Máté Zalka
  | |
| Nome orixinal | (hu) Zalka Máté |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | 23 de abril de 1896 Tunyogmatolcs, Hungría (en)  |
| Morte | 11 de xuño de 1937 (41 anos) Huesca, España |
| Lugar de sepultura | Cemitério de Kerepesi (pt) |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Hungría |
| Actividade | |
| Ocupación | escritor , militar |
| Período de actividade | 1915 - |
| Partido político | Partido Comunista Húngaro (pt) |
| Lingua | Lingua húngara e lingua rusa |
| Carreira militar | |
| Lealdade | Segunda República Española |
| Rango militar | Xeneral |
| Conflito | Guerra civil española, Primeira guerra mundial e Guerra polaco-soviética |
Premios
| |
 | |
Máté Zalka (en húngaro, Zalka Máté), nado en Tunyogmatolcs (Hungría) o 23 de abril de 1896 e finado en Huesca o 11 de xuño de 1937, foi un escritor e revolucionario internacionalista de orixe xudía.[1][2] O seu nome real era Béla Frankl, aínda que durante a Guerra Civil Española foi coñecido tamén como Paul Lukács e Xeneral Lukács. Combateu na primeira guerra mundial e na Guerra Civil Española, como membro das Brigadas Internacionais. Foi condecorado coa Orde do Estandarte Vermello da Unión Soviética e a Orde da Liberación de España, a título póstumo.[3]
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Naceu en 1896 en Tunyogmatolcs, ao nordés de Hungría, no seo dunha familia xudía,[1][2] de pai hostaleiro. Graduouse na escola secundaria Polgári Iskola en Mateszalka, máis tarde rebautizada na súa honra.[4]
Primeira guerra mundial[editar | editar a fonte]
Co estalido da primeira guerra mundial foi mobilizado polo exército do Imperio Austrohúngaro como oficial subalterno. Combateu en Italia e a fronte oriental onde, en xuño de 1916, foi ferido e capturado polas tropas rusas en Lutsk, Ucraína. Estivo recluído nun campo de prisioneiros, onde foi influenciado polo comunismo.[3]
Exército Vermello[editar | editar a fonte]
No outono de 1919 escapou do campo de prisioneiros de Krasnoiarsk (Rusia) e formou un grupo de partisanos. A principios de 1920 uniuse ao Exército Vermello,[3] co que combatería en distintas frontes bélicas da Guerra Civil Rusa. Ese mesmo ano participou na liberación de Krasnoiarsk e converteuse en membro do Partido Comunista Ruso (bolxevique).
Tamén en 1920 combateu contra as tropas polacas durante a chamada Guerra Polaco-Soviética, e participou na Batalla de Kíiv.
Actividade literaria e cultural[editar | editar a fonte]
Tras o estabelecemento da Unión Soviética en 1922, Zalka ficou en Moscova, onde comezou a súa actividade literaria, tanto en húngaro como en ruso.[3] Entre 1925 e 1928 foi director do Teatro da Revolución (posteriormente Teatro Makhakowski). O seu primeiro conto foi publicado en 1924 e o primeiro volume publicouse en ruso en Moscova. Os temas das súas obras eran, principalmente, os acontecementos da primeira guerra mundial e da Guerra Civil Rusa. Nesta etapa da súa vida tivo os seus primeiros contactos co comunismo. As obras literarias de Máté Zalka foron dedicadas principalmente a temas militares.
O seu primeiro conto publicado, "Porse ao día", publicado en 1924, tratou sobre a Guerra Civil en Rusia. O mesmo tema aparece nos escritos posteriores "Ataque de cabalaría", en 1929, e "Mazás", en 1934. O motivo principal da súa obra é a fraternidade internacional. A súa obra máis famosa foi "Doberdo", novela escrita en 1937, pouco antes da súa partida a España.
Brigadas Internacionais[editar | editar a fonte]
En novembro de 1936 incorporouse ás Brigadas Internacionais na Guerra Civil Española, como outros comunistas da URSS. Foi nomeado Comandante en Xefe da XII Brigada Internacional[3] e participou, co seu adxunto Alexei Eisner, na defensa da capital e nos combates da Cidade Universitaria de Madrid. Debido aos seus éxitos, foi crecendo a súa popularidade, e pronto foi coñecido como Xeneral Paul Lukács. A comezos do verán de 1937 foi enviado á Fronte de Aragón ao mando dunha mestura de unidades das Brigadas Internacionais (a posterior 45ª División Internacional) para intervir na Ofensiva de Huesca. A cidade atopábase completamente asediada desde o comezo da guerra.
O 11 de xuño, mentres realizaba unha inspección da fronte no seu vehículo persoal, un obús de artillaría alcanzouno e morreu no acto. Foi substituído no mando da división polo xeneral Emilio Kléber, militar de sona das Brigadas Internacionais.
Repatriación dos seus restos[editar | editar a fonte]
Os seus restos foron enterrados inicialmente no sur da España republicana, mais serían recuperados pola súa familia tras o final do franquismo. O sobriño de Zalka, quen tamén loitou na guerra española, foi convidado pola familia real española a unha cerimonia para celebrar o fin da Guerra Civil. Os restos de Zalka foron trasladados a Hungría e sepultados nun cemiterio militar en Budapest, xunto con outros altos heroes militares húngaros.
Notas[editar | editar a fonte]
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Máté Zalka  |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Beevor, Antony (2005). La Guerra Civil española. Barcelona: Crítica. ISBN 84-8432-665-9. OCLC 433878390.
- Salas Larrazábal, Ramón. (2006). Historia del ejército popular de la República (1. ed ed.). Madrid: Esfera de los Libros. ISBN 84-9734-465-0. OCLC 69675818.
- Thomas, Hugh (1977 imp). La guerra civil española : 1936-1939. Barcelona: Círculo de Lectores. ISBN 84-226-0874-X. OCLC 433595680.
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Reseña biográfica, en ruso
- Obras escritas por el autor, en húngaro
