Pasífae
Pasífae foi a muller de Minos e a nai de Minotauro. Foi filla de Helios e de Perseis [1], e irmá de Circe (a bruxa da Odisea) e de Eetes (o rei da Cólquide).
Con Minos tivo oito fillos: Catreo, Deucalión [2], Glauco [3], Androxeo (ou Eurixies), Acacálide (ou Ácale), Xenódice, Ariadna [4] e Fedra. Pseudo-Apolodoro, citando a Asclepíades, di que Minos casou con Creta (filla de Asterión) e con ela tivo a Catreo, Deucalión, Glauco e Androxeo.
O Touro de Creta e Minotauro[editar | editar a fonte]
O episodio máis característico da vida de Pasífae foi a súa unión co Touro de Creta, "a lenda máis coñecida da cultura minoica" [5].
Cando morreu Asterión, rei de Creta, Minos quixo todo o poder para si e expulsou ós seus irmáns, Radamantis e Sarpedón [6], aducindo que foran os deuses os que lle concedían o reino. Para demostralo, pediu a Poseidón que fixera saír do mar un touro, e prometeu que o sacrificaría no seu honor. Poseidón enviou un touro espléndido, tan fermoso que Minos decidiu conservalo como semental nos seus rabaños e sacrificar outro no seu lugar. Pero Poseidón, ó verse enganado, vingouse, e fixo que o touro enfurecese e que na muller de Minos, Pasífae, se espertara un amor apaixonado polo animal. Este foi o Touro de Creta que, posteriormente, tivo que matar Heracles nun dos seus doce traballos.
Para satisfacer os seus desexos, Pasífae pediulle a Dédalo que buscara unha solución [7]. Dédalo construíu unha vaca oca de madeira e cubriuna cunha pel de vaca real, para que Pasífae puidese introducirse dentro e que o touro puidese montar nela. E o resultado desa unión foi o Minotauro [8].
[Dédalo] "construíu unha vaca de madeira con rodas, baleirouna por dentro, recubriuna coa pel dunha vaca que esfolara e, colocándoa no prado onde o touro adoitaba pastar, introduciu dentro dela a Pasífae. Cando o touro chegou xaceu con ela tomándoa por unha vaca de verdade. Pasífae pariu a Asterio, denominado Minotauro, que tiña o rostro de touro e o resto humano".(Pseudo-Apolodoro: Biblioteca mitológica III, 1, 4)
"Para que Creta enxendrase toda sorte de monstros, a filla do Sol amou un touro (con todo, unha femia a un macho)... Ela perseguiu un amor con esperanza; ela, canto menos, con tretas e disfrace de vaca, foi cuberta polo touro e, aínda que con engano, tivo un galán".(Ovidio: Metamorfosis IX, 735-741)
Unha variante do mito di que foi Afrodita a que enlouqueceu a Pasífae como castigo por non rendirlle o culto debido [9], ou ben como vinganza contra Helios porque lle fora a Hefesto (o marido de Afrodita) co conto dos amores que mantiña a deusa con Ares.
Minos, avergoñado de que a muller parira semellante monstro, terminou mandando a Dédalo construír un labirinto xigante para encerralo dentro e contelo de xeito seguro para todos. Outras fontes din que, anoxado con Dédalo, encerrouno a el pero que Pasífae puido liberalo.
Pasífae e Circe[editar | editar a fonte]
Pasífae tamén controlaba as artes da feiticeiría, como a súa irmá Circe e a súa sobriña Medea (filla de Eetes).
A lenda conta que eran tantas as amantes de Minos que Pasífae o maldixo de tal forma que quen se deitara con el morría devorada por escorpións, serpes e milpés que botaba cando exaculaba. Procris, unha das súas amantes, rompeu o feitizo utilizando unha herba que lle dera Circe, a cambio dun can ó que nunca se lle escapaba unha presa e unha xavelina que nunca erraba no albo, dúas pezas que tiña Minos.
"Procris... refuxiouse xunto a Minos, que se namorou dela e intentou seducila. Pero se unha muller facía o amor con Minos era imposible que conservara a vida, pois Pasífae ... feitizárao e cada vez que se acostaba con algunha, lanzaba contra o seu membro feras salvaxes e deste xeito aquelas perecían. Minos posuía un can veloz e unha xavelina certeira e a cambio delas Procris deitouse con el, dándolle a beber a raíz de Circe para que nada lle fixera dano".(Pseudo-Apolodoro III, 15, 1)
Iconografía[editar | editar a fonte]
A figura de Dédalo entregando a falsa vaca a Pasífae aparece nas pinturas de Pompeia. Tamén se representa no Renacemento (por exemplo, por Filarete ou Rubens). No Palazzo Te, Giulio Romano representa a Pasífae no momento de introducirse nesa falsa vaca, axudada por Dédalo.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Outras fontes fana filla de Helios e a ninfa Creta (filla de Asterión) que, para Robert Graves, era outro nome co que se coñecía a Perseis (Graves, 322).
- ↑ Non confundir con Deucalión, fillo de Prometeo. Este Deucalión fillo de Minos foi un dos Argonautas.
- ↑ Que morreu sendo neno pero foi resucitado por Poliído.
- ↑ Que axudará a Teseo a acabar co Minotauro.
- ↑ Elvira Barba, 409.
- ↑ Os tres eran realmente fillos de Zeus e Europa, pero Minos acolleu a Europa e criou os seus fillos como se foran propios, nomeándonos herdeiros do reino de Creta.
- ↑ Dédalo vivía refuxiado neste momento na corte de Minos, por cousa dun asasinato cometido na súa cidade.
- ↑ A tradición evemerista non admite esta unión carnal de Pasífae e un touro, senón cun soldado de Minos chamado Tauro (Grimal, s.v. Tauro; Graves, px. 326).
- ↑ "Pasífae non fixera sacrificios en honor da deusa Venus durante uns cantos anos" (Hixino, 40.1).
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Pasífae |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- ELVIRA BARBA: Miguel Ángel: Arte y mito. Manual de iconografía clásica. Sílex, 3ª ed. 2017, 410.
- GRAVES, Robert: Los mitos griegos, Ed. Gredos, 1ª ed. 2019, 322, 328.
- GRIMAL, Pierre: Diccionario de mitología griega y romana. Ed. Paidós, 1981.
- HIXINO: Fábulas mitológicas. Tradución, introdución e notas de Francisco Miguel del Rincón Sánchez. Alianza Editorial 2009, 40.
- OVIDIO: Metamorfosis. Tradución de Antonio Ramírez de Verger. Alianza Editorial 3ª ed. 2015, 2ª reimp. 2017 [a numeración segue a utilizada neste texto].
- PSEUDO-APOLODORO: Biblioteca mitológica. Tradución e notas de Julia García Moreno. Alianza Editorial 3ª ed. 2016 [a numeración segue a utilizada neste texto].
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Imaxes de Pasífae e Dédalo (en italiano) [consultado o 29.12.2023]
