Pedra de Rosetta

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Rosetta.

Pedra de Rosetta

A pedra de Rosetta é unha estela exipcia da época tolemaica que contén un texto en tres tipos de escrita e a súa grande importancia radica en que foi a peza chave para o inicio do descifrado dos xeróglifos exipcios antigos. Grazas a Thomas Young, Jean-François Champollion e outros estudosos do Antigo Exipto, hoxe pode ser considerada como unha xoia na historia da linguaxe e a transcrición.

É unha peza de granodiorita negra, cunha inscrición bilingüe (grego e exipcio) dun decreto de Tolomeo V, en tres formas de escrita: xeroglífica, demótica e grego uncial (grego en letras maiúsculas), de algo máis dun metro de longo, de 72 centímetros de ancho e 27 centímetros de grosor. Pesa 548 quilos.

Historia[editar | editar a fonte]

Foi descuberta o 15 de xullo de 1799 na vila exipcia do delta do Nilo denominada Rashid, chamado polos franceses de Rosetta, polo capitán francés Pierre-François Bouchard cando as tropas capitaneadas por Napoleón Bonaparte atopábanse realizando a que se converteu nunha célebre exploración das terras do Exipto.

A pedra ía ser transportada a Francia polos membros do Instituto de Exipto, pero os exércitos ingleses, que desembarcaron na primavera de 1801, confiscárona a pesar das protestas de Étienne Geoffroy Saint-Hilaire ante o xeneral británico Hutchinson. A pedra de Rosetta exhíbese no Museo Británico, en Londres, desde 1802. A pedra leva nunha banda unha inscrición con pintura branca que di Captured in Egypt by the British army (capturada en Exipto polo exército británico)

Só unha vez a pedra foi trasladada do Museo Británico: sucedeu no ano 1972, con ocasión do cento cincuenta aniversario do desciframiento dos xeróglifos, e foi exposta no Museo do Louvre por algunhas semanas.

Existe unha reprodución da pedra Rosetta no Distrito de Figeac (Lot) a cidade natal de Champollion que é obra do artista Joseph Kossuth, mide 11 x 8,5 m, feita en granito negro traído desde Cimbabue cuxos tres pasos levan inscritos os textos en xeróglífo, demótico e grego. A praza leva o nome de "Place des écritures" (praza das escrituras). No Museo Exipcio do Cairo tamén se exhibe unha copia.

Contido[editar | editar a fonte]

Expertos inspecionando a pedra no transcorrer do International Congress of Orientalists do ano 1874

O texto escrito en grego comeza así:

Basileyontos toy neoy kai paralabontos tén basileian para toy patros kiryoy... "O novo rei, tendo recibido o reino do seu pai...".

Narra unha sentenza de Tolomeo V, describindo varios impostos que revogara, ordenando ademais que o ronsel se erixise e que o decreto fose publicado na linguaxe dos deuses (xeroglíficos) e na escritura da xente (demótica).

Tradicionalmente, pensábase que o decreto escrito na Pedra de Rosetta fora ideado en demótico polos sacerdotes de Menfis cara ao ano 197 adC; pero os últimos estudos de expertos en demótico comprobaron que a inscrición orixinal foi composta en grego e traducida posteriormente ao demótico, aínda que ás veces pouco fielmente.

Tradución dun anaco do texto da pedra de Rosetta[editar | editar a fonte]

"Baixo o reinado do mozo que recibiu a soberanía do seu pai, señor das insignias reais, cuberto de gloria, o instaurador da orde en Exipto, piadoso cara aos deuses, superior aos seus inimigos, que restableceu a vida dos homes, Señor da Festa dos Trinta Anos, igual que Hefaistos o Grande, un rei como o Sol, gran rei sobre o Alto e o Baixo país, descendente dos deuses Filopáteres, a quen Hefaistos deu aprobación, a quen o Sol deulle a vitoria, a imaxe viva de Zeus, fillo do Sol, Tolomeo, vivindo por sempre, amado de Ptah. No ano noveno, cando Aetos, fillo de Aetos, era sacerdote de Alejandro e dos deuses Soteres, dos deuses Adelfas, e dos deuses Evergetes, e dos deuses Filopáteres, e do deus Epífanes Eucharistos, sendo Pyrrha, filla de Filinos, athlófora de Berenice Everxetes; sendo Aria, filla de Diógenes, canéfora de Arsínoe Filadelfo; sendo Irene, filla de Tolomeo, sacerdotisa de Arsínoe Filopátor, no (día) cuarto do mes Xandikos (ou o 18 de Mejir dos exipcios)".