supostos universalistas inxustificados sobre homes e mulleres, os meus comentarios foron ignorados ou desestimados. Máis tarde, entendín que África non conta con teorías sobre a condición humana.[3]
Obra[editar | editar a fonte]
Entre as súas obras máis coñecidas atópase African Women and Feminism: Reflecting on the Politics of Sisterhood, que analiza a opresión común de todas as mulleres e as súas relacións culturais e internacionais. Describe a representación simbólica e funcional das mulleres africanas e a errónea perspectiva feminista occidental na análise das mulleres africanas, así como o dominio dos homes e mulleres occidentais na produción de coñecemento neste continente.
Tamén é autora de Gender Epistemologies in Africa: Gendering Traditions, Spaces, Social Institutions and Identities. Tamén foi a editora de African Gender Studies Reader.
Escribiu o libro The Invention of Women: Making an African Sense of Western Gender Discourses, no que crea un sentido africano dos discursos de xénero occidentais [4] argumentando que a narrativa da corporalidade de xénero que domina a interpretación occidental do mundo social é un discurso cultural e non pode ser asumido sen a crítica doutras culturas. Conclúe que o xénero non só está construído socialmente, senón que tamén é histórico, así como que o despregamento actual do xénero como categoría social universal e atemporal non se pode separar do predominio das culturas occidentais na globalización ou da ideoloxía do determinismo biolóxico. Esta obra gañou o Premio do Libro Distinguido de 1998 na Sección de Xénero e Sexo da Asociación Americana de Socioloxía e foi finalista do Premio Herskovitts da Asociación de Estudos Africanos do mesmo ano. [2]
Obras publicadas[editar | editar a fonte]
- Gender Epistemologies in Africa: Gendering Traditions, Spaces, Social Institutions and Identities, Palgrave, 2011.
- African Gender Studies Reader, Palgrave: Nova York, 2005.
- African Women and Feminism: Reflecting on the Politics of Sisterhood, Africa World Press, Trenton: Nova Jersey, 2003.
- The Invention of Women: Making an African Sense of Western Gender Discourses, Universidade de Minnesota, Minneapolis, 1997.[5]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Author Spotlight: Oyeronke Oyewumi" (en inglés). 7 de decembro de 2010.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "Oyeronke Oyewumi (Department of Sociology)" (en inglés). www.stonybrook.edu.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 "POWER OF WORDS : OYERONKE OYEWUMI "PATHWAYS TO A NEW DEFINITION OF GENDER. " — Joburg Post" (en inglés). 11 de agosto de 2017. Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2018. Consultado o 19 de febreiro de 2021.
- ↑ "Una antropóloga en la luna: blog de antropología.: Feminismo indígena, comunitario, decolonial: feminismo latinoamericano." (en castelán). 13 de maio de 2014.
- ↑ Contratiempo, historia y memoria, ed. (28 de novembro de 2017). "La invención de las mujeres de Oyèrónkẹ́ Oyěwùmí" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 10 de xaneiro de 2020. Consultado o 19 de febreiro de 2021.
