Estremadura, Portugal

Para a comunidade autónoma española véxase: Estremadura.

Provincia da Estremadura en 1936.

Estremadura é unha antiga comarca ou provincia portuguesa estabelecida na Idade Media e extinta no século XIX, debendo o seu nome derivar do latín Extrema Durii (extremos do Douro), por designar os territorios adquiridos, durante a chamada Reconquista, no sur do Douro (a orixe etimolóxica da comunidade autónoma española homónima). Co avance cristián cara ao sur, a noción de Estremadura, como terra de fronteira, foi tamén alongándose, de tal forma que, no século XV, a Estremadura correspondía, grosso modo, ao que posterioremnte serían os distritos de Aveiro, Coimbra, Leiria, Lisboa, Santarém e Setúbal.

Ao longo da historia, os límites da Estremadura foron alterados moitas veces. No século XIX, cando deixou de ter significado administrativo, os seus límites correspondían, en xeral, aos posteriores distritos de Lisboa, Leiria, Santarém e Setúbal.

Nova Provincia da Estremadura (1936)

Na reforma administrativa de 1936 foi novamente creada unha Provincia da Estremadura. Esta nova provincia, porén, englobaba soamente unha fracción do territorio da antiga comarca homónima. Parte do territorio da antiga Estremadura ficou incorporado nas novas provincias do Ribatejo e Beira Litoral. Por outro lado, a nova Estremadura incluíu parte do que posteriormente sería o Distrito de Setúbal que tradicionalmente pertencía á antiga provincia do Alentexo.

Facía fronteira ao nordeste coa Beira Litoral, ao leste co Ribatexo e o Alto Alentexo, ao sur co Baixo Alentexo e o océano Atlántico e ao oeste tamén co Atlántico.

Estaba constituída por 29 concellos, integrando a case totalidade do posterior Distrito de Lisboa e partes dos distritos de Leiria e Setúbal. Tiña a súa capital na cidade de Lisboa.

• Distrito de Leiria: Alcobaça, Bombarral, Caldas da Rainha, Marinha Grande, Nazaré, Óbidos, Peniche, Porto de Mós.

• Distrito de Lisboa: Alenquer, Arruda dos Vinhos, Cadaval, Cascais, Lisboa, Loures, Lourinhã, Mafra, Oeiras, Sintra, Sobral de Monte Agraço, Torres Vedras.

• Distrito de Setúbal: Alcochete, Almada, Barreiro, Moita, Montijo, Palmela, Seixal, Sesimbra, Setúbal.

As provincias de 1936 non tiveron practicamente ningunha atribución, e desapareceron do vocabulario administrativo (aínda que non do vocabulario dos seus habitantes) coa entrada en vigor da Constitución de 1976.

Se a provincia seguise existindo na actualidade, contaría probabelmente con 31 municipios, posto que se crearon dous novos concelhos, na área do distrito de Lisboa:

• Amadora (creado no 1979, por división de Oeiras)
• Odivelas (creado no 1998, por división de Loures)

Estaría tamén repartida nas rexións de Lisboa, Centro e Alentexo. Ao Alentexo pertencería o municipio da Azambuja, integrado na subrexión da Lezíria do Texo; á rexión de Lisboa pertencía a totalidade da subrexión da Península de Setúbal e, case totalmente, a Grande Lisboa (o concello de Vila Franca de Xira encontrábase no Ribatexo); á rexión Centro pertencía a totalidade da subrexión do Oeste, e tamén dous municipios do Piñal Litoral (Marinha Grande e Porto de Mós).