San Lourenzo, Goián, Tomiño

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: San Lourenzo.

San Lourenzo
Parroquia	Goián
Concello	Tomiño
Coordenadas	41°57′05″N 8°47′11″O
Poboación	111 hab. (2022)
[ editar datos en Wikidata ]

San Lourenzo é un lugar da parroquia de Goián, no concello pontevedrés de Tomiño, na comarca do Baixo Miño. Segundo o IGE, en 2022 tiña 111 habitantes (55 homes e 56 mulleres). Pertenceu á extinta parroquia de Tollo, anexionada en 1760.

Historia

Debe o seu nome á capela de San Lourenzo que en 1517 erixiron os monxes de Oia para diciren a misa á comunidade que atendía o priorado-granxa que estableceran á beira da serra de Argallo. Este priorado, do que se conservaban restos das edificacións ata non hai moitos anos, estaba pechado cun muro de pedra, cunha superficie de 3,5 hectáreas. No medio da serra fixeron unha mina para sacar auga para uso de beber e regadío, usada na actualidade para complementar o abastecemento das casas de Goián. En documentos do baixo medievo do mosteiro de Oia citan a este barrio como San Lourenzo de Tras os Montes.

Os monxes e leigos que nel traballaban, para desprazárense ó mosteiro de Oia, usaban o camiño do Borrallo, que pasaba sobre a ponte no río Tamuxe en Loureza, cara a Mabia e Santa Comba na serra da Groba. Este camiño aínda se usa na actualidade para ir no mes de maio á romaría de Santa Comba, avogada das mulleres.

As mulleres adoitaban ofrecerse oír a misa na súa capela, cando lles tiñan problemas coa menstruación. A que a padecía con exceso, debía varrer cunha vasoira de xesta de fóra para dentro da capela, e se era en caso contrario de dentro da capela para fóra. Acudía moita xente da parroquia. Van a pé de madrugada, levando a comida e regresando antes do solpor, cantando:

vimos de Santa Calumbra

daquela terra queimada

cumprín coa promesa á Santa

non sei se me fará algo ou nada.

Preto do priorado encóntrase un petróglifo, do que fixo un esbozo o pintor Antonio Fernández.

No lugar comezou a funcionar antes de 1936 un dos primeiros viveiros de plantas da provincia, co nome de Viveros Juan Peixoto.

No lugar hoxe chamado "A Fábrica do Chocolate", na serra do Argallo, funcionou unha industria de chocolate, da que era propietario un veciño de Goián retornado do Brasil, quedan restos de paredes nos primeiros anos do século XX.

Véxase tamén

Outros artigos

• Lugares de Tomiño