Saltar ao contido

Lingua onondaga

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Onondaga
Onǫdaʼgegáʼ / Onoñdaʼgegáʼ
Falado en: Estados Unidos de América e o Canadá
Rexións: Ontario e Estado de Nova York
Total de falantes: 40 (2007)
o seu número está a medrar dende 2010[1]
Familia: Americana
 Iroqués
  Iroqués do norte
   Iroqués dos lagos
    Cinco nacións
     Onondaga
Escrita: Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: ono
Mapa
Status

O onondaga está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

A lingua onondaga (cuxo autoglotónimo é Onoñdaʼgegáʼ nigaweñoʼdeñʼ; IPA: [onũdaʔɡeɡáʔ niɡawẽnoʔdẽʔ], literalmente "o onondaga é a nosa lingua") é unha lingua da familia iroquesa falada polo pobo onondaga, un dos pobos orixinarios que constituíron a Liga dos Iroqueses (Haudenosaunee).

Esta lingua fálase nos Estados Unidos e no Canadá, principalmente na reserva do centro do estado de Nova York e preto de Brantford, Ontario.

Uso e revitalización

[editar | editar a fonte]

Segundo o Atlas das linguas do mundo en perigo da UNESCO, hai uns 10 falantes nativos de onondaga en Nova York e 40 falantes nativos na Reserva das Seis Nacións en Ontario, no Canadá.[3] A lingua chegou a estar en perigo pola presión do inglés como lingua do poder. Esta visión da lingua tamén se produciu nas escolas residenciais de todo o Canadá entre os anos 1800 e 1900. Os nenos da escola residencial india do Instituto Mohawk de Brantford, Ontario, foron castigados por usar a súa lingua.[4]

O Centro de Linguas da Nación Onondaga (chamado Ne' Eñhadiweñnayeñdeʼnhaʼ, ou "eles coñecerán a lingua") leva a cabo esforzos de revitalización lingüística dende 2010. Os nenos aprenden a lingua onondaga na Onondaga Nation School e tamén hai clases dispoñibles para adultos. En setembro de 2015, anunciouse que quince adultos ingresarían nunha clase de inmersión lingüística a tempo completo en onondaga, despois da cal se converterían en profesores da lingua.[1] No Canadá, Gawęnahwishe' Onǫda'gega' é un proxecto de dinamización que se lanzou en 2017 con seis novos estudantes. É un programa de inmersión para adultos que implementa o marco da Comisión Lingüística das Seis Nacións (SNLC).[5] Están implicados na tradución da estación de radio local, na realización de programas coas escolas primarias e secundarias locais e en eventos de divulgación para a comunidade.[5]

  1. 1,0 1,1 Moses, Sarah (13 de setembro de 2015). "Onondaga Nation's urgent mission: Saving our language". Syracuse.com. Consultado o 2015-10-03. 
  2. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  3. "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org. Consultado o 2020-12-08. 
  4. "Six Nations of the Grand River | The Canadian Encyclopedia". www.thecanadianencyclopedia.ca. Consultado o 2020-12-08. 
  5. 5,0 5,1 "Gawęnahwishe' Onǫda'gega'". Gawęnahwishe' Onǫda'gega' (en inglés). Consultado o 2020-12-08. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]