Saltar ao contido

Nova Gales do Sur

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaNova Gales do Sur
New South Wales (en) Editar o valor en Wikidata
Imaxe

Lema«Orta recens quam pura nites» Editar o valor en Wikidata
EpónimoGales do Sul (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 32°S 147°L / -32, 147
EstadoAustralia Editar o valor en Wikidata
CapitalSydney Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación8.093.815 (2021) Editar o valor en Wikidata (10,1 hab./km²)
Lingua usadaLíngua dhurga (pt) Traducir
Lingua dharug
Barababaraba (en) Traducir
Awabakal (en) Traducir
Badjiri (en) Traducir
Ngarigo (en) Traducir
Ngunnawal (en) Traducir
Darkinjung (en) Traducir
Língua darling (pt) Traducir
Língua bundjalung (pt) Traducir
Tharawal (en) Traducir
Anewan (en) Traducir
Dyangadi (en) Traducir
Worimi (en) Traducir
Língua gamilaraay (pt) Traducir
Ngiyambaa (en) Traducir
Wiradjuri (en) Traducir
Kumbainggar (en) Traducir
Muruwari (en) Traducir
Thawa (en) Traducir
Yitha Yitha (en) Traducir
Madhi Madhi (en) Traducir
Língua wadi-wadi (pt) Traducir
Yorta Yorta (en) Traducir
Githabul (en) Traducir
Arakwal (en) Traducir
Yardliyawarra (en) Traducir
Dadi Dadi (en) Traducir
Malyangapa (en) Traducir
Wadikali (en) Traducir
Lingua yugambeh
Gundungurra (en) Traducir
Nari Nari (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Superficie801.150 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porOcéano Pacífico Editar o valor en Wikidata
Altitude160 m Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoMonte Kosciuszko (2.228 m) Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación1788 Editar o valor en Wikidata
Día festivo
Organización política
Forma de gobernoMonarquía parlamentaria
monarquía constitucional
democracia representativa
Parlamentarismo Editar o valor en Wikidata
• Governor of New South Wales (en) Traducir Editar o valor en WikidataMargaret Beazley (pt) Traducir (2019–) Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoGovernment of New South Wales (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Premier of New South Wales (en) Traducir Editar o valor en WikidataChris Minns (en) Traducir (2023–) Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoParliament of New South Wales (en) Traducir , Editar o valor en Wikidata
Máxima autoridade xudicialSupreme Court of New South Wales (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Prefixo telefónico02, 03 e 08 Editar o valor en Wikidata
ISO 3166-2AU-NSW Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con

Páxina webnsw.gov.au Editar o valor en Wikidata
BNE: XX452661

Nova Gales do Sur[1][2] (en inglés, New South Wales) é o estado máis antigo e poboado de Australia. Atópase na parte suroriental do país, ao norte de Victoria e ao sur de Queensland. Foi fundado en 1788 e orixinalmente incluíu boa parte da terra de Australia, Nova Zelandia e outras illas da rexión. Con todo, durante o século XIX, separáronse varios territorios deste estado, formando as colonias británicas de Tasmania, Australia Meridional, Victoria, Queensland e Nova Zelandia.

Nova Gales do Sur é coñecida por Port Jackson, que é o porto máis importante da capital, Sidney, onde viven aproximadamente dous terzos da poboación total do estado. Tamén é coñecida por varios pobos pequenos do campo como Tamworth, o "fogar da música country" de Australia.

Xeografía

[editar | editar a fonte]

As súas catro cidades principais son, de norte a sur, Newcastle, Gosford, Sidney e Wollogong, todas elas na costa. Tamén destacan as localidades de Albury, Broken Hill, Dubbo, Tamworth, Armidale, Lismore, Nowra, Griffith, Leeton, Wagga Wagga, Goulburn e Coffs Harbour.

Fisicamente, o estado de Nova Gales do Sur pode dividirse en catro seccións:

  • A franxa costeira, con climas que van desde o fresco amornado no extremo sur ata o case subtropical na fronteira con Queensland.
  • As rexións montañosas da Gran Barreira Divisoria e as terras altas á súa ao redor. Moitos picos superan os mil metros de altitude, sendo o máis alto o Monte Kosciuszko, con 2.229 metros.
  • As chairas destinadas sobre todo á agricultura que ocupan boa parte da superficie do estado. A densidade de poboación é aquí moi inferior á da costa.
  • As chairas áridas do extremo noroccidental do estado, case inhabitables.

Goberno e política

[editar | editar a fonte]

A forma de goberno de Nova Gales do Sur é descrita na súa Constitución, que data de 1856, aínda que foi emendada en numerosas ocasións. Desde 1901, Nova Gales do Sur é un estado da Mancomunidade de Australia, e a Constitución australiana regula a súa relación coa Mancomunidade. De acordo coa norma fundamental australiana, Nova Gales do Sur cedeu certos poderes lexislativos e xudiciais á Mancomunidade, pero retivo os demais. Na práctica, no entanto, a autonomía dos estados australianos viuse recortada polo crecente predominio financeiro da Mancomunidade.

O Parlamento do Estado está composto por dous cámaras: a Asemblea Lexislativa (cámara baixa) e o Consello Lexislativo (cámara alta). O xefe de Goberno é o Primeiro Ministro do Estado, actualmente Morris Iemma, do Partido Laborista.

  1. Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 115. ISBN 84-8158-266-2. 
  2. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 120. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 14 de abril de 2014. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]