Oríxenes

Oríxenes
	;
Nome orixinal	(el) Ὠριγένης
Biografía
Nacemento	185 (Gregoriano) ; Alexandría, Exipto
Morte	254 (Gregoriano) (68/69 anos); Cesarea Marítima
Relixión	Cristianismo
Actividade
Campo de traballo	Exexese, Ecdótica, Hermenéutica e escatologia cristã (pt)
Ocupación	teólogo, tradutor, escritor, clérigo, filósofo
Período de tempo	Imperio Romano
Profesores	S. Leónidas de Alexandria (pt) , Amônio de Alexandria (pt) , Clemente de Alexandría e Hipólito
Influencias	Platonismo, Neoplatonismo e gnosticismo
Outro
Pai	S. Leónidas de Alexandria
Condenado por	Herexía
Descrito pola fonte	Dictionary of Biblical Criticism and Interpretation (2007 ed.) (en) , (sec:Origen (c. 185-253 AD)); Enciclopedia Xudía de Brockhaus e Efron; De viris illustribus

Oríxenes, nado en Alexandría no 185 e finado en Tiro ou Cesarea Marítima no 254, foi un relixioso do século III, considerado un Pai da Igrexa e destacado pola súa erudición.

Traxectoria

Foi discípulo de Clemente de Alexandría e de Ammonio Saccas. Oríxenes ensinou o cristianismo a pagáns e cristiáns. Viaxou a Palestina no ano 216, tras ser invitado a dar conferencias sobre as escrituras, pois se caracterizaba polo seu gran erudición, chegando a ser un gran exégeta. No ano 248 escribiu oito libros Contra Celso. No ano 250 foi encarcerado durante as persecucións emprendidas polo emperador Decio. Foi sometido a tortura durante un ano e morreu catro anos despois como consecuencia dos malos tratos sufridos.

Obra conservada

A obra escrita de Oríxenes que chegou ata hoxe é máis ben escasa. Atópase fundamentalmente en citas rexistradas en crónicas, tratados doutros autores e as traducións de San Xerome e Rufino. Porén, consérvanse Exaplos, os Principios e a Defensa do Cristianismo. Nos seus libros aseverou que coñecía máis de vinte versións dos Evanxeos, queixándose polo pésimo estado de conservación deses documentos e polas malas interpretacións que facían aqueles encargados de escribilos. No seu libro Principios, referíndose a estes, di:

Hai cousas que se nos refiren coma se fosen históricas e que xamais sucederon e que eran imposibles como feitos materiais e outras, aínda sendo posibles, tampouco sucederon.

Contrario ao que afirman teosofistas como Geddes MacGregor (1978), Oríxenes era contrario á doutrina da reencarnación. Coñecedor do concepto a partir da filosofía grega, afirma que a transmigración "...é allea á Igrexa de Deus, non ensinada polos apóstolos, e non apoiada polas Escrituras" (comentario ao Evanxeo de Mateu, 13:1:46?53) As teorías que se expuxeron posteriormente sobre os seus traballos foron motivo de controversias, en especial durante a Idade Media. Foi un afanoso combatente das teorías anti-cristiás de Celso. No seu Comentario sobre o Evanxeo de Xoán (libro II, capítulo II ), Oríxenes afirma que o Logos (O Verbo de Deus) é theos (deus) sen o artigo definido ("o"), en cambio o Pai é ho theos (o Deus) con artigo. Na Teoloxía de Oríxenes o Fillo de Deus é inferior ao Pai e pode ser considerado un "segundo Deus" (deuteros theos).

Xa que nós que dicimos que o mundo visible está baixo o goberno do que creou todas as cousas, declare así que o Fillo non é máis forte que o Pai, senón inferior a El. E esta crenza que baseamos no refrán de Xesús mesmo, «o Pai que me enviou é maior que eu». E ningún de nós é tan insán para afirmar que o Fillo do home é o Señor sobre Deus.

Contra Celso libro VIII, 15

[...] E aínda que poidamos chamalo "segundo" Deus (deuteros Theos), permítanos facerlles saber que polo termo "segundo Deus" non queremos dicir máis nada que unha virtude capaz da inclusión de todas outras virtudes, e unha razón capaz de conter toda a razón en absoluto que existe en todas as cousas [...]

Contra Celso Libro V, 39

Nesta cita pódese resumir o que el afirma sobre o Ser de Deus :

Deus «nin sequera participa do ser»: porque máis ben é participado que participa, sendo participado polos que posúen o Espírito de Deus. Así mesmo, o noso Salvador non participa da xustiza, senón que sendo a Xustiza, os que son xustos participan del. O que se refire ao ser require un longo discurso e non facilmente comprensible, particularmente o que se refire ao Ser no seu pleno sentido, que é inmóbil e incorpóreo. Habería que investigar se Deus «está máis aló do ser en dignidade e en poder» (Plat. Rep. 509b) facendo participar no ser a aqueles que o participan segundo o seu Logos, e ao mesmo Logos, ou ben se el mesmo é ser, aínda que se di invisible por natureza nas palabras que se refiren ao Salvador: «O cal é imaxe do Deus invisible» (Col 1, 15), onde a palabra «invisible» significa «incorpóreo». Habería que investigar tamén se o unixénito e primoxénito de toda criatura ha de ser chamado ser dos seres, idea das idas e principio, mentres que o seu Pai e Deus está máis aló de todo isto.

Contra Celso libro VI, 64

Nesta cita móstrase a súa visión do Espírito Santo :

Se é verdade que mediante o Verbo «foron feitas todas as cousas» (cf. Jn 1, 3), hai que dicir que o Espírito Santo tamén veu ser mediante o Verbo? Supoño que se un apóiase no texto «mediante el foron feitas todas as cousas» e afirma que o Espírito é unha realidade derivada, verase forzado a admitir que o Espírito Santo veu ser a través do Verbo, sendo o Verbo anterior ao Espírito. Pola contra, se un négase a admitir que o Espírito Santo veña a ser a través de Cristo, séguese que haberá de dicir que o Espírito é inenxendrado... En canto a nós, estamos persuadidos de que hai realmente tres persoas (hypostaseis), Pai, Fillo e Espírito Santo; e cremos que só o Pai é inenxendrado; e propomos como proposición máis verdadeira e piadosa que todas as cousas viñeron existir a través do Verbo, e que de todas elas o Espírito Santo é a de dignidade máxima, sendo a primeira de todas as cousas que recibiron existencia de Deus a través de Xesucristo. E talvez é esta a razón pola que o Espírito Santo non recibe a apelación de Fillo de Deus: só o Fillo unixénito é fillo por natureza e orixe, mentres que o Espírito seguramente depende del, recibindo da súa persoa non só o ser senón a sabedoría, a racionalidade, a xustiza e todas as outras propiedades que habemos de supor que posúe ao participar nas funcións do Fillo [...]

Comentario en Xoán libro II, 10

As ensinanzas de Oríxenes conteñen moitas especulacións sobre temas en que a Igrexa católica da súa época non se definiu. Algunhas das súas ideas especulativas, como a apocatástase, foron consideradas erróneas á luz do desenvolvemento posterior da doutrina católica, que á súa vez aceptou a validez do resto da súa ensinanza.