Mercedes Cabello de Carbonera
 | Este artigo contén varias ligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, mellora o artigo introducindo notas ao pé, citando as fontes. Podes ver exemplos de como se fai nestes artigos. |
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Juana Mercedes Cabellos Llosa 7 de febreiro de 1845 Moquegua, Perú (pt)  |
| Morte | 12 de outubro de 1909 (64 anos) Hospital de la Misericordia, Lima, Perú (en) |
| Actividade | |
| Ocupación | novelista, activista polos dereitos das mulleres, ensaísta, escritora |
| Xénero artístico | Ensaio |
| Movemento | Realismo literario |
| Obra | |
Obras destacables
| |
| Familia | |
| Parentes | Mariano de la Llosa y Vizcarra, avó materno |
| Descrito pola fonte | Latin American Women Writers: an Encyclopedia |
 | |
Juana Mercedes Cabelo Llosa de Carboeira, nada en Moquegua o 7 de febreiro de 1842 e finada en Lima o 12 de outubro de 1909, foi unha escritora peruana. Influenciada pola corrente do positivismo e do naturalismo, foi a iniciadora da novela realista peruana. Escribiu seis novelas de contido social e intención crítica, sendo as máis exitosas Blanca Sol (1888), Las consecuencias (1890) e El conspirador (1892). Escribiu tamén numerosos artigos e ensaios publicados na prensa peruana, sobre temas literarios e sociais; en especial avogou pola emancipación da muller, polo que se conta entre as primeiras feministas do seu país.
Biografía
[editar | editar a fonte]Nada na cidade de Moquegua -no seo dunha familia terratenente de antigo raizame colonial- foi filla de Gregorio Cabelo e Furtado Zapata (hacendado), e Mercedes Llosa e Mendoza. O seu pai era bisneto dos condes de Cumes Altos. A súa nai era filla de Mariano da Llosa e Vizcarra, maxistrado moqueguano que foi presidente do Congreso Constituínte de 1827.
Non se coñece moito sobre os seus primeiros anos. Tivo unha excelente formación por parte do seu pai e o seu tío que nos anos 30 do século XIX viaxaran por Francia, traendo unha respectable biblioteca. Mercedes recibiu leccións con mestres privados que lle ensinaron ben o francés, motivo polo que máis tarde sempre se podía decatar enseguida das correntes literarias máis recentes en Francia, con autores modelo tales como Honoré de Balzac e Émile Zola.
Aos 22 anos trasladouse a Lima, onde viviu en casa dun tío, que era cosmógrafo maior da República. Á idade de 24 anos (1866) casou co médico Urbano Carboeira, quen lle achegou á ciencia e ao positivismo. Pero o matrimonio foi pouco feliz e non tivo fillos; o marido máis tarde converteuse en xogador e nun tipo "donjuanesco". Separáronse e el foise a vivir a Chincha.
En Lima, Mercedes tomou parte activa no mundo literario -entón imbuído no romanticismo- e colaborou activamente en diarios e revistas usando o pseudónimo de Enriqueta Pradel, antes de animarse a usar o seu propio nome. Aínda que comezou facendo versos, rapidamente pasou a escribir ensaios en favor da emancipación da muller.
Foi incorporada ao Ateneo de Lima e asistiu aos faladoiros da arxentina Juana Manuela Gorriti onde aprendeu a arte de novelar, é dicir, escribir novelas. Se Gorriti era coñecida polo seu romanticismo, Cabelo de Carboeira abandonou esta escola para cultivar o naturalismo e o realismo. No seu ensaio "La novela moderna" avogou polo realismo porque admitía a psicoloxía dos personaxes, tendencia que abrazou completamente na súa novela O conspirador (1892), unha sátira da actuación política do caudillo Nicolás de Piérola, que pouco despois chegou a ser presidente constitucional do Perú. A súa novela Blanca Sol condenou o materialismo daquel momento. Foi tan controversial que ofendeu á súa vella mestra Gorriti, quen era moito máis sutil nas súas críticas á sociedade.
Como Clorinda Matto de Turner, Cabelo foi moi pouco comprendida na súa época e foi o branco de fortes críticas de autores masculinos, como Juan de Arona e Ricardo Palma, críticas que aumentaron a raíz do triunfo da revolución de 1895, que encumbró* a Piérola no poder.
Talles críticas afectáronlle excesivamente, polo que se illou, e aínda por riba, empezou a padecer as consecuencias dunha sífilis que lle foi contaxiada polo seu propio esposo. Esta enfermidade causoulle unha parálise progresiva, demencia e terriblesúlceras, polo que tivo que pasar os seus últimos anos no Manicomio do Cercado de Lima, ata que faleceu en 1909.
Obras
[editar | editar a fonte]Novelas
[editar | editar a fonte]- Sacrificio y recompensa (Lima, 1886), premiada por el Ateneo de Lima.
- Eleodora (Madrid, 1887), refundida despois en Las consecuencias.
- Los amores de Hortensia (1886 e 1887)
- Blanca Sol (Novela social) (1888, 1889 e 1894)
- Las consecuencias (1890)
- El conspirador (autobiografía de un hombre público) (1892 e 1898)
Ensaios
[editar | editar a fonte]- Influencia de las Bellas Letras en el progreso moral y material de los pueblos (1887) premiado con medalla de oro por la Municipalidad de Lima.
- La novela realista
- La novela moderna (1892), premiado con la “Rosa de Oro” en el concurso interamericano de ensayo promovido por la Academia Literaria de Buenos Aires.
- Importancia de la literatura
- Estudio comparativo de la inteligencia y la belleza de la mujer
- Perfeccionamiento de la educación y la condición social de la mujer
- La religión de la humanidad (1891)
- El conde León Tolstoi (1894)
Lecturas secundarias
[editar | editar a fonte]- Arango-Ramos, Fanny. “Mercedes Cabello de Carbonera: Historia de una verdadera conspiración cultural”. Revista Hispánica Moderna 47 (1994): 306–324.
- Arambel-Guiñazú, María Cristina & Claire Emilie Martin. "La prensa no tiene secso". Las mujeres toman la palabra: escritura femenina del siglo XIX. 2 tomos. Madrid: Iberoamericana, 2001: I: 45-76. Sobre el ensayo. Crítica
- ___. "Del romanticismo al realismo. Novelistas peruanas de fin de siglo". Las mujeres toman la palabra: escritura femenina del siglo XIX. 2 tomos. Madrid: Iberoamericana, 2001: I: 179-196.
- Fox-Lockert, Lucía. "Mercedes Cabello de Carbonera". Women Novelists in Spain and Spanish America. Metuchen, N.J: The Scarecrow Press, 1979.
- Gonzales Ascorra, Martha Irene. La evolución de la conciencia femenina a través de las novelas de Gertrudis Gómez de Avellaneda, Soledad Acosta de Samper y Mercedes Cabello de Carbonera. Nova York: Peter Lang, 1997; sobre Las consecuencias: 103-116; sobre El conspirador: 117-131.
- Higgins, James. A History of Peruvian Literature. Liverpool: Francis Cairnes, 1987: 77-78.
- Masiello, Francine. "Melodrama, Sex, and Nation in Latin America's Fin de Siglo". Modern Language Quarterly: A Journal of Literary History 57.2 (xuño de 1996): 269-78.
- Mathews, Cristina. "The Masquerade as Experiment: Gender and Representation in Mercedes Cabello de Carbonera's El Conspirador: Autobiografía de un hombre público". Hispanic Review 74.3 (Autumn 2005): 467-489.
- Mazquiarán de Rodríguez, "Mercedes Cabello de Carbonera (1845-1909)". Spanish American Women Writers. Ed. Diane E. Marting (Nova York: Greenwood Press, 1990): 94-104.
- Peluffo, Ana. "Bajo las alas del ángel de caridad: Indigenismo y beneficencia en el Perú republicano". Revista Iberoamericana 70 206 (Jan-Mar 2004): 103-15.
- Torres-Pou, Joan. "Positivismo y feminismo en la producción narrativa de Mercedes Cabello de Carbonera". Estudios en honor de Janet Pérez: El sujeto femenino en escritoras hispánicas. Eds. Susana Cavallo, Luis A. Jiménez e Oralia Preble-Niemi. Potomac: Scripta Humanistica, 1998: 245-256.
- Ward, Thomas. "Matto, Cabello y Prada: Rumbos modernistas hacia una teoría de la literatura". La teoría literaria: romanticismo, krausismo y modernismo ante la 'globalización' industrial. University, MS: University of Mississippi, "Romance Monographs", 2004: 120-123.
- ___. "Perú y Ecuador". La narrativa histórica de escritoras latinoamericanas. Ed. Gloria da Cunha. Buenos Aires: Corregidor, 2004: 271-305.
Devanceiros
[editar | editar a fonte]Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Basadre, Jorge: Historia de la República del Perú. 1822 - 1933, Oitava Edición, corregida y aumentada. Tomo 9, pp. 2192-2194. Editada por el Diario "La República" de Lima y la Universidad "Ricardo Palma". Impreso en Santiago de Chile, 1998.
- Pareja Rivero, Luis Octavio. Peruanos ilustres. Enmendando biografías. Inédito. Arequipa, 2015
- Sánchez, Luis Alberto: La literatura peruana, tomo III. Lima, Ediciones de Ediventas S. A., 1965.
- Tamayo Vargas, Augusto: Perú en trance de novela, Ediciones Baluarte, Lima, 1940
- Tamayo Vargas, Augusto: Manual de Literatura Peruana e Hispano Americana. Librería Studium S. A., Lima, Perú.
- Tauro del Pino, Alberto: Enciclopedia Ilustrada del Perú. Tercera Edición. Tomo 3. BEL/CAN. Lima, PEISA, 2001. ISBN 9972-40-152-5
- Varios autores: Grandes Forjadores del Perú. Lima, Lexus Editores, 2000. ISBN 9972-625-50-8
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Mercedes Cabello de Carbonera. Día de las escritoras
- Obras de Mercedes Cabello de Carbonera en Biblioteca Digital Hispánica
